Anna Burzyńska, „Dekonstrukcja, polityka i performatyka”

Anna Burzyńska, Dekonstrukcja, polityka i performatyka, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2013, ss. 671

            Anna Burzyńska – wykładowca akademicki, autorka powieści, sztuk teatralnych, scenariuszy radiowych, telewizyjnych, filmowych – w swej najnowszej monografii naukowej pod tytułem „Dekonstrukcja, polityka i performatyka” przygląda się pojęciom, bez których nie wyobrażamy sobie współczesnego dyskursu nauk społecznych i humanistycznych. Przygląda się ich proweniencji, treści oraz potencjalnym znaczeniom. I tak oto bierze pod swoją lupę między innymi: doświadczenie, etykę, politykę. Sięga owocnie do dorobku Jacquesa Derridy, pokazując nam nowe sposoby myślenia o tym, co w swej istocie polityczne. Uświadamia nam, że odczytywanie znaczeń zawartych we współczesnej literaturze i obecnych w polityce, winno zawsze uwzględniać swoiste zwroty, które je uwarunkowały… No nowatorskie i fascynujące podejście!

            Na początku wskazać musimy, że prace Jacquesa Derridy – ważne dla autorki – zwykliśmy traktować jako takie, które kreślą przed nami metodykę czytania tekstów filozoficznych, a także naświetlające na czym polega dekonstrukcja. Zbyt rzadko jednak uświadamiany sobie, że ich wartość oraz użyteczność dla badaczy dyskursów jest znacznie większa. Anna Burzyńska odsłania przez nami te obszary refleksji filozofa, które dotąd pozostawały niezrozumiałe lub nieodkryte. Posługuje się przy tym imponującą bazą źródłową, sięga do zapomnianych, trudnodostępnych dzieł. Wykazuje się ogromnym znawstwem w zakresie teorii literatury. Pod tym względem gorąco polecana czytelnikom książka prezentuje światowy poziom merytoryczny w kategorii rozpraw naukowych.

            Bardzo wiele cennej uwagi autorka skupia na tym, aby przedstawić, zinterpretować oraz w sposób krytyczny omówić zakres i zawartość współczesnej myśli politycznej i etycznej, to znaczy ukazać ich interesującą specyfikę. W ten sposób – inspirująco pod względem metodologicznym oraz efektywnie, merytorycznie – wykazuje jak przebiegała droga myśli, które uwarunkowały obecny kształt i treść humanistyki. Nowatorskie są zwłaszcza próby wyłonienia, a także wyjaśnienia sensu oraz znaczenia zwrotu performatycznego i empirycznego.  

            Warto zaznaczyć, że omówienia zamieszczone na kartach książki nie kończą się na ciekawych reinterpretacjach refleksji Jacquesa Derridy. Anna Burzyńska, mówiąc o odpowiedzialności myśli, pokazując na czym polega zwrot etyczny w literaturze i filozofii pokazuje jak odczytywać między innymi prace Paula de Mana, Josepha Hillisa Millera, Dereka Attridge’a. Inicjuje niesłychanie ważną dyskusję o etycznym warunku polityczności, eksponując źródła wzbogacenia „zreformowanej polityki” o podbudowę etyczną. Tłumaczy na czym polegało swoiste „oczyszczenie etyki z jej metafizycznych zadłużeń” i jakie były jego konsekwencje. Daje spojrzenie na „nowa polityczność”. Czytelnika z pewnością zachwyci autorki zdolność dostrzegania zależności pomiędzy kolejnymi punktami zwrotnymi w dziejach humanistyki.

            Dzięki wskazaniom Anny Burzyńskiej z pewnością wielu czytelników uniknie błędów w obszarze badania doświadczania literatury. Nie wyrobi sobie mylnego spojrzenia na performatykę.  Dostrzeże właściwości zmian, jakie dokonały się w jej obszarze na przestrzeni ostatnich dekad. Pozna różnicę pomiędzy desygnatami „mim” i „mimesis”. Szczególnie cenne dla badaczy są odniesienia do wyzwań, jakie sytuują się tam, gdzie stykają się ze sobą: performans, performatyka, teoria literatury, hermeneutyka. Wskazuje na przykład: „Literaturoznawstwo tyleż pragnie ożywienia i zdynamizowania swojego pola badawczego dzięki włączeniu problematyki i performatywności, co (przynajmniej na razie) niezbyt dobrze sobie radzi z przeniesieniem wszystkich tych doświadczeń w sferę języka, tekstu czy praktyk czytania literatury”.

            Z kolei cytaty zaczerpnięte z arcydzieł światowej literatury, opatrzone obszernymi omówieniami stanowią doskonały obraz wskazań o charakterze teoretycznym. Dzięki temu czytelnik zyskuje pojęcie o tym, jak w sposób poprawny i dojrzały, a także zgodny z obranym paradygmatem odczytywać wybrane teksty. To nieoceniona pomoc zwłaszcza dla młodych badaczy czy odbiorców poszukujących inspiracji, starających się dostrzec pewne teksty na nowo.

            Nowa książka z godnej polecenia wszystkim czytelnikom serii „Horyzonty Nowoczesności”, ukazującej się nakładem Towarzystwa Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, autorstwa Anny Burzyńskiej, pod tytułem „Dekonstrukcja, polityka i performatyka” prezentuje jakość, do której przyzwyczaił nas wydawca. Pokazuje wszak istotne dla współczesnej humanistyki zagadnienia od ich zarówno praktycznej, jak i teoretycznej strony. Jest przeznaczona dla wszystkich tych, którzy nie godzą się na bycie ignorantami w obszarze znajomości współczesnych trendów w nauce. Zdecydowanie – uczy, zachwyca, inspiruje. Dlatego gorąco ją wszystkim polecam.

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa UNIVERSITAS: http://www.universitas.com.pl/ksiazka/Dekonstrukcja__polityka_i_performatyka_3249.html

Krzysztof Wróblewski

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *