Tadeusz Płużański, „Lista oprawców”

Tadeusz Płużański, Lista oprawców, Warszawa 2014, ss. 449

            Książka autorstwa Tadeusza Płużańskiego pod tytułem „Lista oprawców” to jeden z najważniejszych tytułów ostatnich lat. Stanowi bowiem hołd złożony pamięci historycznej i kulturowej Polaków. Jest przy tym odważną próbą jej oczyszczenia z kłamstw i ukazania prawdy zakorzenionej w dziejach najnowszych, a zapomnianej w jej meandrach. Co ciekawe, autor obrał zgoła inną perspektywę aniżeli większość badaczy zajmujących się historią Polski. Mianowicie pochylając się nad Żołnierzami Wyklętymi, skoncentrował się na ich oprawcach. To mrożąca krew w żyłach opowieść o wcale nieodległych czasach, które jeszcze się nie skończyły. Nie skończyły, albowiem część z ich postaci wciąż żyje, i to niekiedy jak choćby Zygmunt Bauman w chwale. Dlatego właśnie warto ją poznać.

            Tadeusz Płużański skoncentrował się na przybliżeniu sylwetek katów Polaków, których dzisiaj często niesłusznie oczyszcza się z wszelkich zarzutów. Szczególnie cenne jest to, że na podstawie faktów odtworzył życiorysy, które współcześnie są w imię oportunistycznie pojętych interesów, ukrywane. I tak oto poznamy biografie funkcjonariuszy bezpieki, aparatu sprawiedliwości, wojskowych, którzy mniej lub bardziej udolnie wyrywali karty z księgi historii narodu polskiego, próbując przyczynić się do wyeliminowania z pamięci zbiorowej wspomnień o swych ofiarach. Warto tu zaznaczyć, że bohaterowie książki przyczynili się do wielu śmierci. Wszakże bez skrupułów mordowali, torturowali fizycznie i psychicznie. Doprowadzili do destrukcji wielu istnień – głównie żołnierzy wyklętych, oponentów nowego systemu, a także niewinnych ludzi. Dzisiaj żyją dostatnie – nagrodzeni za zło, jakie wyrządzili innym Polakom.

            Warto zaznaczyć, że prosta struktura książki jest niezwykle funkcjonalna i ułatwia jej czytanie. Na początku znajduje się wstęp, który daje spojrzenie na kontekst wydarzeń opisywanych przy omówieniach poszczególnych postaci, następnie znajdują się opisy wybranych sylwetek wzbogacone o materiał graficzny. Są to przedstawienia żywotów i zbrodni między innymi: Zygmunta Baumana, Eugeniusza Chimczaka, Mariana Frenkiela, Bolesława Geberta, Władysława Litmanowicza, Józefa Światło, Józefa Cyrankiewicza, Czesława Kiszczaka, Mieczysława Moczara i wielu, wielu innych. Są one rzetelne, napisane rzeczowo i bez zbędnych emocji – odbiór i ocena zostały pozostawione czytelnikowi.

            „Lista oprawców” przypomina zbrodnie i ich uczestników. Niezwykle szczegółowo oraz obrazowo pokazuje sylwetki i działania katów oraz prześladowców Niezłomnych. Bestialstwo, okrucieństwo i całkowita dehumanizacja zachowań oprawców została zestawiona z czynami polskich patriotów. Unaocznia to charakterystykę kontrastów, których nasza historia jest pełna. Książka ta jest zatem również przesłaniem dla tego i kolejnych pokoleń. Umożliwia uświadomienie sobie, że pamięć nie ulegnie zatarciu, więc zawsze należy postępować w zgodzie z normami istniejącymi w ramach kodeksów moralnych. Nie wolno im się sprzeniewierzyć, bo zawsze pojawi się Sprawiedliwy gotowy walczyć o pamięć swego narodu.

            Lektura książki autorstwa Tadeusza Płużańskiego pod tytułem „Lista oprawców” niewątpliwie przyniesie gorzką refleksję o niesprawiedliwości, z jaką mamy dzisiaj do czynienia. Oto wszak kaci w najlepsze tańczą nad grobami swoich ofiar, które nigdy nie doczekały się zadośćuczynienia. Poza tym jednak stanowi niebywale cenny dowód na to, że można jeszcze kształtować kolektywną świadomość Polaków. Pokazuje, że warto przyglądać się naszej pamięci historycznej i kulturowej, albowiem jest jeszcze możliwość oczyszczenia jej z brudu kłamstwa. Jest to więc książka godna polecenia wszystkim, którym potrzeba wiedzy i głód prawdy nie są obce.

Krzysztof Wróblewski

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *