Struktura organizacyjna Ruchu Młodych pokrywała się ze strukturą OWP. Na czele Dzielnicy Zachodniej stanął Edward Borkowski, którego wkrótce zastąpił Jan Zdzitowiecki. Dzielnicę Lwowską objął Tadeusz Bretoni, a następnie Klaudiusz Hrabryk. Dzielnicą Warszawską kierował Jan Jodzewicz. Natomiast na czele Dzielnicy Lubelsko-Wołyńskiej stanął Ludwik Christians. W Krakowie i Wilnie nowa organizacja w początkowym okresie ograniczyła się praktycznie do objęcia Młodzieży Wszechpolskiej.
W pierwszych po przewrocie majowym wyborach do Sejmu i Senatu w 1928 r. do akcji wyborczej zostali także wciągnięci „młodzi” OWP, których zatrudniono przy zbieraniu składek na fundusz wyborczy i jako prelegentów. Udział RM OWP był jednak bardzo ograniczony. Wybory z 1928 r. przyniosły klęskę Obozu Narodowego, zdobyto zaledwie 37 mandatów.
Niepowodzenie wyborcze oraz ogólnie panująca w kraju zła sytuacja polityczno-społeczna zmusiła kierownictwo endecji do szukania dróg wyjścia z impasu. Postanowiono przeprowadzić konsolidację Obozu Narodowego i 10 czerwca 1928 r. powołano do życia Stronnictwo Narodowe, które jednak nie zlikwidowało narastającego konfliktu miedzy coraz bardziej radykalnymi „młodymi” a starszymi działaczami skupionymi wokół R. Dmowskiego. 28 lipca 1928 r. Wydział Wykonawczy Młodych OWP wydał oświadczenie: „świeżo powstałe SN nie przejęło zadań OWP, jednocześnie uznał, że jest to jedyne stronnictwo, do którego członkom OWP wolno wstępować. Ruch Młodych OWP zapowiedział walkę o całkowite zwycięstwo idei narodowej i przygotowywał się do przejęcia władzy. Posiadał on monopol na pracę wśród młodzieży, przejął także sekcje robotnicze, prowadząc ożywioną działalność organizacyjno-agitacyjną w szeregach Zjednoczenia Zawodowego „Praca Polska”.
Od lutego 1929 r. przedstawiciele „młodych” OWP weszli w skład wojewódzkich i powiatowych zarządów SN, a także do Zarządu Głównego {Zbigniew Stypułkowski}. Rozwijali także działalność pozaparlamentarną, między innymi poprzez tworzenie własnych bojówek. Na łamach „Awangardy” i „Szczerbca” pojawiały się artykuły wyrażające przekonanie „młodych” OWP, że możliwość zmiany ustroju i obalenie sanacji może się odbyć tylko przy użyciu siły. W listopadowych wyborach 1930 r. do Sejmu i Senatu, które przebiegały w warunkach wzmagającego się terroru członkowie RM OWP wzięli czynnie udział w akcji wyborczej, licznie wzmocnili listy swoimi kandydatami. Walka wyborcza rozgrywała się pod hasłem plebiscytu miedzy opozycją a rządem.
Wybory zakończyły się zwycięstwem sanacji, która uzyskała 46,8% ważnych głosów i 247 mandatów. Endecja stała się natomiast drugim, co do wielkości klubem w Sejmie zdobywając 12,7% głosów i 62 mandaty. Z ramienia Ruchu Młodych do Sejmu weszli: Zdzisław Stahl, Tadeusz Bielecki, Ryszard Piestrzyński, Wincenty Harembski, Tadeusz Wróbel, Zbigniew Dembiński, Mieczysław Jakubowski, Ludwik Christians i Zbigniew Stypułkowski. Utworzyli oni grupę poselską OWP.
RM OWP zaczął się stawać elementem fermentu, radykalizacji haseł i taktyki działania Obozu Narodowego. W odróżnieniu od RM właściwa organizacja OWP rozwijała się słabo. Z czasem młodzież stała się siłą dominującą zmierzającą do przejęcia kierownictwa w całym Obozie Narodowym.
W styczniu 1930 r. do Ruchu Młodych OWP należało około 35 000 osób {członków i kandydatów}. Dość dużą grupę stanowiły kobiety – 1016 członkiń. Świadczy to o wzroście popularności RM OWP wśród młodzieży i dużej dynamice ruchu.
Jeżeli chodzi o organizacje terenowe prym wiedzie Warszawa – 5602 członków, dalej woj. Poznańskie – 5362 członków, woj. Pomorskie – 4822 członków, woj. Krakowskie – 3515 członków, woj. Lwowskie 2993 członków. Największe wpływy RM OWP miał wśród uczącej się młodzieży – 34,5% ogółu członków oraz wśród młodzieży z Sekcji Rzemieślniczo-Robotniczej – 31,5% ogółu członków.
