Barbara Toroń, Przestępczość skazanych kobiet i mężczyzn w perspektywie biograficznej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013, ss. 392

            „Przestępczość skazanych kobiet i mężczyzn w perspektywie biograficznej” autorstwa Barbary Toroń to pasjonująca lektura nie tylko dla osób zajmujących się naukowo zagadnieniami z obszaru kryminalistyki, kryminologii, pedagogiki, antropologii kulturowej czy socjologii. Bez wątpienia zainteresuje wszystkich czytelników pragnących pojąć ludzi dla, których przestępczość stanowi życiową drogę. Daje wszakże wiele dojrzałych odpowiedzi na temat rozwoju umiejętności zachowania przestępczego człowieka zdeterminowanego warunkami życia rodzinnego, w małżeństwie czy związkach innego typu. Dostarcza zatem wskazówek interpretacyjnych wszelakich skali mających przybliżać nas do zdiagnozowania i przewidzenia możliwych scenariuszy w sferze istnienia zagrożeń dla bezpieczeństwa obywatelskiego w społecznościach lokalnych oraz – szerzej – na świecie. Stanowi więc niebagatelny wkład we współczesną wiedzę o resocjalizacji oraz psychologii przestępczości.

            Warto już na samym początku zaznaczyć, że dzięki sprawnemu oraz przemyślanemu korzystaniu przez autorkę z metodologii badań społecznych, książka posiada nie tylko walory poznawcze, ale przede wszystkim merytoryczne i naukowe. Należy zwrócić uwagę na to, iż Barbara Toroń poświęciła osobny rozdział na wyczerpujące omówienie metodologicznych podstaw projektu monograficznych badań biografii ludzi wskazanych. Stanowi on naprawdę wartościowy wzór dla kolejnych prac poświęconych badaniu przestępczości, uwarunkowań życiowych wyborów. Tym bardziej, że jest to książka – w pełni znaczenia tego słowa – autorska oraz aktualna, uwzględniająca kontekst społeczny. Nie jest to bowiem regułą w dobie bezmyślnego kopiowania prac poprzedników. Natomiast dla mniej doświadczonych badaczy niemożliwe do przecenienia okażą się wskazówki dotyczące prowadzenia badań, zwłaszcza w perspektywie biograficznej. Obszerna i imponująca podbudowa teoretyczna stanowi z kolei cenną bazę źródłową – ale także wartościowy punkt wyjścia – dla następnych analiz.

            Znaczącym walorem monografii jest to, iż autorka nie stroni od rzetelnego, krytycznego oraz merytorycznego konfrontowania teorii z rezultatami badań o charakterze empirycznym. Świetnie wszakże zna użyteczne do analiz paradygmaty i potrafi – czego daje wyraz – owocnie z nich korzystać. Trzeba tu zaznaczyć, że jednocześnie nie zapomina o słabiej zorientowanych w tematyce czytelnikach. Wspominane i wykorzystywane ujęcia teoretyczne sukcesywnie – w miarę postępowania wykładu – wyjaśnia. Kluczowe jest także to, że już na samym początku swych rozważań uwrażliwia czytelnika na niuanse mogące pojawić się – i w istocie pojawiające się – w trakcie poznawania między innymi specyfiki postępowania hermeneutycznego w badaniach. Mianowicie przejrzyście i czytelnie – niczym w porządnym podręczniku – charakteryzuje kryminologiczne teorie przestępczości: biologiczne (antropologiczne), psychologiczne, socjologiczne, ekonomiczne. Są one pomocne, gdy czytelnik zechce nie tylko poznać, ale i zrozumieć sens przedmiotu badania autorki.

            Poza wskazanymi walorami teoretycznymi, metodologicznymi i empirycznymi książki na uwagę zasługuje również oryginalna perspektywa z jakiej Barbara Toroń spojrzała na mężczyzn i kobiety – recydywistów oraz karanych po raz pierwszy. Mianowicie obrała pryzmat stylu życia. Uzyskała interesujący efekt zestawiając właśnie ze sobą pojęcie stylu życia z teorią przestępczości jako stylu życia Glenna D. Waltersa. Zwłaszcza ciekawe są w tym przypadku analizy typu case studies, ponieważ umożliwiają uchwycenie czynników umykających nazbyt ogólnikowym refleksjom, których jest w literaturze przedmiotu na pęczki.

            Monografię autorstwa Barbary Toroń pod tytułem „Przestępczość skazanych kobiet i mężczyzn w perspektywie biograficznej” wyróżnia widoczna w odbiorze świadomość metodologiczna, a także zdolność dostrzegania współczesnych zjawisk w aktualnym kontekście oraz na tle koncepcji teoretycznych. Książkę tę poleca się gorąco wszystkim tym, którzy pragną lepiej zrozumieć dzisiejszą przestępczość i jej źródła. Faktycznie bowiem przybliża ona do tego zrozumienia.

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Impuls: http://impulsoficyna.com.pl/wyszukaj/przestepczosc-skazanych-kobiet-i-mezczyzn-w-perspektywie-biograficznej,1495.html

Krzysztof Wróblewski

a.me.