Kontynuując cykl charakterystyki amerykańskich ugrupowań radykalnych okresu międzywojennego postanowiłem zapoznać Czytelników z historią jedynej w ówczesnym czasie amerykańskiej organizacji powiązanej z NSDAP i inspirowanej przez III Rzeszę. German American Bund (Amerikadeutscher Bund) to organizacja odwołująca się jawnie do nazizmu i utrzymująca kontakty z państwem niemieckim.
Emigranci niemieccy zaczęli przybywać na tereny USA już w połowie XIX wieku. Zmęczeni rewolucjami, wojnami, polityką państwa po zjednoczeniu, Kulturkampfem (polskojęzyczni mieszkańcy Górnego Śląska) szukali nowego domu za oceanem. W 1900 roku osoby pochodzenia niemieckiego stanowili 31,4% wszystkich emigrantów[1]. W 1930 roku 17,7% amerykańskiego społeczeństwa było niemieckiego pochodzenia[2]. Społeczność niemiecka wolno ulegała asymilacji, kultywowała własne tradycje, język, zwyczaje. Rozwijała przemysł w największych miastach USA. I wojna światowa i włączenie się Stanów Zjednoczonych do walki spowodowały spadek zaufania do ludności niemieckiego pochodzenia. Po podpisaniu traktatu wersalskiego niemiecka społeczność USA zaczęła się asymilować. Prawdopodobnie odpowiedzialne za to było poczucie odpowiedzialności za wybuch I wojny światowej i związane z tym wykluczenie społecznie.
Pierwszą amerykańską organizacją związaną z nazizmem była Teutonia Association. Została założona w Detroit 12 X 1924 roku przez Friedricha Gissibla. Skupiała w swoich szeregach młodych emigrantów z Republiki Weimarskiej, którzy znali ideę Hitlera i postanowili przenieść się do USA w celu znalezienia lepszych warunków do życia. Teutonia Association posiadała oddziały w Chicago, Los Angeles, Nowym Yorku i Cincinnati. Skupiała około 500 osób (w tym czasie w USA żyło ok. 5 mln Niemców i ludności niemieckiego pochodzenia[3]). Program ugrupowania był zbliżony do innych pronazistowskich organizacji. Teutonia Association kierowała się silnym antysemityzmem. Była radykalnie antykomunistyczna, rasistowska, przyjmowała w swoje szeregi Niemców oraz ludzi niemieckiego pochodzenia. Wraz z rozwojem NSDAP w Niemczech i tworzenia się okręgów NSDAP poza państwem niemieckim Teutonia Association straciła na znaczeniu. Powołany w 1931 roku Gauleitung-USA w Nowym Yorku przez NSDAP skutecznie zablokował rozwój Teutonia Association, a w niedługim czasie zastąpił tę organizację. Utworzenie struktury nazistowskiej w Nowym Yorku było o wiele lepszym posunięciem propagandowym. Robotnicze Detroit nie mogło równać się z tym miastem.
W 1933 roku Hitler dochodzi do władzy, dzięki temu staje się co raz bardziej znany na świecie. Sława Führera oraz lata kryzysu gospodarczego przyciągnęły do nazizmu nowych zwolenników zarówno w Niemczech, jak i poza jego granicami. W lipcu 1933 roku w USA powołano Friends of New Germany, twórcą organizacji był Heinz Spanknoebel. Ugrupowanie podobnie, jak Gauleitung-USA powstało z ramienia NSDAP, w tym przypadku organizacji miał patronować Rudolf Hess. Program Friends of New Germany był kopią programu NSDAP, głoszono hasła antysemickie, antybolszewickie oraz rewizjonistyczne. Pod koniec 1933 roku przyjęto statut, w którym napisano, iż: „Friends of New Germany jest ruchem obrony Niemców mieszkających w USA przed żydowsko-bolszewickim widmem oraz platformą informowania społeczeństwa amerykańskiego o wydarzeniach w Niemczech”. Doszło do ataków na amerykańskich żydów, na synagogach malowano nazistowskie swastyki. Friends of New Germany chciało mieć wpływ na całą mniejszość niemiecką USA. Członkowie tej organizacji mieli zamiar przejąć niemieckojęzyczną prasę, mieć wpływ na kulturę. Zdecydowany opór wydawców niemieckich pism oraz zasymilowana ludność nie pozwoliły na takie działania. Wkrótce kierownictwo NSDAP uświadomiło sobie, iż działania amerykańskiej struktury przynoszą tylko wizerunkowe straty. Okazało się również i Spanknoebel był zarejestrowany jako agent wywiadu. W grudniu 1935 Rudolf Hess nakazał amerykańskim Niemcom opuszczenie organizacji, a przywódców ściągnął do III Rzeszy. Friends of New Germany przestali istnieć, organizacja według różnych szacunków liczyła od 5 do 10 tys. członków.
W marcu 1936 roku założono organizację, która miała reprezentować niemieckich narodowych-socjalistów w USA. German-American Bund (Amerikadeutscher Volksbund, GAB) został powołany do życia w Buffalo. Na jego czele stanął Fritz Kuhn – Bawarczyk, chemik, który wyemigrował do USA podczas I wojny światowej. W 1934 roku otrzymał obywatelstwo amerykańskie. To dzięki niemu doszło do ponownego zjednoczenia sympatyków nazizmu w USA. Struktura German-American Bund opierała się na podziale państwa na trzy okręgi: wschodni (Gau Ost) zachodni (Gau West) oraz środkowo-zachodni. Okręgi dzieliły się na grupy lokalne (Ortsgruppen), było ich 69 – 40 na wschodzie (17 w samym Nowym Yorku), 10 na zachodzie i 19 na środkowym zachodzie. Organizacja posiadała własne obozy szkoleniowe m.in.w:
– Camp Nordland – Sussex County (New Jersey),
– Camp Siegfried – Yaphank (New York),
– Camp Hindenburg – Grafton (Wisconsin),
– Camp Bergwald - Bloomingdale (New Jersey).
German-American Bund przejął nazistowską ideologię i symbolikę, co więcej powołał własną młodzieżówkę na wzór Hitlerjugend. Publikowano antysemickie ulotki, GAB działał w podobny sposób jak nieistniejący już Friends of New Germany. W 1936 roku Kuhn wraz z kilkoma członkami swojej organizacji wyruszył na olimpiadę do Berlina, gdzie został przyjęty przez Hitlera, otrzymał również pamiątkowe zdjęcie z Führerem. Pod koniec lat 30. według lewicowych działaczy organizacja skupiała ok. 200 tys. osób, a niektórzy mówili nawet o 500 tys. W związku z czym GAB przyciągnął uwagę FBI, które ustaliło, że nie skupia więcej niż 15 tys. członków i działaczy. Najgłośniejsza akcja German-American Bund miała miejsce 20 lutego 1939 roku. Kuhn zorganizował wiec w Madison Square Garden, stanął na czele 22 tys. ludzi. Najwięcej kontrowersji wywołały portret George Washingtona zestawiony z nazistowskimi swastykami i amerykańskimi flagami. Kuhn w swoim wystąpieniu zaatakował Franklina Delano Roosevelta za jego „żydowsko-bolszewicką konspirację” nazywając go Frank D. Rosenfeld. Doszło również do starć zwolenników GAB z protestującymi działaczami lewicy. Władze USA postanowił położyć kres działalności Bundu, a prokurator Dystryktu Nowy Jork Thomas Dewey nakazał aresztowanie Kuhna za fałszerstwa, drobne kradzieże i pijaństwo. Okazało się również, iż Fritz Kuhn zdefraudował 15 tys. dolarów należących do jego ugrupowania. Został skazany na 5 lat więzienia. Na czele German-American Bund stanął Gerhard Kunze. W tym czasie ugrupowanie chyliło się ku upadkowi. Po ataku na Pearl Harbor i wypowiedzeniu Niemcom wojny przez USA główni członkowie German-American Bund zostali aresztowali, część popełniła samobójstwo nie chcąc dać się złapać. Firtz Kuhn został po wojnie deportowany do RFN, gdzie zmarł w 1951 roku.
Na podstawie:
J. Bredemus, The Failure of American Nazism: The German-American Bunds Attempt to Create an American Fifth Column
S. Diamond, The Nazi Movement in the United States: 1924-1941. Ithaca, New York, 1974
P. Dunder, It Did Not Happen Here: Nazi Infiltration of America in the 1930‟s
Tomasz Kosiński
[1] Carl Wittke, American Germans in Two World Wars, „The Wisconsin Magazine of History” 27, no. 1 (Sep 1943), s.6
[2] Joachim Remak, Friends of the New Germany: The Bund and German-American Relations, „The Journal of Modern History” 29, no. 1 (Mar., 1957) 41.
[3] Sander Diamond,The Nazi Movement in the United States: 1924-1941, Ithaca, New York, 1974, s. 95.