Wielki kryzys gospodarczy lat trzydziestych bardzo ostro dotknął Polskę. Doprowadził do wielkiego bezrobocia, rosła armia młodzieży, która nie mogła znaleźć swojej pierwszej pracy. MSW szacowało liczbę młodzieży nigdzie nie zatrudnionej na 900 000 osób, z tego powyżej 50 000 to absolwenci szkół wyższych i średnich. Kryzys przyczynił się do znacznego wzrostu szeregów RM OWP. Napływały cale rzesze młodzieży drobnomieszczańskiej, bezrobotnej, a także wiejskiej. Kierownictwo organizacji świadomie dążyło do objęcia ruchem bezrobotnych. Miarą doceniania pracy w środowisku robotniczym było powołanie specjalnego referatu. W OWP robotnicy i bezrobotni wchodzili w skład Sekcji Rzemieślniczo-Robotniczych. Wzrost liczebności i przekształcenie się w organizację masową zmuszało do wypracowania nowego programu, z uwzględnieniem jej składu społecznego i charakteru młodzieżowego.
Powodzeniem cieszyły się radykalne hasła społeczne, nacjonalistyczne, totalitarne, a także zapowiedź, bezpośredniej, pozaparlamentarnej walki o przejecie władzy w wyniku rewolucji narodowej. Dała się także zauważyć pewna fascynacja włoskim faszyzmem. Dostrzegano dynamizm ruchu hitlerowskiego, widząc jednocześnie zagrożenie płynące z tej strony dla Polski.
OWP była wyrazicielką walki i czynu, który miał przezwyciężyć objawy kryzysu i poprowadzić do zdobycia władzy i usunięcia sanacji wprowadzając rządy narodowe. Jako organizacja dynamiczna, nie skompromitowana walką parlamentarną wskazywała szerokim masom drogę umożliwiającą wyjście z trudności.
Na początku lat trzydziestych OWP przekształciła się w największą organizację polityczną w kraju. W maju 1932 r. OWP liczyła około 120 000 członków. Ruch Młodych rozwijał się najbardziej żywiołowo na tradycyjnym terenie wpływów Obozu Narodowego – w woj. Poznańskim i pomorskim. Ogółem organizacja na Pomorzu i w Wielkopolsce liczyła około 40 000 stałych członków opłacających składki. W związku ze wzrostem liczebności oraz nasileniem akcji antyrządowej RM OWP brał pod uwagę możliwość rozwiązania. Od połowy 1932 r. Następowało powolne przestawianie się na działalność nielegalną. W Warszawie powołano tajną organizację pod nazwą „Drużyna Chrobrowa”, która miała kierować poszczególnymi komórkami OWP. Łącznikiem między „Drużyną”, a tajnymi grupami OWP, które istniały we wszystkich uczelniach został Witold Staniszkis.
W 1932 r. wraz z nasileniem przez RM OWP akcji antyrządowej i antyżydowskiej, przeszła przez kraj cała seria wystąpień i rozruchów, dochodziło często do starć z policją. Sanacja oskarżyła także OWP o działalność konspiracyjną i bojówkarską, łamanie kodeksu karnego, notoryczne naruszanie spokoju publicznego. W wielu miejscowościach policja przeprowadziła liczne rewizje i areszty wśród „młodych” OWP. 26 września 1932 r. OWP został rozwiązany w woj. Pomorskim. Miesiąc później władze rozwiązały OWP w woj. Poznańskim, a 28 października w woj. Kieleckim. Rozwiązano, więc całą Dzielnicę Zachodnią.
Sanacja nie mogąc zahamować rozwoju OWP, sięgnęła po środek ostateczny, jakim było rozwiązanie organizacji. Obawiano się zakazać działalności OWP w całym kraju jednocześnie i dlatego uczyniono to stopniowo ze względu na możliwość gwałtownych wystąpień i rozruchów. Mimo, że Obóz Narodowy spodziewał się takiego posunięcia nie zorganizował żadnej akcji protestacyjnej. Jedyną odpowiedzią były krytyczne wystąpienia w Sejmie i prasie.
Władze sanacyjne poszły za ciosem i 25 marca 1933 r. rozwiązano OWP w Krakowie i woj. Śląskim, a 28 marca nastąpiło rozwiązanie organizacji w całym kraju. W tej sytuacji Komitet Polityczny SN powziął uchwałę, że wszystkie placówki rozwiązanego OWP należy włączyć do Stronnictwa w ramach Sekcji Młodych.
Andrzej Jankowski
a.me.
