Pietrasik: Przyczyny terroru w Związku Sowieckim

Klasa robotnicza w ideologii komunistycznej stanowiła jeden z najważniejszych elementów: to jej dotyczyła cała istota rewolucji; kierowana przez partię bolszewicką miała ,,zerwać kajdany’’ i w sojuszy z chłopstwem (,,Dziś lud roboczy wsi i miasta W jedności swojej stwarza moc’’) wyzwolić siebie i stanowić podstawę do stworzenia nowego społeczeństwa, już bez wyzyskiwanych i wyzyskiwaczy, a w przyszłości doprowadzić do ucieleśnienia idei raju na ziemi czyli komunizmu.

Oczywiście, zbawcy ludzkości, nie mogli pozostawić klasy robotniczej (i chłopstwa) samej sobie. Musiano jej uświadomić to, że jest wyzyskiwana, obiecać wyzwolenie i stanąć na czele (a potem siąść na karku), by po zwycięstwie rewolucji podjąć się budowy pierwszego na świecie socjalistycznego państwa (Wbrew twierdzeniu Lenina, kucharka nie była zdolna rządzić państwem; do rządzenia nie nadawała się też partia bolszewicka, większość członków dotychczasowego życia spędziła w więzieniach czy na zsyłkach: ,,Nasza sytuacja była niesłychanie trudna (…) Nie potrafiliśmy kierować państwem, nie orientowaliśmy się, jak działa system bankowy, na czym polega praca ministerstw’’).

Plany awangardy proletariatu (sama siebie tak nazwała) sięgały znacznie dalej. Nie tylko chciała wyzwolić uciskanych na całym świecie (idea rewolucji ogólnoświatowej nigdy nie upadła chociaż była różnie nazywana: od permanentnej rewolucji Lwa Trockiego, poprzez idee socjalizmu w jednym kraju aż do podziału stref wpływów) lecz także stworzyć nowego człowieka.

Wizja nowego świata z nowym, sowieckim człowiekiem (,,homo sovieticus’’) oddawała utopijny charakter ideologii komunistycznej. Samo stworzenie społeczeństwa bezklasowego stawiało pytanie: w jaki sposób doprowadzić do zrównania ludzkości? Jest rzeczą oczywistą, że łatwiej równać ,,do dołu’’ niż dociągać do wyższego porządku (Przykładowo: próba równania ,,do góry’’ podjęta przez resort Anatolija Łunaczarskiego polegająca na walce z analfabetyzmem zakończyła się totalną klęską). Równanie ,,do dołu’’ można realizować jedynie poprzez odbieranie majątku bogatszym (leninowskie hasło ,, grab zagrabione’’) albo przetrzebienie społeczeństwa. (Byłoby to jednak nieekonomiczne gdyby od razu mordowano ludność, nie wykorzystując jej potencjału do pracy na rzecz Związku Sowieckiego, pracy w obozach koncentracyjnych doprowadzonej do perfekcji poprzez ,,system kotłów’’ wymyślonych przez Naftalija Frenkla ułożony według zasady ,,kto nie rabotajet, ten nie kuszajet’’).

Z tego też powodu terror był immanentną cechą bolszewizmu. Nie narodził się za Stalina, w czasie Wielkiego Głodu czy wtedy gdy rozprawiano się z kadrą Armii Czerwonej, lecz w momencie przejmowania władzy przez bolszewików (stalinizm nie był aberracją leninizmu; był jego kontynuacją także pod względem stosowania terroru). Nawet Wszechrosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją chociaż została powołana 20 grudnia 1917 roku, nie była pierwszą instytucją tego typu w państwie sowieckim. Czerezwyczajka była kontynuacją (i rozszerzeniem) komórki, która została założona w przeddzień rewolucji i funkcjonowała w Instytucie Smolnym – sztabie bolszewików. Po zamachu na Lenina i proklamowaniu tzw. Czerwonego Terroru (5 września 1918 roku) zbrodnicza działalność tej instytucji została tylko zintensyfikowana i dotknęła kolejnych grup społeczeństwa.

Chęć stworzenia społeczeństwa bezklasowego; utopijność tego przedsięwzięcia było jedną z ważniejszych przyczyn stosowania terroru w ZSRS. Inną, niemniej ważną było to, że wspomniany na początku, sojusz robotniczo-chłopski (tzw. smyczka) tak naprawdę nigdy nie istniał (no chyba, że wtedy gdy armia chłopska pod koniec I wojny masowo dezerterowała z frontu a robotnicy strajkowali w fabrykach).

            Władzy w październiku 1917 roku nie zdobył lud, tylko dobrze zorganizowana grupa zamachowców skupiona w Komitecie Wojskowo-Rewolucyjnym i podległymi jej oddziałami marynarzy z Floty Bałtyckiej i strzelców łotewskich. W wydarzeniach w Piotrogrodzie uczestniczyło 25-30 tysięcy osób, a w stolicy żyło wówczas blisko 400 tysięcy robotników oraz stacjonował 200 tysięczny garnizon (liczby takie podał Richard Pipes w książce Rosja bolszewików). Władimir Bieszanow, autor książki ,,Kadry decydują o wszystkim’’ tak opisał rewolucję: ,,(…) przewrót państwowy, przeprowadzony za niemieckie pieniądze, bagnetami <internacjonalistów> i ogłupiałych z nieróbstwa marynarzy’’. Wielka Socjalistyczna Rewolucja Październikowa była swoistym coup d’ etat (zamachem stanu).

,,Nad rosyjską historią ze zgrzytem, szczękiem świstem zapadła żelazna kurtyna – Przedstawienie zakończone. Widzowie wstali z miejsc – Czas nałożyć futra i wracać do domów. Obejrzeli się. Ale nie było już futer ani domów’’ .

Tak obrazowo to co się stało w wyniku październikowego zamachu stanu, opisał filozof rosyjski Wasilij Rozanow. Żelazna kurtyna zapadła nad rosyjską rzeczywistością dosłownie w czasie kiedy ludzie siedzieli w operach czy teatrach (październikowy zamach stanu), oddzieliła Rosję od reszty świata. W tym sensie zapadła po cichu. (Większość ludzi nie wiedziała dzień po zamachu, że obudziła się w nowej, bolszewickiej, rzeczywistości). Żelazna kurtyna zapadła też ,,ze zgrzytem, szczękiem i świstem’’ oddzielając władzę od społeczeństwa.

  Patryk Pietrasik

aw

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

0 thoughts on “Pietrasik: Przyczyny terroru w Związku Sowieckim”

  1. „Najpewniejszy środek zdyskredytowania nowej politycznej (i nie tylko politycznej) idei i zaszkodzenia jej polega na tym, że w imię jej obrony doprowadza się ją do absurdu. Wszelką bowiem prawdę, jeżeli ją uczynić „nadmierną” (jak mówił Dietzgen-ojciec), jeżeli posługiwać się nią przesadnie, jeżeli ją rozszerzyć poza granice jej rzeczywistego zastosowania, można doprowadzić do absurdu, i nieuchronnie nawet przeobraża się ona w absurd we wspomnianych warunkach” ( Lenin – Państwo a rewolucja ).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *