Piotr Gibowski, „Asymetra. Rosyjska ruletka”

Piotr Gibowski, Asymetra. Rosyjska ruletka, Akademickie Stowarzyszenie Psychologii Ekonomicznej TONUS, Warszawa 2012, ss. 380

            Piotr Gibowski – psycholog i historyk – prawdziwy pasjonat, jakich dzisiaj mało, w swej książce pod tytułem „Asymetra. Rosyjska ruletka” inicjuje grę – nie tylko faktów z wyobraźnią, ale i czytelnika z historią. Autor rozważa oraz analizuje – na podstawie bogatej bazy źródłowej, której nie powstydziła by się rozprawa naukowa – co by było gdyby… Przywraca do życia postacie historyczne, czerpie z historii powszechnej, dogłębnie przygląda się niuansom, które wielu badaczom dziejów najnowszych mimochodem umknęły. Czytelnik – za sprawą kapitalnej narracji – czuje się wciągnięty w wir wydarzeń. Czasem traci poczucie tego, co było naprawdę, a co stanowi fikcję literacką. Efekt jest zdumiewający niczym zakończenie książki.

            Na samym początku warto docenić fakt, iż dzieło to zachwyca nie tylko z uwagi na oryginalną i interesującą treść, ale i świetną formę. Wszystko w nim dzieje się szybko, akcja jest wartka, poszczególne wątki ze sobą logicznie połączone. Nie ma zbędnych, monotonnych opisów, jakie w przypadku książek historycznych bądź zawierających odniesienia do historii często zniechęcają odbiorców, lecz wiele jest żywych dialogów prowadzonych przez inteligentnych i bystrych rozmówców. Pomysłowe i błyskotliwe dialogi stanowią bez wątpienia mocną stronę narracji. W ich ramach z kolei autor świetnie przeplata epizody humorystyczne z patetycznymi.

            Historia prezentowanej – w sposób żywy i obrazowy – odbiorcy pierwszej części z planowanej trylogii, rozpoczyna się w Genewie, 6 grudnia 2011 roku, by skończyć się 7 listopada 1929 roku w Moskwie. W międzyczasie bohaterowie – historyczni lub fikcyjni, mniej lub bardziej zapomniani za sprawą kurzących się kart historii bywają w: Europie, Ameryce, Azji. Czytelnik z kolei zyskuje wzgląd w specyfikę: miejsc, czasów i społeczeństw. Dostrzega jasno rysujące się hierarchie wartości i trud towarzyszący sztuce podejmowania właściwych wyborów. A to za sprawą doprowadzonej przez autora do mistrzostwa sztuki ujmowania ludzkich stanów świadomości lub mechanizmów rządzących światem społecznym w sposób dobitny, wymowny, precyzyjny. Przykładowo Piotr Gibowski pisze trafnie i bez ogródek o „miewaniu napadów człowieczeństwa”.  

            Walorem książki są komentarze dotyczące rzeczywistości społecznej – współczesnej i tej z początku dwudziestego wieku. Czyli tej, gdzie jakość miejsca wyznacza zasięg w telefonie komórkowym i dostęp do bezprzewodowego internetu i tej, której nie da się tak łatwo ocenić. Nie dominuje w nich ton moralizatorski. Nie mają również konwencji narzucających się postulatów. Stanowią one raczej uwagi, które czytelnik – choćby mimowolnie – w istocie rozważy. Kogóż nie interesuje podłoże tendencji niezwykle dzisiaj wyraźnej, to znaczy dążenie do społecznego równania – promowania najsłabszych, degradowania najlepszych, a uznawania przeciętności, średniactwa za najlepszą z możliwych opcji – swoistą jedyną właściwą oraz uznaną normę.

            Piotr Gibowski zdroworozsądkowo i logicznie – na realistycznych przykładach – obrazuje te właściwości, dając tym samym odbiorcy do myślenia. Zwraca też uwagę na bolączki trapiące nasze społeczeństwo. Któż mający styczność z młodzieżą aspirującą do miana intelektualistów nie spotkał się z takim przypadkiem: „Jej aktywność w projekcie skupiała się głównie na noszeniu wydekoltowanych koszulek oraz krótkich spódniczek lub obcisłych spodni. Najwyraźniej wierzyła, że uwydatniając swój obfity biust, eksponując długie nogi i krągły tyłeczek, osiągnie więcej niż zdobywając wiedzę”. Kontrastowe zestawienia realiów XX i XXI wieku są naprawdę doskonale sformułowane i godne głębszego przemyślenia.

            Przed taką właśnie młodzieżą – naszą, polską, dzisiejszą młodzieżą – autor postawił wyzwanie. Przeniósł ich w czasie do 1928 roku, by skłonić do ingerencji w historię, a ściślej – jej poprawienie, ulepszenie. Odniósł się do mechanizmów przystosowania do nowych okoliczności oraz momentu historycznego. Usytuował ich niejako w nowych rolach. Czy poradzą sobie? Czy sprostają temu trudnemu wyzwaniu? Jak zachowają się w sytuacjach krytycznych, momentach kryzysowych? Czy zdołają naprawić szkody, które jeszcze da się naprawić i zapobiec temu, czemu jeszcze wówczas można było zapobiec? O tym przekonają się czytelnicy, którym bez zawahania poleca się książkę Piotra Gibowskiego, pod tytułem „Asymetra. Rosyjska ruletka”. Zachwyci ona nie tylko historyków, dla których z pewnością okaże się inspirująca, ale i socjologów ceniących możność rozważania hipotetycznych sytuacji. Poza tym to również świetna lektura dla współczesnej młodzieży i dorosłych – pozwala poznać meandry najnowszej historii i skłania do zastanowienia się nad kondycją współczesnego społeczeństwa, a także nad swoją gotowością odpowiedzenia na wymóg chwili, od której może zależeć naprawdę wiele.

Krzysztof Wróblewski

Książka do nabycia na stronie: http://asymetria.info.pl/

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 1]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *