Szanowni Organizatorzy, Uczestnicy III Bakińskiego Międzynarodowego Forum Społecznego!

Przedsięwzięcie, w którym wszyscy mamy zaszczyt brać udział, w ciągu niewielu lat uzyskało status jednej z bardziej prestiżowych i reprezentatywnych platform dyskusyjnych na kontynencie eurazjatyckim. Stało się tak, bez wątpienia, nie tylko dzięki wysokiemu prestiżowi osobistemu inicjatorów i uczestników Forum, ale również dzięki aktualności i praktycznemu znaczeniu kwestii poddawanych pod dyskusję w jego sekcjach roboczych. Wyrażam przekonanie, że i w tym roku Forum potwierdzi swój wysoki status, zaś jego uczestnikom uda się sformułować istotne i efektywne rozwiązania najbardziej aktualnych kwestii.

XXI wiek, pomimo charakterystycznych dla poprzednich epok ekonomicznych, wojskowych i politycznych kryzysów, niesie ze sobą całkowicie nowe zagrożenie – kryzys tożsamości ludzkiej. Kryzys ten w różnych krajach przybiera różne formy. Można w nim jednak wskazać na wspólne wszystkim krajom cechy, – to utrata pamięci historycznej, odrzucenie narodowych symboli, utrata idei narodowej, odejście od wypracowanych w ciągu wieków norm moralnych i reguł postępowania, deprecjacja suwerenności narodowej i delegitymizacja władzy państwowej. Wszystkie te objawy są bezpośrednią konsekwencją nastania epoki ponowoczesnej. Zrozumienie istoty współczesnej rzeczywistości pozwala odpowiednio ocenić właściwe nowym czasom wyzwania, a także sformułować alternatywę, pozwalającą się immunizować od rozkładowego wpływu nowej epoki.

Narodziny epoki ponowoczesnej rozpoczęły się od zmian zaszłych w państwach wysoko rozwiniętych gospodarczo w latach 60-tych XX wieku. W ujęciu ogólnym, zachodzące transformacje były, w istocie, przejściem od społeczeństwa przemysłowego do społeczeństwa poprzemysłowego, czy też do społeczeństwa informacyjnego. W tym właśnie okresie, w piorunującym tempie rozwijać zaczynają się przodujące dziś technologie elektroniczne, które kładą się później u podstaw kultury ponowoczesnej. Będąc z początku zjawiskiem czysto kulturowym, przejawiając się w sztuce i w architekturze, postmodernizm, dzięki rozwojowi technologii informacyjnych, wywarł taki wpływ na życie społeczeństwa i pojedynczego człowieka, że nie da się już od niego abstrahować, rozpatrując jakąkolwiek sferę aktywności życiowej społeczeństwa.

Głównymi cechami charakterystycznymi ponowoczesności stały się fragmentaryczność, nieoznaczoność, dwuznaczność, protest wobec tradycji i sensu oraz zwycięstwo nowych form, wolnych od jakichkolwiek znaczeń. W sztuce wyrażało się to pomieszaniem stylów i pojawieniem się nowych, kontrowersyjnych prac. Symboliczny przekaz idei, przeżyć, ideałów począł odchodzić w przeszłość. Zaniknęła granica między pięknem i brzydotą. W środkach masowego przekazu, pogoń za sensacją za wszelką cenę zastępować zaczęła sprawdzone informacje.

W życiu społeczeństwa, głównym rezultatem postmodernistycznych przemian stał się kryzys, a niekiedy i porzucenie różnego rodzaju tożsamości – klasowych, narodowych, a także płciowych. Patriotyzm, przywiązanie do tradycyjnych wartości rodzinnych, zaczynają być uznawane za oznaki „wstecznictwa” i być „w złym guście”. Idealny człowiek nowej epoki to kosmopolita o liberalnych poglądach i „uniwersalnej”orientacji seksualnej. Dla tego rodzaju indywiduum, jakikolwiek system współrzędnych w zakresie wartości, jakakolwiek samoidentyfikacja stają się elementem ograniczenia jego wolności, od którego należy się uwolnić. Wyraźnymi tego przykładami są tendencje pojawiające się w niektórych państwach europejskich, by prawnie zakazać posługiwania się terminami „matka” i „ojciec”, zamiast których wprowadza się terminy „rodzic 1” i „rodzic 2”.

Podkopywanie, erozja tradycyjnych ideałów, może na koniec doprowadzić do zniknięcia danej nacji z areny historycznej. W tego rodzaju okolicznościach powstaje konieczność sformułowania takich systemów wartości, które będą mogły spełniać względem społeczeństwa rolę ochronną i mobilizującą. Wskazuje to na konieczność sformułowania i przedłożenia sensów, obrazów i ideałów, koniecznych dla ludzkości i dla każdego, wziętego osobno narodu. Społeczeństwu, narodowi, państwu aspirującym do żywotności i posiadania perspektywy historycznej, potrzebny jest system współrzędnych, zakładający posiadanie przez nie własnego, mniej lub bardziej spójnego „punktu odniesienia”. Takim systemem współrzędnych powinna stać się dająca się zoperacjonalizować, zrozumiała dla całego społeczeństwa, dla wszystkich składających się na nie narodów, idea narodowa, która zapewni „przychylny wiatr”, konieczny dla postępu gospodarczego, technologicznego i społecznego.

Ważne przy tym by rozumieć, że idea narodowa nie jest w stanie zabezpieczyć stabilnego rozwoju społeczeństwa, jeśli jest oderwana od sfery duchowej, od kultury i moralności. Dlatego, jeśli rozpatrywać będziemy zagadnienie ogólnoobywatelskiego projektu mobilizacyjnego w kategoriach alternatywy dla dzisiejszej epoki „całkowitego odrzucenia”, to dojdziemy do nieuchronności tego, że u podstaw jakiegokolwiek tego rodzaju systemu ideologicznego, leżeć powinny wartości tradycyjnych religii.

Nie sposób nie uznać, że wielkie systemy religijne odgrywały i nadal odgrywają ważną i rosnącą rolę w duchowym uzdrowieniu społeczeństwa, w mobilizacji i wewnętrznym zespoleniu narodów. Dziś religie pozostały tą sferą, która w najmniejszym stopniu uległa zgubnemu wpływowi epoki „imitacji i liberalnego pseudo-wyzwolenia jednostki”. Dlatego idea narodowa, osnuta na tradycyjnych wartościach religijnych, może stać się dla każdego narodu tym ostatnim „bastionem duchowym”, który ocali osobę ludzką od degradacji, zaś państwo – od upadku.

Michaił Formuzał, Baszkan Gagauzji

(tłumaczenie z języka rosyjskiego: Ronald Lasecki)

Objaśnienia tłumacza:

III Bakińskie Forum Społeczne odbyło się w dniach 31 października-1 listopada 2013 r. w stolicy Azerbejdżanu, Baku. Jego organizatorami byli prezydent Azerbejdżanu, Ilham Alijew i prezydent Rosji, Włodzimierz Putin. W Forum wzięli udział przedstawiciele z ponad stu różnych państw. Celem dorocznych spotkań gromadzących wybitnych reprezentantów sfer naukowej, kulturalnej, politycznej, humanistycznej, przywódców wpływowych organizacji międzynarodowych jest wymiana poglądów i dyskusja na temat zagadnień ważnych z punktu widzenia ludzkości i wypracowanie globalnej agendy, wdrażanej następnie w skali międzynarodowej.

Michaił Formuzał (ur. 1959) – pochodzi ze wsi Beszgez, w rejonie Czadyr-Łunga w Republice Mołdowy. Urodził się w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. W 1977 roku, po ukończeniu szkoły średniej w Beszgez, został powołany do wojska. Służył w jednostkach Floty Wojennej. W 1979 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Dowodzenia Artylerii im. M. W. Frunzego w Odessie. Po ukończeniu nauki w 1983 r. odbywał służbę wojskową, dowodząc między innymi artyleryjskim dywizjonem gwardii. W 1994 r. przeszedł w stan spoczynku z tytułu wysługi lat. W 1995 r. rozpoczął studia w Akademii Zarządzania Państwowego przy Prezydencie Republiki Mołdowa. Studia ukończył w 1998 r. W 1995 r. wybrany zastępcą burmistrza, zaś w 1999 r. burmistrzem miasta Czadyr-Łunga. Powtórnie wybrany na to stanowisko w 2003 r. W 2006 r. wybrany Przywódcą (Baszkan, gagauz. Başkan) Terytorium Autonomicznego Gagauzji, w 2010 r. ponownie wybrany na to stanowisko. Jest żonaty, ma troje dzieci.