Elżbieta Czykwin, „Wstyd”

Elżbieta Czykwin, Wstyd, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013, ss. 260

            Światowej sławy badaczka zjawisk społeczno-pedagogicznych Elżbieta Czykwin w swojej najnowszej monografii naukowej pod tytułem „Wstyd” zainicjowała niesłychanie ważne dla rozwoju socjologii emocji badanie nad tytułową kategorią teoretyczną. Wykazała znaczenie wstydu dla konstruowania jakości życia społecznego, uzmysławiając przy tym czytelnikowi jego nowe, dotąd często nieuświadamiane znaczenia na przykład czynnika kontroli czy katalizatora więzi społecznych. Dała zatem wgląd w społeczne aspekty badań nad tą emocją, która stanowi wbrew pozorom doskonały wskaźnik między innymi społecznej integracji czy stopnia internalizacji norm grupowych. Wszystko to złożyło się na pionierski charakter badań Elżbiety Czykwin i sprawiło, że stworzone przez badaczkę propozycje metodologiczne z pewnością posłużą wielu kolejnym pokoleniom badaczy koncentrujących się na badaniu emocji.

            Układ polecanej czytelnikom książki jest naprawdę bardzo przejrzysty. Umożliwia bowiem dokonanie błyskawicznego, całościowego przeglądu wszystkich ważnych koncepcji dotyczących emocji i wstydu, pogrupowanych wedle kryteriów: problemowego oraz historycznego. Takie rozwiązanie pozwala również odbiorcy zorientowanemu w przedmiocie wywodu na wybiórcze zapoznanie się z określonymi, mniej znanymi zagadnieniami w tym obszarze. Wbrew pozorom czytelnik odnajdzie w tej książce całkiem sporo obcych sobie ujęć, ponieważ Elżbieta Czykwin posłużyła się w swoich dociekaniach słabo znanymi – zarówno w Polsce, jak i na świcie – opracowaniami oraz materiałami źródłowymi. Uzyskała dzięki temu imponujący przewodnik po dorobku badaczy społecznych skupionych na poznaniu ludzkich emocji.

            Osobny rozdział Elżbieta Czykwin poświęciła na omówienie modnej ostatnio wśród młodych badaczy szkoły interakcjonistów symbolicznych. Omówienia doświadczonej uczonej wzbogacone o cenne wskazówki dotyczące procesu badawczego, pozwolą zapoznać się z niuansami – obciążeniami i mocnymi stronami tegoż naukowego podejścia. To z kolei umożliwi właściwie i owocne z niego korzystanie. Z pewnością warto skorzystać z tych porad, dla dobra indywidualnych efektów badawczych.

            Ogromną wartość – nie tylko dla teoretyków zajmujących się problematyką emocji w nauce – posiada przedstawienie, interpretacja oraz krytyczne omówienia koncepcji interakcjonistyczno-psychoanalitycznej. Czytelników zainteresowanych kondycją współczesnych społeczeństw na pewno zainteresują uwagi na temat represjonowania wstydu w społeczeństwie nowoczesnym, kar i przemocy w szkołach, hipokryzji wśród ludzi. Zyskają oni wgląd w mechanizmy oraz konsekwencje chociażby takich procesów jak na przykład tłumienie emocji i ich tabuizacja, odczuwanie wstydu z powodu manifestowanej dumy, zależności pomiędzy stanami emocjonalnymi a ich zewnętrzną ekspresją. Wiele z tych uwag bez wątpienia zainteresuje również komunikologów oraz medioznawców ze względu na wagę podjętej tematyki, przy jednoczesnej jej marginalizacji w ramach specjalistycznej literatury przedmiotu.

            Nie oznacza to jednak tego, że Elżbieta Czykwin ogranicza się tylko do prezentacji ujęć teoretycznych. Wszystkie wszakże opatruje właściwie dobranymi, obrazowymi egzemplifikacjami empirycznymi. Nowatorskie, a zarazem niezwykle inspirujące są ilustracje literackie i biograficzne. Przykładowo autorka mówi o istocie wstydu przedstawiając casus Adolfa Hitlera czy rozważa wstyd przez pryzmat gender w twórczości Lwa Tołstoja. Omówienia te mogą posłużyć jako materiał porównawczy czy baza źródłowa dla kolejnych badań.

            Książkę wybitnej uczonej Elżbiety Czykwin pod tytułem „Wstyd” poleca się w szczególności tym, którzy mają świadomość jak wiele mogą się nauczyć korzystając z rad doświadczonej badaczki. Prezentuje bowiem światowy poziom pod względem merytorycznym i metodologicznym. Warto przyjrzeć się procesowi badawczemu autorki i potraktować tę monografię jako cenną lekcję warsztatu naukowego. Z tych właśnie powodów jest to świetna propozycja wydawnicza nie tylko dla tych czytelników, których interesuje badanie emocji czy wstydu, ale dla wszystkich, którzy marzą o tym, aby wnieść wkład w rozwój nauki. Elżbieta Czykwin bez wątpienia go wniosła.

Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej „Impuls”: http://impulsoficyna.pl/wyszukaj/wstyd,1475.html

Krzysztof Wróblewski

a.me.

           

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *