Marian Cabalski, Przemoc stosowana przez kobiety. Studium kryminologiczne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2014, ss. 580

            Obszerna, a jednocześnie niezwykle nowatorska monografia naukowa autorstwa wybitnego znawcy zagadnień z zakresu kryminologii – Mariana Cabalskiego pod tytułem „Przemoc stosowana przez kobiety. Studium kryminologiczne” dotyka kwestii niesłusznie marginalizowanych w nauce, dyskursie medialnym oraz refleksji o współczesnych zjawiskach społecznych. Jest to więc książka ważna zarówno z perspektywy praktyki, albowiem dająca możliwość przyjrzenia się problematyce przemocy stosowanej w rodzinie, jak i teorii – dostarcza wszak narzędzi oraz aparatu pojęciowego do dalszej eksploracji podjętej na jej łamach problematyki badawczej.

             Marian Cabalski wniósł niebagatelnie dużo do rozwoju badań nad zjawiskiem przemocy. Dokonał przeglądu pojęć ją określających oraz definicji jej przypisywanych. Wzbogacił je o cenne pod względem merytorycznym wskazówki interpretacyjne. Wykazał mocne i słabe strony, by zaproponować pionierskie rozwiązania, które z pewnością posłużą kolejnym pokoleniom badaczy zajmujących się tą problematyką. Wystarczająco wiele uwagi autor poświęcił również etioloii zjawiska przemocy, a także jego typom. Szczególnie ciekawe i funkcjonalne z perspektywy obserwatora oraz uczestnika życia społecznego są precyzyjnie i przystępnie objaśnione psychologiczne przyczyny stosowania przemocy. W obliczu tego, warto nadmienić, iż książka niewątpliwie burzy stereotypy dotyczące przemocy w dobie XXI wieku oraz kobiet.

            Interesującym zabiegiem ze strony autora jest wyłonienie rozdziału stanowiącego studium kobiet pojętych jako sprawczynie przestępstw i aktów przemocy w świetle teorii naukowych. Zaskakujący okazuje się rys historyczny. Wiele spośród wątków w nim zawartych nie doczekało się dotychczas tak dogłębnej analizy. Użyteczne na potrzeby kolejnych badań będą z kolei szczegółowe opisy teorii wyjaśniających przestępczość kobiet. Dzięki ukazaniu ich specyfiki, słabości oraz funkcjonalności w zakresie badań, naukowcy zdołają wystrzec się wielu ślepych zaułków w swoich badaniach.

             Podkreślić należy również, że na kartach książki znajdziemy profesjonalne omówienie prowadzonych do tej pory – niesłychanie różnorodnych – badań nad przemocą kobiet na świecie i w Polsce, które naświetlają jakość i skalę problemów. Marian Cabalski opatrzył je cennymi komentarzami za sprawą których czytelnik ma możliwość podwyższenia swoich kompetencji w sferze odczytywania danych statystycznych z tej dziedziny. Warto dodać, że ten znakomity kryminolog nie poprzestał na przedstawieniu najważniejszych spośród dotychczasowych badań, ale zaprezentował także wyniki własnych. Docenić trzeba, iż rzetelnie ukazał proces badawczy i bardzo wyraźnie sprecyzował swoje cele. Godne zaznaczenia jest, że nie były to jedynie wyniki badan empirycznych, ale i teoretycznych. W znaczącym stopniu podniosło to wartość eksplanacyjną monografii, co jest imponującym osiągnięciem.

            Część II pt. „Symptomatologia przemocy stosowanej przez kobiety” to właśnie najbardziej wartościowy pod względem eksplanacyjnym fragment książki. Przypuszczać można, że przewidywania, iż szybko stanie się ona klasyczną dla kryminologów są bardzo prawdopodobne. Warto jednak, aby sięgnęli do niego także wszyscy czytelnicy chcący wyostrzyć zmysły na zjawiska występujące we współczesnej rzeczywistości społecznej, a jednocześnie zrozumieć tę część relacji międzyludzkich, w które wkracza przemoc. Zwłaszcza ciekawe w tym względzie okażą się z pewnością rozdziały poświęcone ujawnianiu (i trudnościom w tej sferze) oraz rozpoznawaniu przypadków przemocy stosowanej przez kobiety w rodzinie. Do zrozumienia istoty przemocy przydatne z kolei mogą okazać się akapity dotyczące profilu osobowości kobiety maltretującej męża lub partnera czy zaburzeń osobowości i dysfunkcji seksualnych pojętych jako przyczyny, a jednocześnie warunki współegzystujące przemocy kobiet wobec mężczyzn.

            Osobom poszukującym pomocy lub wyjścia z patowej sytuacji przysłuży się bez wątpienia rozdział na temat ruchu obrońców praw ojców i dzieci. Autor pochylił się bowiem nad kobietami stosującymi przemoc w kontekście społecznym, a więc w obliczu znanych problemów, a nie w oderwaniu od ich otoczenia. Warto zaznaczyć, że Marian Cabalski poświęcił uwagę ważkim społecznie kwestiom. Naświetlił mechanizmy manipulacji dziećmi, a także procesy wykorzystania ich jako narzędzi w sporach. Przyjrzał się też między innymi zjawisku utrudniania ojcom kontaktów z dziećmi.

            Książka Mariana Cabalskiego pod tytułem „Przemoc stosowana przez kobiety. Studium kryminologiczne” to dzieło potrzebne dzisiaj. Zarówno teoretykom – ze względu na pewne luki poznawcze w jej obrębie, jak i praktykom – czytelnikom pragnącym zrozumieć współczesną rzeczywistość lub chcącym stawić jej czoła. Jest to także publikacja warta polecenia z uwagi na jej wartość merytoryczną – to cenne studium empiryczne i teoretyczne stanowi istotny wkład w rozwój światowej kryminologii.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej Impuls: http://impulsoficyna.pl/wyszukaj/przemoc-stosowana-przez-kobiety,1539.html

a.me.