Przemysław Paweł Grzybowski, Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2015, ss. 688.
Monografia Przemysława Pawła Grzybowskiego pod tytułem „Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową” to najbardziej – spośród dostępnych obecnie na rynku wydawniczym – wyczerpujące, szczegółowe i aktualne opracowanie poświęcone śmiechowi, uśmiechowi, komizmowi, humorowi, wyśmiewaniu i poczuciu humoru w edukacji. Autor rzetelnie, dogłębnie, z ogromnym znawstwem przedmiotu swoich rozważań, ale i z inteligentnym humorem wnika w dyskursy jego dotyczące, aby pokazać ich esencję. Założony cel osiąga z powodzeniem, dzięki czemu czytelnik zyskuje doskonałej jakości kompendium wiedzy o śmiechu.
Przede wszystkim ważne jest to, że autor wychodzi w swojej naukowej podróży poza obszar tekstów polskojęzycznych. Przygląda się badanym zjawiskom przez pryzmat polskich oraz zagranicznych analiz stworzonych na płaszczyźnie różnych dyscyplin naukowych. Z kolei dzięki analitycznemu podejściu do nich, przeprowadza ich krytyczną selekcję i uzmysławia czytelnikom w jaki sposób można wykorzystać dorobek najlepszych światowych specjalistów do rozwoju wiedzy pedagogicznej w Polsce. Prezentuje między innymi sposoby wdrażania zabawnych lektur, wywołujących uśmiech na twarzy materiałów podczas zajęć w szkole, w domu, w świetlicach podczas nauki. Przemysław Paweł Grzybowski bardzo dokładnie pokazuje jak można skorzystać z walorów tych podejść w procesie edukacji. Towarzyszące tym wskazaniom pomysły mogą być wdrażane przez rodziców i pedagogów, którzy poszukują efektywnych metod nauczania lub napotykają w swojej pracy z dziećmi bariery, które czasem jest trudno im przezwyciężyć.
Warto podkreślić, że Przemysław Paweł Grzybowski słusznie wiele uwagi koncentruje na edukacji międzykulturowej. Dostrzega i rozumie potencjalne pułapki z nią związane, które mają skutki w niebezpiecznych lub kłopotliwych nieporozumieniach. Jednocześnie nie boi się prezentować odważnych, ale jak pokazują przywołane badania, potrzebnych i skutecznych metod wdrażania śmiechu do codzienności. Jako interesujące w tej perspektywie jawią się czytelnikom propozycje tworzenia „wspólnot śmiechu”.
Praca ta prezentuje zaktualizowane podejście do najważniejszych i najnowszych koncepcji naukowych na temat śmiechu, a jednocześnie – dzięki temu – rzuca nowe światło na adaptację śmiechu na potrzeby kształtowania praktyki edukacyjnej. Nie oznacza to jednak, że przedstawione przez autora ujęcia mogą być stosowane wyłącznie do wąsko definiowanego obszaru edukacji szkolnej. Wręcz przeciwnie. Obrazowo ukazane aspekty działań, które projektuje się według przedstawionych koncepcji, mogą być także używane między innymi do poprawiania atmosfery w pracy, tworzenia swojej roli w nowym miejscu, dopasowywania się do nowego otoczenia.
Książka będzie również cennym materiałem do pracy dla naukowców oraz do nauki dla studentów. Trzeba przy tym dodać, że nie tylko dla tych zajmujących się pedagogiką, ale również dla koncentrujących swoje zainteresowania naukowe i badawcze na innych dyscyplinach. Między innymi, politologów zainteresuje nowatorskie podejście do analizowania śmiechu w polityce, na przykładzie zachowań emocjonalnych ujawniających się w zestawieniu wrogów i koalicjantów. Literaturoznawców z kolei bez wątpienia zachwycą oryginalne ujęcia twórczości Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Kornela Makuszyńskiego czy Seneki.
Publikacja obszernej monografii Przemysława Pawła Grzybowskiego pod tytułem „Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową” jest ważnym wydarzeniem nie tylko na skalę Polski. Stanowi wszak kompleksowe i świetnie opracowane kompendium wiedzy na temat śmiechu. Systematyzuje wiedzę na jego temat wyrosłą na polu różnych nauk społecznych i humanistycznych. Pokazuje rozwój refleksji w czasie i formułuje wnioski o jego wykorzystaniu w różnych typach edukacji i na różnych jej obszarach. Oferuje inspiracje do badań teoretycznych i empirycznych. Publikacja ta ma zatem duże znaczenie dla rozwoju refleksji o śmiechu, stąd też jest lekturą obowiązkową dla wszystkich tych, których jego siła, znaczenie i oddziaływanie frapuje.
Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej Impuls: http://www.impulsoficyna.com.pl/nowosci/smiech-w-edukacji,1572.html
Krzysztof Wróblewski
