Autorem albumu o Romanie Dmowskim jest red. nacz. „Myśli Polskiej” Jan Engelgard. Niezwykle bogata publikacja zawiera liczne dokumenty, unikatowe fotografie, zapiski prywatnej korespondencji oraz wycinki z archiwalnych gazet – wszystko z okresu życia i działalności twórcy Narodowej Demokracji. Obok tematyki politycznej, z czasów kiedy ważyły się losy wolnej Polski, bliżej poznajemy także osobiste życie Dmowskiego.
Album prezentuje bogaty materiał ikonograficzny w trzech rozdziałach – I („Twórca polityki polskiej”), II – „Wersalskie zwycięstwo”), III – „W niepodległej Polsce”). W posłowiu autor albumu Jan Engelgard, napisał:
„W mojej pracy zawodowej przełomem było odkrycie, jakiego dokonaliśmy porządkując Archiwum Stronnictwa Narodowego na emigracji. Dokumenty te przekazali do Kraju liderzy tego stronnictwa na początku lat 90. XX wieku. Ich dysponentem została Fundacja Narodowa im. Romana Dmowskiego, kierowana wtedy przez Jana Zamoyskiego, ostatniego Ordynata Zamojskiego, syna Maurycego Zamoyskiego, bliskiego współpracownika Dmowskiego. W trakcie tych prac porządkowych odkryliśmy nieznane archiwum polityczne Romana Dmowskiego z lat 1915-1919. Przetrwało ono nienaruszone prawie 90 lat. Na jego temat pisałem obszernie w tekście „Archiwum Romana Dmowskiego” (patrz bibliografia). Obecnie to archiwum znajduje się w zasobie Muzeum Niepodległości i jest całkowicie opracowane przez dr Irenę Kępę i udostępniane badaczom.
Ten bezcenny materiał (dokumenty, listy, zdjęcia, książki, mapy, zaproszenia, wizytówki itp.) został wykorzystany przeze mnie przy opracowywaniu niniejszego albumu. Bez niego nie byłoby możliwe jego powstanie. To tym dokumentom zawdzięcza on swoje bogactwo i wartość. Z całą świadomością II część albumu pt. „Wersalskie zwycięstwo” jest najważniejsza i najbogatsza – wszak był to ten moment w życiu Romana Dmowskiego, który zdecydował o Jego miejscu w historii Polski.
Pracując nad albumem co rusz odkrywałem, razem z kolegami, z którymi współpracowałem – nowe, nieznane pamiątki. Na pewno największą niespodzianką było pozyskanie unikatowych fotografii Romana Dmowskiego wykonanych w latach 30. w Tłokini Kościelnej k. Kalisza. Dzięki kol. Wiesławowi Kosobudzkiemu z Turka, dotarliśmy do obecnych właścicieli pałacu w Tłokini, niegdyś majątku Ignacego Chrystowskiego, działacza Stronnictwa Narodowego. Tadeusz i Piotr Mazek pozyskali bezcenny album rodziny Chrystowskich, w którym znajdowały się unikatowe zdjęcia Romana Dmowskiego. Czytelnicy mogą te fotografie podziwiać w naszym albumie. Niniejszym dziękuję panom Tadeuszowi i Piotrowi Mazek za zgodę na ich publikację.
Wielką pomoc okazali mi także: Adam Śmiech, Maciej Motas, Maciej Eckardt, Piotr Kolczyński, Przemysław Piasta, dr Emil Noiński (Główny Inwentaryzator Muzeum Niepodległości w Warszawie) i pan Adam Wiszniewski (z-za dyrektora Muzeum Niepodległości w Warszawie). Adam Śmiech, wieloletni zbieracz „endecjanów”, wykonał skany wielu nieznanych publikacji na temat Dmowskiego oraz pozyskał bezcenny egzemplarz fińskiego wydania książki Romana Dmowskiego „Niemcy, Rosja i kwestia polska”. Maciej Motas dostarczył mi kilka skanów okładek dzieł Dmowskiego. Maciej Eckardt udostępnił mi skan strony tytułowej książki „Polityka polska i odbudowanie państwa” z dedykacją Romana Dmowskiego dla prof. Władysław Konopczyńskiego. Dr Emil Noiński pomagał mi w selekcji i wykonaniu skanów korespondencji politycznej Romana Dmowskiego z lat 1915-1919. Z kolei Przemysław Piasta i Adam Wiszniewski pomogli mi w wyszukaniu pocztówek przestawiających miasta, w których działał Dmowski”.
Jan Engelgard, „Roman Dmowski 1864-1939” (przedmowa Andrzej Szlęzak, wstęp prof. Krzysztof Kawalec), Stalowa Wola-Warszawa 2014, ss. 224.
Album można nabyć w Księgarni Historycznej w al. Solidarności 105 w Warszawie.
Tel.: 22 652 19 59, 0 607 833 337;
e-mail: ksiazkihistoryczne@wp.pl, www.ksiazkihistoryczne.pl
Podpisywanie albumu przez autora odbędzie się 29 listopada br. w godz. 11-12 na Targach Książki Historycznej w Warszawie (Arkady Kubickiego) na stoisku Księgarni Historycznej p. Piotra Marońskiego (stoisko nr 16).
