Tadeusz Gadacz, O umiejętności życia, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2013, ss. 228

            „Żyć trzeba umieć. Jakże często bowiem żyć nie umiemy. Dobre życie jest umiejętnością. Jesteśmy biegli w wielu umiejętnościach, ale mało kto opanował umiejętność życia” – pisze Tadeusz Gadacz w swej książce pod tytułem „O umiejętności życia”. Refleksja nad sensem przytoczonych słów wymaga intelektualnej dojrzałości, świadomości moralnej i pełnego pogodzenia się ze światem oraz bliźnimi. Nie wiąże się to z biernym aprobowaniem zła, które bywa ich przejawem, lecz raczej uświadomieniem sobie swojego miejsca w rzeczywistości społecznej oraz wykształceniem kompetencji realizowania jego potencjału. Wymienione kryteria spełnia autor tej gorąco polecanej i bez wątpienia wartościowej książki. Dlatego właśnie jest ona tak cenna oraz okaże się pouczająca dla wszystkich czytelników wciąż poszukujących w swym życiu ścieżki wiodącej do wymarzonego celu, zmagających się z destruktywnymi myślami oraz zagubionych w nieraz mylnie nadanych życiu – a także śmierci – sensach.

            Warto już na samym początku wskazać, że Tadeusz Gadacz obrał sobie bardzo trudne zadanie, mianowicie pokazanie czytelnikom w jaki sposób mogą oni oswoić się zarówno z życiem, jak i z myślą o śmierci. Uzmysłowił jednocześnie potrzebę zmagania się ze swoimi przyzwyczajeniami, polemizowania z nierzadko mylnymi znaczeniami nadawanymi naszej codzienności oraz człowiekowi przez środki masowego przekazu. Przede wszystkim jednak założył sobie uświadomienie jakie znaczenie odgrywa w naszym życiu myślenie, a ściślej refleksyjne podejście do wszystkich sytuacji, w których: znaleźliśmy się, znajdujemy się oraz się znajdziemy. Nic bowiem w naszej indywidualnej historii życia nie pozostaje w próżni, to znaczy bez znaczenia i wpływu na inne czynniki oraz kolejne etapy egzystencji – naszej i naszych bliskich.

            Znaczącą część książki stanowią fenomenologiczne analizy doświadczeń ludzkiej egzystencji. Z pewnością okażą się one dla czytelników nieobce. Niektóre wręcz niepokojąco bliskie. Wspaniałym ich uzupełnieniem są rozliczne odwołania do rozważań oraz konstrukcji teoretycznych zachwycających formą i treścią. Dzięki nim dowiemy się na czym polega „umiejętne życie” w ujęciu między innymi Platona, Seneki, Kierkegaarda, Levinasa, Tischnera. Autor poskładał je niczym idealnie do siebie pasujące cegiełki, uzyskując w rezultacie fascynującą budowle sposobów życia, jakie były uważane za właściwie przez największych filozofów w historii. Zobaczymy także ile w odniesieniu do koncepcji życia i śmierci zdołały wypracować minione pokolenia.

            Tadeusz Gadacz jest świadomy tego, że nie ma jednej gotowej recepty na umiejętne życie i otwarcie to przyznaje. Dlatego raczej stara się zaproponować pewne wskazówki, wytyczne, uwrażliwić na kwestie, na które człowiek pozostaje zazwyczaj nieczuły, ślepy i głuchy. Mówi między innymi o potrzebie uświadomienia sobie na czym polega powaga ludzkiej egzystencji i wypracowania jej w swoim postępowaniu. Eksponuje paradoksy zniekształcające człowiekowi ogląd jego rzeczywistości oraz otoczenia. Podkreśla wagę dostrzegania antynomicznego wymiaru wszystkich zjawisk, jakie przydarzają się w świecie społecznym. 

Wartościami przebijającymi się w rozważaniach Tadeusza Gadacza na pierwszy plan jest dobro i nadzieja. Jak wyjaśnia autor zbyt często w dzisiejszym świecie nie ma dla nich miejsca. Wynika to z realizowania założenia, że należy dążyć do przetrwania. Współcześnie nie pamięta się niestety wszakże o tym, że uwzględnianie jedynie takich biologicznych czy naturalistycznych postulatów nigdy nie przyniesie człowiekowi absolutnego poczucia spełnienia. Dlatego też autor proponuje rozważenie dychotomii – życia otwartego polegającego na nieustannym przekraczaniu siebie oraz zamkniętego – skupionego na sobie samym. Pokazuje wady i zalety – faktyczne i pozorne – każdego z nich. Formułuje pytania, na które każdy z nas będzie musiał sobie odpowiedzieć samodzielnie. O ile oczywiście miłuje mądrość i jest gotowy na to, aby docenić wartość życia.

            Książkę Tadeusza Gadacza pod tytułem „O umiejętności życia” gorąco poleca się wszystkim, którzy pragną choć przybliżyć się do zrozumienia na czym polega życie, czym warto się w nim kierować lub odczuwają strach przed śmiercią i myślą o niej jako o końcu świata. Autor przytacza wszakże stanowiska, które w dyskusji o umiejętności życia, losie, miłości, umieraniu, samotności, Bogu, nihilizmie, wolności, odpowiedzialności, cierpieniu, wdzięczności przejawiają wartość dla człowieka. Trafnie stawia w odniesieniu do nich pytania, stymulując nas do myślenia. Jest to zatem jedno z tych dzieł, które wymagają skupienia i namysłu, dając w zamian wiedzę i narzędzia do jej zdobycia. Warto zgodzić się na tę wymianę i sięgnąć po lekturę.

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Iskry: http://iskry.com.pl/search?orderby=position&orderway=desc&search_query=O+UMIEJ%C4%98TNO%C5%9ACI+%C5%BBYCIA

Krzysztof Wróblewski

a.me.