Krótka historia Boko Haram

            Organizacja Boko Haram została oficjalnie założona w 2002 r. przez Mohammeda Yusufa (ur. 29 stycznia 1970 r.; zm. 30 lipca 2009 r.), choć jej początki przez niektórych specjalistów datowane są na rok 1995 i wiążą się z organizacją Sahaba, czyli Towarzysze Proroka na czele z Mallamem Abubakarem Lawalem.

W latach 2000-2003 w stanie Borno w Nigerii trwał polityczny spór między tamtejszym gubernatorem Mala Kashalla a senatorem wywodzącym się stamtąd Ali Modu Sheriff. Konflikt dotyczył wprowadzenia prawa szariatu oraz niestabilności w stanie spowodowanym licznymi atakami bojowników różnego rodzaju. W tym właśnie czasie Sheriff związał się z imamem Yusufem, którego uczniowie stali się później rekrutami Boko Haram – w kontekście krytyki zachodniej edukacji, założył szkołę islamską oraz meczet. Sam Yusuf za swoje zbyt fundamentalistyczne kazania był dwukrotnie wyrzucany z dwóch meczetów w Maiduguri i w tym samym czasie stanął na czele grupy Sahaba. Jednocześnie Yusuf porzucił swego nauczyciela, znaczącego w tym regionie Salafiego z Kano, z którym nie zgadzał się co do relacji islamu z państwem. W samej grupie Sahaba następowały zmiany – Yusuf promował swoich uczniów i bardziej radykalnych członków, jednocześnie usuwając tych, których poglądy nie były dość muzułmańskie dla niego; głównie członków starszych wiekiem. W ten sposób w 2002 r. powstała organizacja Jama’atu Ahlis-Sunnah Lidda’awati Wal Jihad, czyli Ludzie Zaangażowani w Krzewienie Nauk Proroka i Dżihadu, powszechniej znana jako Boko Haram.

            W 2003 r. Sheriff został wybrany na stanowisko gubernatora stanu Borno i funkcję tę pełnił przez dwie kadencje do 2011 r. W tym też czasie zezwolono Yusufowi na dalszy rozwój meczetu i szkoły koranicznej w Maiduguri. Mniej więcej w połowie 2003 r. około 200 uczniów Yusufa zerwało z państwem świeckim i założyło wspólnotę religijną we wsi Yobe, jednocześnie nazywając siebie Al Sunna Wal Jamma, czyli Wyznawcy Nauczania Proroka. W związku z konfliktem z władzami i lokalną społecznością, przenieśli się do Kanama przy granicy z Nigrem. Pod koniec 2003 r. nastąpiła radykalizacja działań i seria ataków na budynki rządowe i policję. W związku z tymi wydarzeniami Yusuf został zmuszony do wyjazdu i udał się do Arabii Saudyjskiej. W sierpniu 2004 r. Boko Haram dokonało ataku na miasta Gwoza i Bama w stanie Borno zabijając kilka osób. Po powrocie do Nigerii Yusuf był wielokrotnie aresztowany, lecz nigdy nie został skazany. Prawdopodobnie miał silne poparcie wśród elit z północy państwa. W latach 2005 – 2007 Boko Haram skupiło się na pozyskaniu nowych członków oraz zapewnienie potrzebnych zasobów na przyszłe działania.

Organizacja uaktywniła się po zastrzeleniu jednego z jej liderów Ja’afara Mahmuda Adama 13 kwietnia 2007 r. – za zabójstwem prawdopodobnie stał Yusuf. W lipcu 2009 r. Boko Haram wszczęła powstanie w stanach Borno, Bauchi, Yobe, Gombe, Kano, oraz Katsina, które zostało stłumione i zginęło 800 członków organizacji. W areszcie natomiast został zamordowany przez nigeryjskie służby sam Mohammed Yusuf a jego ciało zostało wystawione na widok publiczny.

