„W pułapce przeciwieństw. Ideologie tożsamości”

Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, W pułapce przeciwieństw. Ideologie tożsamości, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2012, ss. 372

            Książka autorstwa Mateusza Borowskiego oraz Małgorzaty Sugiery pod tytułem „W pułapce przeciwieństw. Ideologie tożsamości” daje spojrzenie na pojęcia, jakie były i są wykorzystywane w polskiej rzeczywistości kulturowej przełomu XX i XX wieku. Umożliwia ono dostrzeżenie tego, co pasjonuje w łonie świata i sztuki, a jest pretekstem definiowania współczesnego człowieka. Autorzy z wielką pasją naświetlają na jej kartach ideologie tożsamości. Ich z pozoru proste ujęcie przy wykorzystaniu opozycji umożliwi czytelnikowi dostrzeżenie granic i ograniczeń ludzkości. Rozważenie tej problematyki z perspektywy zaproponowanej w monografii stanowi gwarant przeżycia fascynującej przygody intelektualnej.

             Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera w swym bardzo dobrym i szczegółowym wprowadzeniu prezentują podłoże teoretyczne dalszych rozważań. Między innymi rozgraniczają pojęcia problemu tożsamości indywidualnej i kolektywnej, usiłują zdefiniować kwestię skończoności ludzkiej i nieskończoności duszy ludzkiej, krytycznie reinterpretują rozważania Michaela Foucaulta. Rozdział ten z pewnością zachwyci miłośników jego twórczości.

            Interesujące są próby zarysowania historycznych przemian i wcieleń opozycji istniejącej na przestrzeni dziejów pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem. Liczne przykłady pozwalają dostrzec funkcje tych przeciwieństw – edukacyjną, dydaktyczna, polityczna. Zdumiewające są unaocznione przez autorów konsekwencje takiego rozumienia sposobu tworzenia tożsamości. Niejednego z czytelników na pewno zainspirują do własnych analiz przedstawienia interpretacji motywu zwierzęcia w literaturze i sztuce popularnej od XIX do XXI wieku.

            Zaskakujących wniosków dostarcza rozdział poświęcony prezentacji przyczyn, zasięgu oraz skutków najważniejszych przesunięć granicy pomiędzy człowiekiem a maszyną. Warto przy tym przyjrzeć się bliżej funkcjonowaniu samoświadomego „ja”. Efekt spojrzenia autorów, podparty wynikami interdyscyplinarnych badań wiele wnosi do stanu badań na temat tożsamości.

            Często, lecz niesłusznie pomijanym w literaturze przedmiotu, w kontekście tworzenia tożsamości, zagadnieniem są relacje pomiędzy życiem i śmiercią. Ich rozważenie w ujęciu Mateusza Borowskiego oraz Małgorzaty Sugiery z uwzględnieniem współczesnego kontekstu politycznego, a także zwłaszcza: kryzysu AIS, problemu prawa do opieki nad chorymi, prawa do eutanazji, wzbogaca istniejącą debatę o nowe, wartościowe, a dotąd słabo zbadane i opisane aspekty.

            Normatywne wyobrażenia o męskości i kobiecości stały się dla autorów przyczynkiem do odważnych, niekiedy kontrowersyjnych, co należy uznać za zaletę publikacji, wniosków. Ich wzbogacenie o przykłady zaczerpnięte z wybranych form artystycznych, zwłaszcza z obszaru literatury i sztuki dydaktycznej jest bez wątpienia nowatorskim sposobem prezentacji zagadnienia.

            Trudno też przecenić rozważania o kobiecie i mężczyźnie w kontekście życia i śmierci. Te niebanalne spojrzenia dostarczą czytelnikowi wielu tematów godnych rozważenia, a nawet rozwinięcia. Może o całkiem nowe sfery? Autorzy zdają się zachęcać do podejmowania własnych prób widzenia rzeczywistości, tożsamości, a także nieustającego poszukiwania ich wyznaczników. Wszak pozostawili odbiorcy zestaw narzędzi i wskazania, co do możliwości kontynuacji ich badań czy pogłębienia o nowe przykłady bądź studia przypadku.

            Mateusza Borowskiego oraz Małgorzaty Sugiery książka pod tytułem „W pułapce przeciwieństw. Ideologie tożsamości” to świetna propozycja dla osób pragnących pojąć istotę opozycji towarzyszących tożsamości. Pozwala dostrzec trudności dotyczące konstrukcji tego, co stanowi o człowieku. To fascynująca, inspirująca i godna polecenia książka wszystkim tym, którzy cenią możliwość refleksyjnego czytania.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Trio: http://www.wydawnictwotrio.pl/index.php?Tytul010=427&Podstrona=0

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *