Zbyszko Melosik, Kryzys męskości w kulturze współczesnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006, ss. 207

Współcześnie obserwuje się w sferze kultury wiele interesujących, choć nie koniecznie godnych aprobaty zjawisk. Warto jednak poznawać ich złożoność, kierunki ewolucji, aby móc wyrobić sobie pogląd co do ich znaczenia dla siebie samego oraz trendów dotyczących ich przyszłości w ramach społeczności, w których żyjemy. Nieocenionym, ale i przy tym niezwykle interesującym studium jednego z obserwowanych fenomenów jest książka autorstwa wybitnego polskiego socjologa, profesora Zbyszko Melosika, pod tytułem „Kryzys męskości w kulturze współczesnej”. To – choć naukowa (co godne uznania) – przystępna propozycja dla czytelników, których zajmują zjawiska kulturowe. Została napisana naprawdę obrazowym językiem i opatrzona znaczącą ilością przykładów. Zdecydowanie reprezentuje ona światowy poziom naukowy, przy uchwyceniu esencji polskości w treści!

            W publikacji tej – jak już sam tytuł wskazuje – autor skupił się na ukazaniu czytelnikowi na czym polega obecnie męskość. Zarysował ją jednak w szerokim kontekście kultury współczesnej, co pozwala uzmysłowić sobie jakość bodźców, które uwarunkowały ją i nieustannie wpływają na jej kształt. Pomocne dla pojęcia różnic, które zaistniały na przestrzeni lat – także w Polsce – są porównania. Na przykład ciekawe są zestawienia różnych sposobów kwestionowania męskości na łamach męskich oraz kobiecych pism kiedyś i dziś. Niejako przy okazji czytelnik dostrzega – za sprawą precyzyjnych oraz pogłębionych analiz – jakie zjawiska towarzyszą obserwowanym procesom zmian.

            Mocną stroną narracji są dosadne metafory, które pozwalają lepiej zrozumieć skrajność tych zjawisk. Między innymi jako ciekawe należy uznać te dotyczące feminizacji ciała męskiego. Zbyszko Melosik mówi wprost o tym, że mężczyźni zaczynają mieć obsesje na punkcie własnych ciał, które stanowią po prostu obiekty seksualne. Zastanawia się także nad tym, czy w związku ze strojeniem oraz perfumowaniem męskości można powiedzieć, że mamy współcześnie do czynienia z kresem binaryzmu płci. Pyta o granice między kobiecością a męskością. Rozważa podłoże niepokojów, które niegdyś nie miały miejsca, a obecnie są na porządku dziennym.

            Bardzo przydatne jest także wyjście poza perspektywy – mężczyzny i kobiety, przejawiające się w przedstawieniu społecznych konstrukcji męskości czy seksualnej nieadekwatności. Wzorcowe są z kolei analizy dyskursu męskości dominującej. Z pewnością posłużą one przyszłym badaczom lub uczonym poszukującym inspiracji do przeprowadzenia własnych badań czy zaproponowania nowych studiów przypadków umożliwiających dostrzeżenie określonych zależności.

            Nic nie jest jednak czarno-białe i Zbyszko Melosik, bardzo trafnie to oddaje w swoim raporcie z rzetelnych badań. Zwraca ten świetny badacz współczesnej kultury uwagę na istniejące paradoksy, nieścisłości i zalążki społecznych problemów. Odsłania między innymi na czym polega zimny seks, fastfoodyzacja seksu, falloplastyka, hipermęskość, kobiecość narcystyczna, klaustrofobia romansu. Definiuje je, aby następnie usytuować ich wykorzystanie czy istnienie w społeczeństwie, konsekwencje i prognozy związane z długofalowym oddziaływaniem na jednostki, a następnie całe grupy.

            Studium męskości oraz kobiecości, feminizowania wytworów rzeczywistości autorstwa Zbyszko Melosika pod tytułem „Kryzys męskości w kulturze współczesnej” to ważne dzieło dla odbiorców zainteresowanych współczesna kulturą – stanowi wszak wartościowe źródło wiedzy na jej temat. Dla badaczy z kolei, z pewnością okaże się funkcjonalne ze względu na ogrom inspiracji, jakich jest nośnikiem. To książka warta polecenia także – po prostu do poczytania każdemu, gwoli poznania tego świata, w którym przyszło nam żyć.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej „Impuls”: http://www.impulsoficyna.com.pl/wyszukaj/kryzys-meskosci-w-kulturze-wspolczesnej,490.html

a.me.