Truizmem jest twierdzenie, że polityka jest wypadkową wielu różnych czynników. Klasyczna geopolityka bada związki między przestrzenią (środowiskiem geograficznym) a państwem (polityką), zapoznając przy tym element duchowy, ideowy. Zamierzamy wzbogacić geopolityczny paradygmat o ten właśnie wymiar.
Od redakcji: Pod przewodnictwem dra Jarosława Tomasiewicza formowana jest obecnie Sekcja Ideopolityki w ramach Zespołu Analiz Instytutu Geopolityki w Częstochowie. Niniejszy tekst jest wprowadzeniem do prac badawczych i analitycznych sekcji.
Ideologia (rozumiana jako metapolityczny paradygmat legitymizujący państwo, jego ustrój i klasę polityczną) determinuje politykę na równi z geografią, demografią i ekonomią. Dlatego nie deprecjonując ani geopolityki klasycznej ani np. biopolityki czy ekopolityki stwierdzamy potrzebę kompleksowego i wielowymiarowego ujęcia. Badać będziemy relacje Przestrzeni, Państwa i Idei.
1. Wpływ środowiska geograficznego (ukształtowania terenu, klimatu, biocenozy) na sferę duchową możemy rozpatrywać na przynajmniej trzech poziomach.
1.1. Warunki geograficzne kształtują mentalność ludzi, psychikę społeczną zarówno bezpośrednio (założyć można, że wielka przestrzeń sprzyjała indywidualizmowi Polaków i Amerykanów) jak i pośrednio, wpływając na organizację polityczną (np. indywidualizm starożytnych Greków jako funkcja słabości polis, wynikającej z ukształtowania terenu) i typ gospodarki (np. arystokratyczna kultura stanów Południa w USA w XIX w. jako pochodna gospodarki plantacyjnej). Warunki geograficzne wywierają również wpływ na rozprzestrzenienie się języków i kultur (zróżnicowanie etniczne obszarów górzystych), język ma zaś znaczenie zasadnicze dla postrzegania rzeczywistości (charakterystyczne rozprzestrzenienie protestantyzmu wśród narodów germańskich).
1.2. Założyć można, że warunki geograficzne wywierają wpływ na genezę i przyjmowanie religii. Myśliciele francuskiej Nowej Prawicy zwracali uwagę, że monoteizm nieprzypadkowo objawił się wśród ludów stepowo-pustynnych. Ekspansja islamu wśród nomadycznych ludów Eurazji również potwierdzałaby tą tezę.
1.2a. Zarazem położenie geograficzne i ukształtowanie terenu wpływa na kierunki dyfuzji religii i wzorów cywilizacyjnych (np. przyjęcie chrześcijaństwa zachodniego przez Polskę i Czechy).
1.3. Nałożenie czynnika religijno-cywilizacyjnego na ukształtowaną pod wpływem geografii, gospodarki i historii (polityki) psychikę społeczną tworzy kulturę danego społeczeństwa.
1.4. Ideologia polityczna panująca w społeczeństwie jest wypadkową jego aktualnej sytuacji geopolitycznej i trwałej (co nie oznacza, że niezmiennej) kultury.
2. Wpływ czynnika duchowego (cywilizacyjnego, ideowego, metapolitycznego) na sferę geopolityki jest również wieloaspektowy.
2.1. Przestrzeń zorganizowana jest nie tylko geograficznie ale też kulturowo – zgodnie z teoriami Konecznego i Huntingtona narody bliskie sobie cywilizacyjnie ciążą ku sobie (o ile nie zakłócają tego inne czynniki).
2.2. Państwo jako organizm geopolityczny potrzebuje ideologicznej legitymizacji na poziomie zarówno bytu państwowego jak ustroju (rozwijając tę myśl stwierdzić możemy, że do klasycznej triady cech konstytuujących państwo – suwerenność, terytorialność, przymusowość – należy dodać jeszcze czwartą: tożsamość).
2.3. Państwo potrzebuje spoiwa kulturowego (cywilizacyjnego) jako warunku stabilności. Ekspansja poza jednolity obszar cywilizacyjny jest nietrwała.
2.4. Państwo posługuje się ideologią (także religią) jako narzędziem polityki: taką rolę odgrywało m.in. chrześcijaństwo Niemiec w średniowieczu, liberalizm Anglii w XIX w., komunizm ZSRR w XX w., doktryna praw człowieka USA na przełomie XX/XXI w.
dr Jarosław Tomasiewicz
Wszystkie powyższe hipotezy wymagają zweryfikowania w toku badań.
http://geopolityka.net/ideopolityka-wstepne-zalozenia-badawcze/
Osoby zainteresowane włączeniem się w prace sekcji (na zasadzie wolontariatu w ZA IG) proszone są o kontakt mailowy: geopolityka@gmail.com.
a.me.
Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook
