Amin Maalouf, Rozregulowany świat, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 2011, ss. 224

            Amin Maalouf – znamienity, ceniony na całym świecie libański pisarz tworzący w języku francuskim, laureat wielu prestiżowych nagród literackich, w książce pod tytułem „Rozregulowany świat” koncentruje się na kryzysie, który jest widoczny i obserwowalny w ramach całego współczesnego świata. Powoduje straszliwą dezorientację. Brak poczucia odpowiedzialności za siebie i drugiego człowieka, a przede wszystkim brak moralności. Wszak, jak twierdzi: „Weszliśmy w nowy wiek bez kompasu”. Formułuje koncepcje oryginalne, znacznie ciekawsze od tych nieodmiennie budowanych w odniesieniu do teorii Francisa Fukuyamy, stąd warto je poznać, by mieć świadomość wielości sposobów interpretowania rzeczywistości.

            W książce tej autor zaproponował odważną tezę, iż kryzys współczesnego świata wynika z wyczerpania potencjałów kultury zachodniej i islamu niemal w tym samym momencie. Konsekwencje tego – w różnych dziedzinach, na przykład: intelektualnej, finansowej, klimatycznej, geopolitycznej, etycznej – są przerażające i dotkliwe, zwłaszcza dla człowieka. Autor nie opowiedział się za żadną ze stron. Uwidocznił jasne i ciemne strony współczesności. Jego narrację odznacza obiektywny ton i rzetelność. Z ogromną dokładnością wylicza krople dolewane do czary goryczy przez reprezentantów tych cywilizacji i uzmysławia proces przelewania się jej zawartości.

            Amin Maalouf w odniesieniu do refleksji o różnych światach – nieraz bardzo pesymistycznej – formułuje pytania o przyszłość, na które trudno odpowiedzieć z uwagi na liczne niewiadome, które stanowią nieodzowny atrybut codzienności. Nie uważa bowiem, że człowiek znajduje się w sytuacji beznadziejnej. Zwraca uwagę na popędy targające ludźmi, a zaciemniające widok na świat, a jednocześnie na szanse rysujące się na horyzoncie.

            Na stronach książki został zamieszczony oryginalny katalog komponentów rozregulowanej rzeczywistości. Czytelnik zaważy, dzięki obrazowym wyjaśnieniom autora, że proces ten wcale nie jest nowy, choć Europa dopiero całkiem niedawno utraciła swój zmysł orientacji. Na przykład: „To, że po swym triumfie Europa poczęła się gubić, to niejedyny paradoks naszej epoki. W analogiczny sposób moglibyśmy twierdzić, że strategiczne zwycięstwo Zachodu, które powinno było utwierdzić jego supremację, jedynie przyspieszyło jego schyłek. że triumf kapitalizmu strącił go w najgorszy kryzys w jego dziejach; że kres równowagi strachu zrodził świat opętany terrorem…”.

            Amin Maalouf logicznie i w sposób uporządkowany dowodzi słuszności swojej tezy, opowiadając zapadające w pamięć anegdoty, przywodząc na myśl czytelników wybrane ilustracje z historii. Odmawia jednak historii miana „potulnej i grzecznej dziewicy, o której śnią ideolodzy”, co czyni jego dowodzenie niesłychanie pasjonującym i wyjątkowym.

            Książka autorstwa Amin Maalouf pod tytułem „Rozregulowany świat” to nowatorska próba opowiedzenia o świecie i czynnikach, które go niszczą. To także wyraz poszukiwania ocalenia w kulturze, która stanowi znaczące dobro we współczesnej rzeczywistości, w której trudno jest jednoznacznie orzec co jest, a co nie jest wartością. Daje ona również spojrzenie na przejawy istnienia i ścierania się kultur, kierowanie się stereotypami i uprzedzeniami, co pozwala dostrzec trudności w budowaniu porozumienia pomiędzy cywilizacjami. To warta polecenia i przede wszystkim ciekawa publikacja, a nie kolejna kopia Francisa Fukuyamy.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Czytelnik: http://www.czytelnik.pl/?ID=ksiazka&ID2=355

a.me.