Lasecki: Kubańska fuszerka (recenzja książki: Roman Warszewski, Kuba 1958-1959, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2016)

Książka sprawia wrażenie, jak gdyby wraz z dwiema innymi pozycjami tego autora (Kongo 1965 i Boliwia 1966-1967), powstała jako efekt uboczny jego zainteresowania „Che” Guevarą, następujące po sobie etapy biografii którego pan Warszewski obudował po prostu informacjami historycznymi na temat trzech państw w których legendarnemu Argentyńczykowi kolejno przyszło prowadzić działalność rewolucyjną.

W tomie poświęconym rewolucji kubańskiej znajdziemy streszczenie historii wyspy i informacje na temat zmieniającej się postawy USA wobec procesów rozwijających się na Kubie, o samym przebiegu kampanii rewolucyjnej nie dowiemy się jednak nic. Czytelnik otrzymuje opisy kilku jak gdyby losowo wybranych epizodów z walk powstańczych, dość ogólnikowy opis antypartyzanckiej kampanii wojsk kubańskich w prowincji Oriente latem 1958 roku, w pewnym momencie również informację o liczbie i miejscach działania frontów rewolucyjnych i o marszu kolumny Guevary z Sierra Maestra ku prowincji Las Villas jesienią 1958, na tym jednak koniec. Więcej wiadomości na temat przebiegu kampanii dostarcza mapka załączona na końcu książki, niż cały niemal trzystu stronicowy wywód pana Warszewskiego.

Autorowi pracy wyraźnie obca jest niestety dyscyplina i metodologia narracji naukowej. Nie oczekiwałem oczywiście po pozycji wydanej w serii popularnonaukowej jakiejś wyjątkowej sumienności na tym polu, tym niemniej niezgodność treści książki z jej tytułem jak i z konwencją serii aż bije po oczach. O militarnej, strategicznej, gospodarczej czy ideologicznej mechanice wojny rewolucyjnej nie dowiemy się z tej pracy niemal nic. Trochę lepiej jest z mechaniką polityczną, bo tutaj pan Warszewski wskazuje na szereg zależności wiążących politykę kubańską i waszyngtońską. Razi jednak, że praca w znaczącej swej części jest kompilacją cytatów z innych książek – i to z pozycji ogólnodostępnych w języku polskim.

Książka pisana jest stylem wyraźnie reportażowym, co uwidacznia się nie tylko w wypadających dość ciekawie opisach z własnego pobytu autora na Kubie, lecz także w sprawiającym już dużo gorsze wrażenie eksponowaniu czynników o charakterze sensacyjnym, dla procesów historycznych rozwijających się na tej karaibskiej wyspie mających jednak znaczenie wątpliwe. Sporo miejsca pan Warszewski poświęca na przykład rzekomo zaaranżowanemu przez Castro romansowi Guevary z Aleidą March. Partie tekstu poświęcone bitwie o Santa Clarę dominuje z kolei argumentowanie tezy o rzekomym przekupieniu przez Guevarę załogi rządowego pociągu pancernego. W ostatnim rozdziale autor raczy nas zaś wywodem o domniemanym spreparowaniu zwłok „Che” przez władze kubańskie w 1997 roku.

Być może w każdej z tych kwestii twierdzenia pana Warszewskiego są słuszne, być może zaś nie są. Dla identyfikacji mechanizmów sprawczych i przebiegu kampanii rewolucyjnej i wojny domowej na Kubie w latach 1956-1959 informacje te są jednak bezużyteczne, zaś ich znaczenie historyczne – wbrew twierdzeniom autora – wedle wszelkiego prawdopodobieństwa, nikłe. Każda z tez – znów na przekór zapewnieniom pana Warszewskiego – oparta jest też nie na twardych dowodach, lecz co najwyżej na poszlakach, do tego wyprowadzanych z informacji zaczerpniętych od nieweryfikowalnych źródeł w rodzaju rozmów własnych autora z Enrique Oltuskim.

Książka zatem zdecydowanie nie jest warta polecenia: informacje ogólne na temat Kuby i jej historii w większej ilości i w bardziej uporządkowanej oraz kompletnej formie znaleźć można w innych pozycjach – choćby nawet w tych cytowanych przez pana Warszewskiego. O tym zaś jak i dlaczego kilkudziesięcioosobowy na początku swego istnienia oddziałek Fidela Castro zdołał w ciągu nieco ponad dwóch lat zlikwidować reżym Fulgencio Batisty dysponujący wielotysięczną i dobrze jak na miejscowe warunki wyposażoną armią, z pozycji pana Warszewskiego się nie dowiemy.

Ronald Lasecki

Roman Warszewski, Kuba 1958-1959, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 2016.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *