Barbara Tuchańska, Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i codzienności, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2012, ss. 348
Barbara Tuchańska – profesor w Katedrze Epistemologii i Filozofii Nauki Uniwersytetu Łódzkiego, specjalistka w zakresie poznania i wiedzy w ujęciu socjologicznym i filozoficznym – w swej najnowszej książce pod tytułem „Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i codzienności” podejmuje trudny temat prawdy. Ujęcie socjohistorycznej ontologii hermeneutycznej autorki jest szczególnie ciekawe w zestawieniu z innymi obecnymi w literaturze przedmiotu, między innymi dlatego, że autorka spostrzega w odniesieniu do niej prawdę jako wartość przejawiającą się w trzech zasadniczych płaszczyznach, to znaczy: życiu codziennym, nauce i sztuce.
Poza doskonale nakreślonym podłożem teoretycznym rozważań na temat niewątpliwego fenomenu prawdy, czytelnik otrzymuje raport autorki z własnych, nowatorskich i interesujących badań. Pozwala to zrozumieć istotę prawdy, dostrzec sposoby jej definiowania, a także – co najważniejsze – pojąć dlaczego stanowi ona zasadniczą wartość. Ciekawa jest także propozycja spojrzenia na prawdę jako nieodzowny, konstytutywny komponent czy atrybut między innymi nauki.
W ujęciu autorki należy przyglądać się prawdzie jako: „wartości przeżywanej przez nas wtedy, kiedy odnosimy się do świata, kiedy mówimy o naszych poglądach, doznaniach, stanach emocjonalnych, kiedy dążymy do tego, by wiernie przedstawić rzeczywistość w teorii naukowej, koncepcji filozoficznej, obrazie, opisie literackim czy choćby w liście do przyjaciela lub w codziennej rozmowie, kiedy oczekujemy od naszych rozmówców prawdomówności, od dziennikarskich relacji nierozmijania się z faktami, a od polityków niepoświęcania prawdy w imię celów wyższych”. Barbara Tuchańska z wielkim znawstwem przedmiotu ukazuje wszak znaczenie prawdy w różnych aspektach istnienia człowieka po to, aby następnie naszkicować rozmaite jej wizje w: logice formalnej, semantyce logicznej, filozofii nauki, epistemologii, filozofii. Tak krytyczne i refleksyjne omówienia są rzadkością w literaturze, w związku z czym książka ta ma znaczącą przewagę nad innymi, poświęconymi temu zagadnieniu.
Autorka poruszyła także nurtującą uczestników dyskursu publicznego kwestię prawdy w wypowiedziach między innymi polityków czy autorytetów społecznych. Dała spojrzenie na konsekwencje jej obecności oraz braku. Jednocześnie unaoczniła prawa społeczeństwa do domagania się prawdy. Wszystko to rzuca światło na zdeterminowane nią istnienie ludzi w kontekście.
Miłośników Heideggerowskiej analityki jestestwa oraz Gadamerowskiej hermeneutyki zachwycą rozdziały poświęcone ujęciu prawdy według Martina Heideggera oraz Hansa-Georga Gadamera. Autorka dokonuje ich szczegółowego omówienia i krytyki, by następnie wykazać słabości Heideggerowsko-Gadamerowskiej koncepcji prawdy. Koncentruje się zwłaszcza na: niedostatkach ontycznej i ontologicznej analizy prawdziwości oraz ograniczeniach hermeneutycznego ujęcia. Uwagi Barbary Tuchańskiej są szczególnie cenne dla czytelników, którzy pragną doskonalić swój warsztat filozoficzny i nauczyć się krytycznego myślenia. Zarówno pod tym względem, jak i z uwagi na ogromną wartość merytoryczną są to trudne do przecenienia refleksje.
Barbary Tuchańskiej książka pod tytułem „Dlaczego prawda? Prawda jako wartość w sztuce, nauce i codzienności” to ważne i pouczające dzieło o możliwościach pojęcia i określenia prawdy. Daje nowatorskie, bez wątpienia świeże spojrzenie na znane, naukowe koncepcje oraz odkrywa te słabo dotąd rozpoznane ich aspekty. Ukazuje konieczność poznania znaczenia prawdy we wszystkich aspektach funkcjonowania w rzeczywistości. To bezcenna propozycja wydawnicza zwłaszcza dla osób pragnących wiedzieć, w jaki sposób ustosunkować się do tego, że politycy kłamią, a dziennikarze działają w imię własnych korzyści, a nie dla dobra wspólnego. Zdecydowanie warto ją przeczytać, by zrozumieć prawdę i jej brak we współczesnym świecie.
Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Poltext: http://www.poltext.pl/b1145-dlaczego-prawda.htm
a.me.
