Rachel Cohn, „Beta”

Rachel Cohn, Beta, przeł. Berenika Janczarska, Warszawa 2013, ss. 316

            Jeśli ktoś jeszcze zastanawia się jaki prezent podarować na Mikołajki lub pod choinkę, z okazji Świąt Bożego Narodzenia młodemu człowiekowi, oto doskonała propozycja. Polecana lektura jest niekwestionowaną perełką na naszym rynku wydawniczym. To antyutopia, powieść z pogranicza science fiction i fantasy autorstwa Rachel Cohn pod tytułem „Beta” o sile człowieka, miłości, odwadze życia. Stanowi z jednej strony hołd złożony tradycyjnym wartościom, które dziś, pod wpływem globalizacji zanikają, a które stanowią o ludzkiej tożsamości, a z drugiej strony – wyraźne ostrzeżenie przed tym, co przynosi ze sobą nieuchronny postęp, także naszemu narodowi. Dlatego to lektura nie tylko da młodych, ale i dla każdego, kto dojrzał do podjęcia refleksji i polemiki nad treścią egzystencji ludzkiej w dobie XXI wieku.

            Warto na chwilę pochylić się nad samym tytułem książki. Otóż „Beta” to określenie dla klonu. Odznacza się on [klon] tym, że posiada pod skórą chip, który zastępuje rozum czy przynajmniej ma zastępować. Dzięki niemu, za sprawą uprzedniego zaprogramowania otrzymuje polecenia, innymi słowy – wie, co ma robić. W zgodzie z tą wizja świata żyją wszakże nie tylko klony ludzi, czyli tzw. Pierwszych, które służą, ale i ludzie-nie-klony, którym się służy. W prawdziwym życiu mamy już pierwsze zwiastuny takiego stanu rzeczy. Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie wyobrazić sobie możliwe negatywne konsekwencje eksperymentowania tak dalece posuniętego i tak niebezpiecznie wchodzącego w zakres kompetencji Jedynego Boga. Nazbyt często zaślepienie ogranicza nasza wyobraźnię, co doskonale uświadamia swoim czytelnikom Rachel Cohn. Niniejsza powieść ma właśnie za zadanie nauczyć odbiorcę widzenia nie tylko tego, co powierzchowne, to znaczy promowane przez dziennikarzy jako dobre, lecz w szerokim kontekście, ze wszystkimi możliwymi to założenia obciążeniami.

            Fabuła jest przesłanką do sformułowania kilku ważnych pytań o status człowieka. Co decyduje o tym, że ktoś jest człowiekiem? W jakim stopniu można innego zniewolić? Czy można zrzec się ciała, duszy, umysłu, serca na rzecz drugiego człowieka? Na czym polega miłość, poświęcenie? Czy warto dążyć do szczęścia? Jak funkcjonować, aby można powiedzieć, że przeżyło się swoje życie w sposób godny, odpowiedzialny i świadomy? To pytania, z którymi prędzej czy później każdy z nas będzie się musiał zmierzyć. Ta lektura może stanowić doskonałą przesłankę do skonfrontowania swojego światopoglądu z różnymi perspektywami.

            Historia klonów, jaką poznamy za sprawą lektury, przywodzi nam na myśl również sytuację człowieka XXI wieku, którego usiłuje się zreifikować, to znaczy pozbawić jego człowieczeństwa, wyprać z osobowości poprzez zatarcie poczucia tożsamości narodowej, przynależności do kręgu kulturowego oraz pamięci historycznej. Autorka wyraźnie eksponuje fakt, iż najbardziej narażone na destruktywne wpływy są dzieci, dlatego należy je chronić. Krzewić w ich umysłach wartości konstytutywne dla społeczności, w jakiej są wychowywane. Wszakże główną bohaterką jest nastoletnia dziewczynka – Elizja – której wmówiono, że nie ma emocji, nie ma duszy i nie może w nic wierzyć. Warto poznać jej poruszającą historię. Daje ona naprawdę wiele do myślenia…

            Książka Rachel Cohn pod tytułem „Beta” będzie wartościową lekturą nie tylko dla młodych czytelników. Jej przekaz jest bowiem uniwersalny i ponadczasowy. Autorka podjęła wyzwanie pokazania realnego świata pod płaszczem metafory, która w najbliższym czasie ma szansę faktycznie się urzeczywistnić. I – co szczególnie ważne – ta wizja grozy nie jest w tym przypadku – niestety – elementem science fiction. Warto czytać powieści, które niosą ze sobą przekaz dotyczący kondycji człowieka we współczesnym świecie, zmuszają do myślenia nad wyzwaniami i zagrożeniami będącymi częścią naszej codzienności lub niedalekiej przyszłości. To jest właśnie jedna z tych wartościowych i pouczających publikacji – dlatego warto po nią sięgnąć.

Krzysztof Wróblewski

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *