Anna Mahjar-Barducci, Pakistan Express. Jak żyć i gotować w cieniu talibów, tłum. Hanna Serkowska, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2012, ss. 158

            Anna Mahjar-Barducci – młoda, zdolna pisarka, dziennikarka pochodzenia włosko-marokańskiego długo mieszkała w Pakistanie, co zaowocowało niezwykłą książką pod tytułem „Pakistan Express. Jak żyć i gotować w cieniu talibów”. Jest to jeden z najlepszych, a na pewno najoryginalniejszy reportaż ze współczesnego Pakistanu. Autorka rozpoczyna swą opowieść od opisu miasta Abbotabadu położonego w dolinie Kakulu, w którym Amerykanie zabili Osamę Bin Ladena. A właściwie to wspomnień z tym faktem związanych. Przedstawia te krainy wymownymi i kolorowymi, lecz nie przekoloryzowanymi obrazami. Wbrew pozorom nie są one przesiąknięte nawiązaniami do terroryzmu i Al.-Kaidy. Przeciwnie – są one często bardzo różne od tych znanych czytelnikowi z medialnego przekazu. Autorka, która mieszkała zaledwie 800 metrów od Osamy Bin Ladena ukazuje na przykład mułłów, to znaczy przeciwników talibów, co jest rzadkością w telewizji. Rysuje bogactwo kultur, nie pomijając przy tym nawet pakistańskiej drag queen. W tle tego wszystkiego odbiorca dostrzeże historię autorki i jej przygodę z pakistańską kuchnią. Całość imponuje rozmachem i świetną narracją.

             „Pakistan Express. Jak żyć i gotować w cieniu talibów” to nie jest dzieło apologetki Pakistanu. Nawet jeśli autorka opowiada się za „odrzuceniem ideologii terroryzmu”. Nie ma też przekonać czytelnika do zmiany upodobań kulturowych, politycznych, seksualnych czy kulinarnych – prawdopodobnie Polaków ceniących przesłodzoną herbatę zaparzoną w wodzie nie przekona ta lekko słona kaszmirska z mlekiem lub z mleka i liści herbaty bez wody. W związku z tym jest to świetny reportaż o kraju, którego będąc zwykłymi turystami nie poznamy. Nawet pomimo usilnych starań. Odsłania wszak przez nami zakamarki i tajniki, na których poznanie potrzeba lat – nawet rodzimym mieszkańcom.

            Autorka poświęciła wiele miejsca na ukazanie Pakistańczyków walczących o wolność od obskurantyzmu. Odznaczających się niezgodą na milczenie. Lubiących dobrą zabawę. Zdolnych do podjęcia ryzyka. Młodzież, której życie prywatne niewiele różni się od tej zachodniej. Kobiety zdolne walczyć o swoje prawa. Jednocześnie nie ucieka od bliższego przyjrzenia się kwestiom powstałym w wyniku stykania się fundamentalizmu talibów i przejawów nowoczesności. Stwarza to fascynujący obraz Pakistanu.

            Pomysłowa jest forma reportażu. Anna Mahjar-Barducci założyła, że ma on stanowić podróż w głąb smaków i zapachów kraju. Tak też się w istocie stało. Kuchnia jest dla niej wyrazem tożsamości kultury lokalnej społeczności. Pretekstem do omówienia codzienności kobiet oraz mężczyzn, opisania świąt i zwykłych spacerów – wyłącznie damsko-męskich, bo jeśli spacerują dwie kobiety, łatwo przypuścić, że zostaną uznane za prostytutki. Ale nie tylko. Przywołuje więc przepisy na tradycyjne potrawy, których brzmienie pozwala lepiej zrozumieć codzienność i historię tamtejszej rzeczywistości. Wszak w Pakistanie, co wyraźnie pokazuje autorka, cierpienie, miłość, a nawet szacunek mają swoje, to znaczy dla siebie zarezerwowane smaki i zapachy, między innymi kurczęcia w jogurcie, chlebka naan, chleba chapati, chai z mlekiem i kardamonem, lassi.

            Również uwagi na temat stroju męskiego i damskiego zaskoczą zachodnich czytelników. Może on wszak przysporzyć wielu kłopotów. W związku z nim i nie tylko rysuje z wielkim znawstwem, pasją i wyczuciem kontekst społeczno-polityczny, w jakim funkcjonowała. Wszystko to składa się na fascynujący opis kulisów Pakistanu, jakiego nie znamy.

            Książka Anny Mahjar-Barducci pod tytułem „Pakistan Express. Jak żyć i gotować w cieniu talibów” to rewelacyjny reportaż, który umożliwia zweryfikowanie własnej wizji Pakistanu wraz z jego zapleczem społeczno-kulturowym powstałym w wyniku jego obrazów medialnych z realiami. Dostarcza cennej wiedzy o egzotycznej dla nas kulturze. Jednocześnie pozwala czytelnikowi jej doznać i skosztować, dzięki przepisom w niej umieszczonym. To warta polecenia, pasjonująca lektura!

Krzysztof Wróblewski

Książka dostępna na stronie Wydawnictwa Sic!: http://www.wydawnictwo-sic.com.pl/ksiazka/328/Pakistan-Express-Jak-zyc-i-gotowac-w-cieniu-talib%C3%B3w/szukaj/

a.me.