Grzegorz Chojnowski, Alain Bernard. Polski rozdział, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2010, ss. 175

            Mówi się dzisiaj, że bez Alaina Bernarda nie byłoby tanecznej nowoczesności. To jedna z kanonicznych postaci w historii tańca, o tyle ciekawa z perspektywy polskich czytelników, że szczególnie upodobał on sobie polskość i Polskę. Dzięki temu wiele mu zawdzięczamy, a ściślej – nasza kultura. Niestety mało kto pamięta, że sprowadził do nas jazz – styl, który zaczyna zagarniać coraz więcej baletowej przestrzeni oraz znacząco odświeżył nasze życie baletowe. Podjął współpracę z polskimi artystami, których wrażliwość twórczą wykreował od postaw, dając nam znacznie więcej aniżeli wielu znacznie lepiej obecnie znanych postaci. Wyuczył wszakże kilkoro niekwestionowanych mistrzów. W niektórych kręgach wymawia się to nazwisko z należytą estymą, w innych pozostaje wciąż niestety nieznane, nawet – o zgrozo – niekojarzone. Warto mieć nadzieję, że ten niepokojący stan rzeczy zmieni publikacja, która ukazała się nakładem wydawnictwa Iskry.

            Jej autor – Grzegorz Chojnowski przyjrzał się losom wybitnego tancerza światowej sławy choreografa, pedagoga, kolekcjonera oraz szwajcarskiego historyka baletu – Alaina Bernarda. W książce, o której mowa – pod tytułem – „Alain Bernard. Polski rozdział” skupił się na ukazaniu dotychczas słabo w literaturze eksplorowanej części jego życiorysu. W konsekwencji stworzył całościowy przegląd polskiej działalności Alaina Bernarda. Do monografii autor dołączył wywiad z jej bohaterem, który stanowi nie lada gratkę dla wielbicieli jego twórczości. Skonstruował także kalendarium imponującego dorobku mistrza z okresów wizyt i pobytu w Polsce.

            Warto jednak zaznaczyć, iż nie jest to typowa biografia, która ciągnie się w nieskończoność, aby ostatecznie znużyć i uśpić czytelnika. Wręcz przeciwnie, dzięki przemyślanemu układowi rozdziałów, dynamizmowi ujęć oraz wartkiej narracji, szybko i przyjemnie się ją czyta. Ma się wszakże nieodparte wrażenie, że jest to swoisty raport z misji. Misji szczególnej, albowiem realizowanej w ramach rodzimej dla nas sfery kulturowej przez jednego człowieka świadomego obranej drogi życiowej, wciąż poszukującego ukojenia w pasji i dającego ludziom satysfakcję z pasji.  

            Poza tym, że jest to opowieść o człowieku – Alainie Bernardzie, to także historia Polski. Autor ze szczególną dbałością o szczegóły tworzące kontekst opisywanych wydarzeń, precyzyjnie kreśli kolejne etapy rozwoju modern jazz dance w Polsce. Przekonuje nas jak wyglądały akty kreacji dokonane przez mistrza, pokazuje jak uczył miłości do rozwoju kultury, czerpał z tradycji między innymi krajów słowiańskich, aby uczynić mowę ciała eksponowaną w tańcu wyrazem emocji i hołdem wyznawanych przez społeczeństwa wartości. Historykom tańca bez wątpienia spodobają się wskazania dotyczące stopniowego włączania do polskich układów najnowszych wówczas technik i trendów, nowych kroków, różnych typów izolacji, a także niekonwencjonalnych wówczas ćwiczeń.

            Udanym pomysłem wzbogacenia historii jest przywołanie wspomnień ludzi, którzy obcowali z Alainem Bernardem, a także owocnie uczyli się od niego. Pozwalają one mianowicie uchwycić to, co stanowi o fenomenie szwajcarskiego mistrza. Dowiadując się, co wnosił do poszczególnych etapów artystycznego rozwoju znaczących dzisiaj w świecie tańca nazwisk, zyskujemy wiedzę na temat oczekiwań wobec kultury i sztuki w momentach historycznych istotnych dla Polski. To opowieść o polskości na pewno nie mainstreamowej, uchwyconej na marginesie najważniejszych wydarzeń, a przez to odsłaniająca jej nowe oblicza.

            Po książkę Grzegorza Chojnowskiego pod tytułem „Alain Bernard. Polski rozdział” sięgnąć powinni przede wszystkim historycy tańca, kulturoznawcy, historycy, albowiem dostarcza ona nieocenionej wiedzy na temat rozwoju życia baletowego w Polsce. To również świetna okazja, aby nadrobić braki wiedzy na temat kanonicznych postaci dla kultury polskiej. Ponadto to zbiór bardzo dobrze napisanych tekstów o nietuzinkowym człowieku – Alainie Bernardzie, którego warto znać. Dlatego gorąco się ją poleca.

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa ISKRY: http://iskry.com.pl/biografie/11-alain-bernard-9788324401468.html

Krzysztof Wróblewski

a.me.