Witold Chrzanowski, Królestwo Słowian, Wydawnictwo Libron, Kraków 2012, ss. 219

            Zainteresowania badawcze Witolda Chrzanowskiego koncentrują się na dziejach Słowiańszczyzny i relacjach Słowiańszczyzny ze światem skandynawskim. Ma on w swym dorobku liczne oraz cieszące się niesłabnącym powodzeniem książki, które są efektem jego pasji poznawczej. „Królestwo Słowian” to najnowszy i bez wątpienia jeden z najlepszych owoców twórczości historyka. Akcja tej powieści ma miejsce w latach 893-898 nad Morawą i Dunajem. Obszar to szczególny ze względu na jego konfliktogenny charakter i ludzi na nim zamieszkujących, o czym przekona się czytelnik, sięgając do książki…

            Bohaterem powieści jest fascynujący człowiek zwący się Kaik. To osiadły na Morawach i Morawom służący Grek. Już samo to ma niebagatelny wpływ na tę sylwetkę, gdyż jak prawił w książce król: „Morawy – (…) Królestwo Słowian. Wiele ludów i grodów liczy owo królestwo. Nasza Rzesza sięga od Alby, czyli Łaby, i Odry aż za Dunaj. W ziemiach naszych żyją Czesi…”.  To także, a może przede wszystkim prawdziwy patriota w pełnym znaczeniu tego słowa. Choć posiada liczne słabości i wady, niejednokrotnie zaskoczy czytelnika. Targają nim namiętności. Rozszarpują go wątpliwości. Jak prawdziwego człowieka z krwi i kości. Odznaczają go jednak spośród innych nadrzędne zasady – służy Bogu oraz królowi tak, aby zasłużyć sobie na zaszczytne miana kapłana i sekretarza kancelarii króla.

            Postać ta jest uwikłana dzięki swym nieocenionym zdolnościom dyplomatycznym w służbę Świętopełkowi. Podczas niej nawet niespodziewane spotkanie po zmroku z kapłanem w białej sukni czy młodą dziewczyną z oczyma przewiązanymi białą wstążką stanowi nie lada przeżycie, które zagwarantuje odbiorcy sporą dawkę emocji. Autor – pomimo że dokonuje rekonstrukcji zdarzeń historycznych – potrafi czytelnika długo trzymać w napięciu i zwodzić. Dzięki temu lektura książki to okazja do przypomnienia sobie ważnych wątków z historii Słowian, a jednocześnie świetna rozrywka. Trudna się od niej oderwać.

            Fascynująca jest przedstawiona na stronach powieści perspektywa, z jakiej czytelnicy widzą Świętopełka. To znaczy jego drogę ku władzy, okres panowania i zmierzanie ku krańcowi żywota i panowania. Punkt widzenia Kaika dostarcza spostrzeżeń, których odbiorca nie uraczy z żadnej innej książki historycznej.

            Z kolei liczne, przemyślane przez Witolda Chrzanowskiego oraz żywe dialogi bardzo dobrze oddają klimat czasów, pokazują kontekst społeczny tamtego okresu i stwarzają niepowtarzalną atmosferę ówczesnego zderzania się ze sobą ambicji grafów niemieckich, którzy dążyli do realizacji partykularnych interesów. Wspomnieć przy tym trzeba, że sylwetki bohaterów zostały dokładnie opisane, dzięki czemu czytelnik rozumie jak i dlaczego wówczas ich zachowania były umotywowane. Dowie się również skąd brała się ufność i zawierzenie, niechęć i wrogość. Pozna realia, ale nie tylko, bo o wiele więcej…

            Powieść Witolda Chrzanowskiego pod tytułem „Królestwo Słowian” to zapierająca dech w piersiach rekonstrukcja wydarzeń sprzed wielu lat widziana oczyma Kaika. Nie tylko ten przyjęty punkt widzenia czyni ją atrakcyjną dla współczesnego czytelnika. Równie ważna jest nienaganna, żywa, prowadzona z ogromną pasją narracja. Dzięki tym czynnikom oraz wciągającej fabule, od książki trudno się oderwać. Jest warta polecenia, a czyta się ją jednym tchem.

Dominika Zakrzewska

Książka dostępna na stronie Wydawnictwa Libron: http://libron.pl/katalog/czytaj/id/85

a.me.