Śladewska: Wojenne losy Czechów wołyńskich

W II Rzeczypospolitej na terenie województwa wołyńskiego w 638 miejscowościach mieszkali Czesi, głównie w powiatach : Dubno, Łuck, Kowel. Po wybuchy II wojny światowej, Czesi, lojalni obywatele Państwa Polskiego dzielili los Polaków, tragizm sytuacji objawił się szczególnie ostro podczas okupacji niemieckiej. Wkraczające na Wołyń wojska niemieckie w czerwcu 1941 r. były entuzjastycznie witane przez Ukraińców, pozostałe grupy narodowościowe zostały zaskoczone współpracą Niemców z Ukraińcami i antypolską oraz antyżydowską propagandą sprowadzającą się do hasła „Ukraina dla Ukraińców”. Dezorientacja wynikała z braku wiedzy o faszystowskiej Organizacji Ukraińskich […]

Theoretical rights, multiculturalism, and marginality – the Polish-Canadian case

Partially based on a draft of an English-language presentation read at the 6th Congress of Polish Canadianists (Polish Association for Canadian Studies — PACS) (Poznan, Poland: Adam Mickiewicz University in Poznan), April 5-7, 2013. Beginning in the late-1960s, Canada has enacted an extensive policy of multiculturalism, which became especially entrenched since the introduction of the Charter of Rights and Freedoms in 1982. Governments in Canada (federal, provincial, and municipal) have been committed to supporting (at least to some extent) the cultural and organizational activities of […]

Wielomski: Śmierć Ludwika XVI w świetle ówczesnego prawa francuskiego

           W dniu 21 stycznia 1793 roku francuscy rewolucjoniści wykonali wyrok śmierci na Ludwiku XVI. Zbrodnia ta wywołała szok w całej Europie, wywołując żądzę zemsty pośród przeciwników Rewolucji i aplauz wśród jej zwolenników. Dziś, po przeszło 200 latach, chcielibyśmy się uwolnić – o ile to w ogóle możliwe – od emocji pro- i antyrewolucyjnych i zbadać ten wyrok z punktu widzenia ówczesnego prawa obowiązującego we Francji. Czy Ludwik XVI mógł zostać ścięty z mocy prawa Francji Ancien Régime’u? Tu raczej odpowiedź negatywna jest prosta […]

Śmiech: Dekomunizacja, Kowalski, Szymanowski, Tuwim i inni… antysemici

    Z wycofaniem się przez wojewodę łódzkiego z nadania ulicy imienia prezesa Kazimierza Kowalskiego wiąże się jeszcze jeden wątek, który warto w tym miejscu poruszyć, aby zamknąć temat ze świadomością potraktowania go w dostatecznie szerokim kontekście. Jeżeli pójdziemy tropem, którym poszedł Zbigniew Rau, mówiącym o „niezgodności [wypowiedzi Kowalskiego] z pluralistycznym charakterem łódzkiej tożsamości”, to oczywiście musimy zdawać sobie sprawę z tego, że nie dotyczy to tylko Łodzi, ale całej Polski i że może częściej używa się mantry „wielokulturowa przeszłość miejscowości X” (wstawić można dowolną […]

Wegierski: Political, constitutional, juridical, and socio-cultural aspects of the origins and development of the Canadian State

Partially based on an English-language text that appeared in Polish translation under the title “Kanada – eksperyment wielokulturowosci.” (Canada: an experiment in multiculturalism) trans. Olaf Swolkien. Miedzynarodowy Przeglad Polityczny (International Political Review) (Warsaw, Poland: Fundacja Srodkowoeuropejska – The Foundation for Central European) no 5 (no 10) (December 2004-January 2005), pp. 221-231. Formally speaking, Canada is a federal constitutional monarchy of the British Commonwealth with a parliamentary, not congressional, system. The head of the federal government and the primary decision maker is the prime minister, the […]

Modzelewski: Wrogość wobec Rosji zbliżała nas do bolszewizmu

Stulecie bolszewickiego przewrotu, mimo pojawienia się wielu publikacji i zainteresowania mediów, nie wywołało (jak dotychczas) szersze debaty na temat znaczenia tej „rewolucji” dla historii Polski. Nie bez powodu policentrycznie patrzę na ten problem, bo w końcu dla nas ważniejsze są nasze, polskie sprawy. A tzw. świat? Niech o niego martwi się „społeczność międzynarodowa”, wielkie korporacje, równie wielkie mocarstwa, oligarchowie i wizjonerzy. Na takie fanaberie trzeba mieć dużo czasu (czyli pieniędzy), a my, biedacy dopiero próbujemy się obronić przed ciągłym okradaniem (przepraszam: „międzynarodową optymalizacją podatkową”). Wydawałoby […]

Engelgard: Wielkość Aleksandra Wielopolskiego

Minęła 140. rocznica śmierci Aleksandra Wielopolskiego (1803-1877). Był on obecny na polskiej i europejskiej scenie przez zaledwie dwa lata, jego reformy, które miał dobrze zaplanowane i przemyślane, zostały w bardzo krótkim czasie w dużej mierze zrealizowane. Nie stawiał na porządku dziennym postulatu odzyskania niepodległości, w pewnym momencie zrezygnował nawet z żądania powrotu do Konstytucji z 1815 roku, ograniczając się do programu swego rodzaju półautonomii wyłącznie na obszarze Królestwa Polskiego. Nie miał za sobą poparcia społecznego, nie miał poparcia większości elit rosyjskich, a miał przeciwko sobie […]

Motas: Wilhelm Szewczyk – narodowiec z „Fantany”

Skandaliczna decyzja wojewody śląskiego o przemianowaniu jednego z głównych placów w Katowicach poprzez zastąpienie patronatu Wilhelma Szewczyka patronatem Marii i Lecha Kaczyńskich wywołała żywiołowy sprzeciw zarówno lokalnych środowisk, jak i szeregu instytucji z Uniwersytetem Śląskim na czele. Podobna reakcja świadczy o swoistym fenomenie spornej postaci, przynajmniej w jej regionalnym wymiarze. Sytuuje to także Szewczyka w gronie tych nielicznych przedstawicieli przedwojennych środowisk narodowych, którzy pomimo swego zaangażowania w dobie PRL-u cieszą się do dziś dużym uznaniem. Szewczykowi udało się zatem to, co niestety nie stało się […]

Wegierski: Poland after 1989 and Canada after the “Trudeau Revolution”: Comparing the Emergence of “National Democracy” and Late-Modern “Liberal Democracy”

(An abbreviated version of this paper was posted in English on Telos Scope, the blog of Telos Press, October 26, 2017.) (The paper was read in English at the Telos in Moscow Conference. After the End of Revolution: Constitutional Order amid the Crisis of Democracy (Moscow, Russia: Telos-Paul Piccone Institute and National Research University Higher School of Economics), September 1-2, 2017.) This presentation compares two societies, which – although both claim to be “Western” as well as vibrant liberal democracies, are in many aspects quite […]

Śmiech: Problem z NSZ (5)

Zanim przejdę do omawiania najtrudniejszych kart historii „współpracy” części czynników NSZ/ONR/ZJ z Niemcami, koniecznym jest zarysowanie sytuacji ogólnej w jakiej do niej doszło. O ile Stronnictwo Narodowe poruszało się na płaszczyźnie legalnej w kontaktach z rządem londyńskim, tj. miało własne zdanie w dopuszczalnych ramach oraz co prawda stworzyło własną organizację wojskową w postaci NOW, ale uczyniło to niejako z konieczności politycznej, uważając, bez wątpienia słusznie, że Służba Zwycięstwu Polski została stworzona przez wojskowych o jednoznacznych konotacjach sanacyjnych (z gen. Michałem Karaszewiczem-Tokarzewskim na czele), a to […]