Zgodnie z oficjalnymi wynikami wyborów prezydenckich podanymi przez Zambijską Komisję Wyborczą nową głową państwa został Edgar C. Lungu. Drugie miejsce zajął Hakainde Hichilema. Fakt, że między zwycięzcą a kandydatem, który zajął drugie miejsce, różnica wynosi niecałe 28 tysięcy głosów powoduje, że wśród opozycji pojawiają się głosy o wyborczym fałszerstwie.
Same wybory odbyły się 20 stycznia 2015 r. Na 5 166 084 zarejestrowanych wyborców, do urn poszło 1 671 662 osób. Frekwencja wyborcza wyniosła zatem 32,36%. Kandydat partii rządzącej o nazwie Front Patriotyczny (Patriotic Front), Edgar C. Lungu zdobył 807 925 głosów. Jego główny kontrkandydat, Hakainde Hichilema z United Party for National Development, zdobył aż 780 168 ważnie oddanych głosów. Zgodnie z prawem wygrywał ten, który zdobył więcej ważnie oddanych głosów. W ten sposób nie ma potrzeby robić drugiej tury.
Według oficjalnego obwieszczenia Komisji Wyborczej Zambii (Electoral Commission of Zambia) w wyborach prezydenckich wystartowało 11 kandydatów, którzy spełnili wszystkie wymogi rejestracyjne. Byli to: Eric M. Chanda, Elias Chipimo, Hakainde Hichilema, Tilyenji C. Kaunda, Edgar C. Lungu, Godfrey K. Miyanda, Nevers S. Mumba, Edith Z. Nawakwi, Daniel M. Pule, Peter C. Sinkaba oraz Ludwig S. Sondashi.
Zgodnie z konstytucją Zambii, Prezydent jest głową państwa i rządu oraz Naczelnym Wodzem Sił Zbrojnych i to jemu przysługuje władza wykonawcza bądź wyznaczonym przez niego funkcjonariuszom (artykuł 33). Wybory prezydenckie odbywają się zawsze, gdy Zgromadzenie Narodowe (National Assembly) jest rozwiązane a także 90 dni po opróżnieniu urzędu, przykładowo w sytuacji śmierci głowy państwa. Same wybory mają charakter powszechny, bezpośredni i tajny (artykuł 34 i 38). Prezydentem Zambii może zostać tylko obywatel tegoż państwa, który ukończył 35 lat a jego rodzice też muszą być Zambijczykami. Poza tym musi być członkiem lub być popierany przez jakąkolwiek partię polityczną i przez co najmniej 20 lat mieszkać na terenie Zambii (artykuł 34). Prezydencka kadencja trwa 5 lat i jest możliwa jedna reelekcja (artykuł 35).
Front Patriotyczny został oficjalnie zarejestrowany w Zambii jako partia polityczna w dniu 2 października 2001 r. Na czele Frontu stanął Michael Chilufya Sata, który powołał partię po opuszczeniu Movement for Multiparty Democracy. W 2001 r. Front wziął udział w wyborach parlamentarnych i zdobył 3,4% poparcia, wprowadzając jednego deputowanego. Dziesięć lat później poparcie wzrosło do 42,24% a partia Saty objęła władzę. Front Patriotyczny określa się mianem partii socjalistycznej i zarazem demokratycznej – socjalizm demokratyczny. Dużo miejsca w swoim manifeście jak i statucie poświęca się kwestiom pracowniczym i ochronie interesów tej grupy społecznej.
W ciągu ostatnich siedmiu lat historii Republiki Zambii, aż dwóch prezydentów zmarło w trakcie pełnienia obowiązków. Pierwszym był Levy Mwanawasa (zm. 2007 r.) a drugim Michael Sata (zm. 2014 r.).
Źródło: 2015 Presidential Election Held on 20 January 2015, http://www.elections.org.zm/results/2015_presidential_election, [dostęp dn. 03.02.2015]; The Constitution of Zambia, http://www.elections.org.zm/media/electoral_acts.pdf, [dostęp dn. 03.02.2015]; Zambian kwacha strengthens after peaceful presidential vote, 21 styczeń 2015, http://www.reuters.com/article/2015/01/21/us-zambia-election-idUSKBN0KU0S720150121, [dostęp dn. 03.02.2015]; C. Mfula, Zambia ruling party takes slim lead in presidential vote, 22 styczeń 2015, http://www.reuters.com/article/2015/01/22/us-zambia-election-idUSKBN0KV0Q720150122, [dostęp dn. 03.02.2015]; oficjalna strona internetowa Frontu Patriotycznego, http://www.pf.org.zm/, [dostęp dn. 03.02.2015].
dr Krystian Chołaszczyński
