Tadeusz Gadacz, „O zmienności życia”

Tadeusz Gadacz, O zmienności życia, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2013, ss. 226

Ludzkie życie jest zmienne, a jego sztuka przez to trudna, o czym nie trzeba nikogo przekonywać. Niepogłębiona intelektualnie refleksja przyniesie nam przekonanie o błahych, prozaicznych czynnikach wpływających na ten fakt. Nie będzie to jednak nigdy w pełni prawdziwa, obiektywna ani rzetelna analiza. Trzeba zawsze dodatkowo wziąć pod uwagę dwie inne determinanty, a mianowicie założyć, że zmienność życia wynika z jego prowizoryczności i krótkości. To z kolei niesie ze sobą znacznie poważniejsze niż nam się wydaje oraz bardziej złożone od przywołanych zależności implikacje. Aby się o tym przekonać, bez wątpienia warto sięgnąć po nową książkę uznanego na całym świecie filozofa, profesora Tadeusza Gadacza, pod tytułem „O zmienności życia”.

            Autor przyjrzał się bowiem procesom decyzyjnym będącym nieodłącznym elementem naszej codzienności. Zastrzegł, iż gdybyśmy uzależniali swoje decyzje od faktu czy znamy wszelkie uwarunkowania okoliczności i kontekstu sytuacyjnego, nigdy nie podjęlibyśmy żadnej decyzji. To trafna konkluzja, gdy zważymy na aspekt prowizoryczności życia, tak ważny dla refleksji Tadeusza Gadacza. Mianowicie choć zdaje nam się, że relacje przyczynowo-skutkowe, kwestie wpływu pomiędzy poszczególnymi czynnikami są oczywiste, często to wynikanie pomiędzy nimi jest tylko pozorne lub całkiem złudne.

            Z przedstawionych rozważań przebija się wiara w człowieka i optymizm w formułowaniu perspektyw na przyszłość. Wszakże w książce znajdziemy solidną dawkę wskazań o silnym przesłaniu moralnym, które mamy możliwość wcielić do naszej rzeczywistości. Autor mówi: „Jakie dobro realizować, na to pytanie próbuje odpowiedzieć namysł nad szczęściem. Jak żyć rozważnie, daje nam wskazówkę mądrość. Żyjemy zbyt krótko, by żyć nieautentycznie, a zamiast kochać, ulegać zawiści”. Być może dla niektórych będą znaczącym remedium na nurtujące ich pytania: „Jak żyć, by przeżyć dobrze i godnie raz dane życie?”, „Jak żyć, aby nie zmarnować swojego kruchego i krótkiego życia?”. Należy przy tym przyznać, że wszystkie te pytania i rozważania filozofa są dojrzałe. Dlatego jego próby określenia na czym polega: mądrość, szczęście, miłość, autentyczność, zawiść, kultura, odpowiedzialność, religia, prawda są dla czytelnika powiewem świeżości w myśleniu o rzeczywistości. Warto odnieść je do ciekawych konkluzji na temat kryzysu „europejskiego człowieka” i zastanowić się nad własnym stosunkiem do spuścizny kulturowej przodków.

            Warto zauważyć jak wielką uwagę Tadeusz Gadacz przywiązuje do kwestii świadomości. Aby dotrzeć do sedna jej przejawów, odwołuje się celnie do prac: Jacquesa Lacana, Michela Foucaulta, Giorgio Agambena, Slavoja Žižka i innych. Reinterpretuje ujęcia społeczeństwa i spotkania w filozofii Georga Simmla i Martina Bubera, przygląda się przez pryzmat Baumanowskiej „płynnej nowoczesności” doświadczaniu uciekania Emmanuela Lévinasa. Pełnymi garściami czerpie z arcydzieł światowej literatury, aby wydobyć na światło dzienne ponadczasowość pewnych wartości i zwrócić nasza uwagę na lęki człowieka, które go zabijają od środka. Podkreśla potrzebę wykształcenia w sobie świadomości zmienności życia po to, aby nie zatracić siebie w zglobalizowanym świecie. Eksponuje aspekty tej świadomości, to znaczy świadomość kruchości, słabości, nieabsolutności życia oraz zapotrzebowanie na poszukiwanie w tradycji stałych i stabilnych podstaw własnej egzystencji. Zauważa kontekst, w oderwaniu od jakiego nie można nam funkcjonować. Wiele mówi o doświadczeniu, które jest niemożliwe do przecenienia w dzisiejszych czasach.

            Znaczącym i ciekawym aspektem książki jest zawarta w niej promocja terminów, które w swym tradycyjnym znaczeniu jak gdyby zaczęły wychodzić z mody, stały się anachroniczne. Mowa o: człowieczeństwie, wykształceniu, mądrości, szczęściu, prawdzie. Mądre spostrzeżenia Tadeusza Gadacza faktycznie nadają im nowego blasku, są w istocie nowoczesnym spojrzeniem na kwestie mocno osadzone w tradycji. Trzeba jednocześnie mieć na uwadze, że ich właściwa treść nie jest stratna w wyniku tego odświeżenia, lecz wręcz odwrotnie. Zyskuje na aktualności i wydaje się nam odbiorcom kluczowa dla pojęcia sensu człowieczeństwa i potrzeby świadomego funkcjonowania w świecie.

            Książka na wskroś filozoficzna, autorstwa Tadeusza Gadacza pod tytułem „O zmienności życia” zachwyci wszystkich tych, którzy wciąż są na etapie poszukiwań istoty człowieczeństwa, sensu i zmienności życia, determinant obiektywnej rzeczywistości. Wciąż są – i nie zgadzają się na zaniechanie tych poszukiwań. Jest to wszakże dzieło dojrzałe i wartościowe, które ma szanse otworzyć przed nami nowe horyzonty poznania.

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Iskry: http://iskry.com.pl/socjologia-filozofia-antropologia-kultury/285-o-zmiennosci-zycia.html

Krzysztof Wróblewski

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *