Janusz Bielski, Ewa Blada, Zdrowie i kultura fizyczna na przestrzeni dziejów, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków – Wyszków – Pułtusk 2014, ss. 188
Godna uwagi czytelników, niesłychanie aktualna, a przy tym wartościowa pod względem naukowym jest najnowsza monografia naukowa autorstwa Janusza Bielskiego oraz Ewy Bladej, zatytułowana „Zdrowie i kultura fizyczna na przestrzeni dziejów”. Wypełnia ona w sposób znaczący lukę, która dotychczas istniała w literaturze poświęconej wychowaniu pedagogicznemu. Poza tym pokazuje ona dokładnie, a przy tym rzeczowo treść oraz przebieg ewolucji myśli o zdrowiu i kulturze fizycznej – od starożytności, aż do czasów współczesnych. Umożliwia to odbiorcom zestawianie, porównywanie wybranych okresów, a także wnioskowanie o zwrotach, jakie dokonywały się w różnych epokach historycznych w związku z postrzeganiem aktywności fizycznej człowieka. Warto nadmienić, że autorzy nie stronią od opisów najbardziej egzotycznych dla nas praktyk i przedstawiania słabo współcześnie rozpoznanych rytuałów, co czyni ją jeszcze bardziej pasjonującą publikacją.
Na samym początku trzeba zaznaczyć, że jest to lektura obowiązkowa dla każdego, kto pragnie prowadzić badania na temat zdrowia i kultury fizycznej. Znajdziemy wszakże na jej kartach niezwykle wartościowe próby operacjonalizacji oraz kategoryzacji terminów kluczowych dla badań. Zyskamy również bezcenne spojrzenie na bardzo dobrze skonstruowaną siatkę kategorialną. To ważny punkt wyjścia dla jakichkolwiek badań nad wychowaniem.
Zwłaszcza interesujące w tym kontekście wydają się właśnie kwestie zróżnicowania w obszarze wychowania do zdrowia i kultury fizycznej. Naukowcy przyjrzeli się krajom starożytnego Wschodu – Egiptowi, Chinom, Indiom, Grecji, Rzymowi, średniowiecznej i nowożytnej Europie aż po wieki XVIII i XIX, a także czasy współczesne. Za sprawą klarownych oraz istotnościowych opisów, czytelnik jest w stanie dostrzec zarówno determinanty, jak i konsekwencje polityk mających za przedmiot aktywność fizyczną. Zyskuje wszakże spojrzenie na procesy kształtowania się określonych sposobów myślenia. Nawet najbardziej wymagający czytelnik doceni z pewnością również wnikliwość Janusza Bielskiego oraz Ewy Bladej w ukazywaniu sieci zależności pomiędzy na przykład ruchem a zdrowiem. Jednocześnie nie można autorom zarzucić, że jakiejś epoce historycznej poświęcili mniej uwagi, aniżeli innym. Każdy z rozdziałów stanowi bowiem kompleksowy, całościowy oraz szczegółowy opis jej praktyk. Dzięki zachowaniu zasady wspólnych punktów odniesień, opisy te są spójne, co ułatwia czytelnikowi samodzielne odnajdywanie związków pomiędzy wybranymi czynnikami.
Historykom idei bez wątpienia przypadną z kolei do gustu omówienia refleksji europejskich oraz polskich myślicieli, próby ich porównania, wykazania różnic i podobieństw. Doskonale wręcz pokazują one specyficzność myślenia Polaków o zdrowiu i kulturze fizycznej, na tle przedstawicieli innych krajów. Zwłaszcza ciekawe są te zestawienia, które wyjaśniają nam co i w jaki sposób wywiera wpływ na formujące się dzisiaj opinie o kulturze zdrowotnej oraz fizycznej. Zrozumienie rozbieżności w sferze ich oceniania staje się możliwe i wcale nie trudne dzięki pogłębionej analizie tekstów kultury, dokonanej przez autorów.
Po książkę autorstwa Janusza Bielskiego oraz Ewy Bladej pod tytułem „Zdrowie i kultura fizyczna na przestrzeni dziejów” powinni sięgnąć wszyscy zafascynowani sportem, kulturą fizyczną i zdrowiem, którzy pragną lepiej zrozumieć obiekt swojego zainteresowania. Monografia ta przede wszystkim pozwala bowiem pojąć człowieka oraz jego predylekcje do pewnych zachowań, strach przed innymi oraz ogień pasji płonącej w sercach tych, co umiłowali ruch. Jest to również wartościowa publikacja pod względem naukowym. Będzie nieocenioną pomocą dla tych, którzy pragną zainicjować własne badania. Bez wahania więc, gorąco się ją poleca.
Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej Impuls: http://impulsoficyna.pl/wyszukaj/zdrowie-i-kultura-fizyczna,1524.html
Krzysztof Wróblewski
a.me.
