G. K. Chesterton, Obrona wiary. Wybór publicystyki (1920-1930), przeł. Jaga Rydzewska, Warszawa 2012, ss. 408.
Po „Obronie świata” i „Obronie człowieka”, warto sięgnąć po trzeci tom będący zbiorem publicystyki G. K. Chestertona, zatytułowany „Obrona wiary. Wybór publicystyki (1920-1930)’. W tej bardzo mocno polecanej części autor przygląda się światu z punktu widzenia chrześcijaństwa. Oferuje tym samym szeroki wachlarz niespodziewanych, odkrywczych i niezwykle intrygujących perspektyw. Każda z nich pozwala na nowo odkryć pewien obszar rzeczywistości, który w sekularyzującym świecie zatraca się w nicości codzienności. Stąd też, książka ta będzie bez wątpienia niesamowicie pasjonującą lekturą zwłaszcza dla tych czytelników, którzy poszukują w świecie jego poza fizycznego, nieprzemijającego z czasem i ludźmi uroku.
Książka rozpoczyna się od poszukiwania odpowiedzi na wciąż aktualne, ale jednocześnie trudne i wymagające namysłu pytania: czym są prawdziwe elity, na czym polega skondensowana przyjemność, jakie są obowiązki geniuszów. Autor pisze przy tym dosadnie o przywilejach idiotów w świecie, żeby następnie pokazać kilka zachwycających analogii obok których trudno przejść obojętnie. Zestawienia te nie tylko zachęcają do rozważań o kondycji człowieka we współczesnej rzeczywistości politycznej, ale przede wszystkim pokazują konteksty modyfikacji funkcji człowieczeństwa wraz z upływem czasu, wraz z nieuchronnym zatapianiem się w erę globalizacji.
Warto tutaj zwrócić uwagę na to, że ciekawym rysem dzieł G. K. Chestertona są refleksje na temat wartości, idei oraz słów, które nieustannie ewoluują. Autor z pewną goryczą, ale niezwykle celnie i dosadnie stwierdza, że kłamstwo ma krótkie nogi, ale kiedy zaczyna mieć długie nogi, przestaje być kłamstwem. Zarysowuje przy tym przygnębiające losy idei Honoru, swoje przykłady osadza w kontekście społecznym i kulturowym. Uwrażliwia czytelnika na zachodzące w jego otoczeniu zmiany, pokazuje wartości, jakie są szczególnie zagrożone.
G. K. Chesterton jawi się czytelnikowi również jako baczny obserwator wydarzeń kulturowych oraz inspirujący interpretator wydarzeń historycznych, dzieł sztuki, dzieł literatury. Rozprawia bowiem o hipotetycznych sytuacjach, ludzkich motywacjach i losach konkretnych postaci – fikcyjnych lub prawdziwych, ale i o miejscach takich jak na przykład czyściec. W sposób twórczy zastanawia się nad ich oceną z boskiej perspektywy. Wznosi się tym samym na wyżyny refleksji o kondycji moralnej człowieka.
Na podstawie lektury utworów G. K. Chestertona można zwrócić uwagę na jeszcze jedną bardzo istotną kwestię, mianowicie na degradację stosunku człowieka do religii i do Boga. Autor pisze między innymi niezwykle zajmująco o wolności religijnej, tworzy obrazowe anegdoty o pożeraniu ludzi przez święte krokodyle, z pewnym dystansem spogląda w kierunku kaznodziejów. Najważniejsze jest jednak to, że potrafi z zachwycającym poczuciem humoru podejść zarówno do spraw najwyższej wagi, jak i błahostek.
Zbiór publicystyki G. K. Chestertona pod tytułem „Obrona wiary. Wybór publicystyki (1920-1930)” jest ważną książką po którą warto sięgnąć nie tylko w przedświątecznym okresie zadumy, ale także w dzień powszedni. Dostarcza ona wszak wielu wartościowych wątków do namysłu nad religijnością człowieka. Pokazuje te obszary refleksji, które pomimo upływu lat pozostają wciąż aktualne i wciąż wymagające siły duchowej. Jest to zatem publikacja ważna, po którą warto sięgać, aby zrozumieć lepiej swoją relację z Bogiem, człowiekiem i światem.
Krzysztof Wróblewski