W czerwcu 2010 r. w przesłanym materiale video Abubakar Shekau ogłosił się nowym przywódcą Boko Haram. Na uwagę zasługuje fakt, że zastępca Yusufa w trakcie powstania miał zostać rzekomo zabity w trakcie walk, co utrzymywały nigeryjskie władze. Już 7 sierpnia 2010 r. organizacja przeprowadziła atak na więzienie w Bauchi uwalniając 700 osób, w tym 100 członków Boko Haram. W następnym czasie organizacji przeprowadziła wiele podobnych ataków.

Dnia 8 kwietnia 2011 r. Goodluck Jonathan został wybrany nowym prezydentem Nigerii wygrywając uzyskując 59% głosów. W tym samym czasie, na północy państwa doszło do szeregu aktów przemocy. Boko Haram organizowało również akcje przeciwko innym muzułmanom krytykującym działania organizacji. Dnia 6 czerwca 2011 r. zastrzelono muzułmańskiego duchownego Ibrahima Birkuti’ego. Między 2009 a 2012 rokiem zginęło w sumie 12 duchownych. Postawa rządu była również niejednoznaczna. W czerwcu 2011 r. była zapowiedź negocjacji oraz oskarżono pięciu policjantów o zamordowanie Yusufa a już w sierpniu odrzucono możliwość porozumienia. Natomiast w listopadzie 2011 r. Boko Haram ogłosiło, że nie będzie żadnych negocjacji dopóki członkowie organizacji będą przetrzymywani w więzieniach a no dowód tego, przeprowadzono serie ataków bombowych, zabijając 150 osób jednego dnia. To i inne ataki doprowadziły do ogłoszenia stanu wyjątkowego w części stanów Borno, Niger, Plateau, oraz Yobe a także zamknięcie wszystkich granic na północy kraju. Dnia 20 stycznia 2012 r. w mieście Kano doszło do kolejnego zamachu i śmierci ponad 250 osób, w większości cywilów.

Do największego jednak ataku doszło w nocy z 5 na 6 maja 2014 r. na miasta Gamboru i Ngala w trakcie których zginęło co najmniej 336 osób. Jednakże o samej organizacji stało się głośno za sprawą dwóch faktów. Po pierwsze 13 listopada 2013 r. amerykańskie Departament Stanu uznał Boko Haram oraz Ansaru za organizacje terrorystyczne. Po drugie po porwaniu 234 dziewczynek ze szkoły w Chibok, co miało miejsce 14 kwietnia 2014 r. Jako ciekawostkę możemy uznać, że główną forma transportu członków analizowanej organizacji jest motor.

Jak możemy zauważyć, Boko Haram by zrealizować cele sięga po takie metody jak zamachy bombowe, zabójstwa i uprowadzenia. Walczą o to by z jednej strony obalić rząd a z drugiej stworzyć islamskie państwo. Członkowie organizacji, zgodnie z nazwą, skupiają się na tym co haram/zabronione. Z tego powodu sprzeciwiają się by muzułmanie uczestniczyli w jakiejkolwiek działalności, która miała by związek z zachodnim stylem życia – tak politycznej jak i społecznej a w szczególności dotyka to kwestii edukacji. Zakazy dotyczą głosowania, ubierania koszul i spodni, etc. Stąd dzielą również muzułmanów: kto się z nimi nie zgadza jest niewierzący.

Sama nazwa Boko Haram, która wywodzi się z języka hausa, w wolnym tłumaczeniu ma znaczyć: Zachodnia edukacja jest zabroniona, lecz w tej kwestii nie ma jednolitej opinii. O ile haram znaczy zabronione o tyle boko ma odnosić się do tego co fałszywe. Ponieważ wśród nigeryjskich elit nie widzi się potrzeby traktowania edukacji priorytetowo a wśród tradycyjnych mieszkańców wykształcenie wyznaniowe jest ważne, poglądy Yusufa zyskały na popularności. Z innej strony, kontrolowane przez fundamentalistów szkoły są zarazem źródłem nowych rekrutów. Przyjmuje się, że większość członków Boko Haram wywodzi się z ludu Kanuri, liczącym 10 milionów członków – z niego wywodził się m. in. Ali Modu Sheriff.

dr Krystian Chołaszczyński

/ame/

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *