Piotr Szumlewicz (red.), Ojciec nieświęty. Krytyczne głosy o Janie Pawle II, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2012, ss. 320

            „Końcem złudzeń” na temat papieża Jana Pawła II określił socjolog, filozof, publicysta, dziennikarz TVP Piotr Szumlewicz zbiór swych rozmów ze: Stanisławem Obirkiem, Adamem Ciochem, Tomaszem Żukowskim, Joanną Senyszyn, Agnieszką Zakrzewicz, Januszem Palikotem, Katarzyną Nadaną-Sokołowską, Markiem Balickim, Arturem Zawiszą, Magdaleną Środą, Jerzym Urbanem, Jerzym Krzyszpieniem, Jakubem Majmurkiem, Tomaszem Piątkiem, Jarosławem Klebaniukiem. Zbiór wywiadów pod tytułem „Ojciec nieświęty. Krytyczne głosy o Janie Pawle II” to niesłychanie odważna próba naświetlenia Polaków tendencji do wyboru znamiennych autorytetów, tu: osoby, która: „tuszowała skandale pedofilskie, chroniła oszustów, współpracowała z krwawymi reżimami, kwestionowała prawa mniejszości i wspierała dyskryminację kobiet”. Reprezentanci dominującego współcześnie „podejścia wyznawczego” do papieża doczekali się nareszcie rzeczowych kontrargumentów ze strony osób – przeciwnie do nich – otwartych na wymianę opinii. Milczenie, zatajanie niewygodnych prawd i zjawisk zostały przerwane, a zasobna w różnorodne argumenty dyskusja na temat minionego pontyfikatu Jana Pawła II – rozpoczęta.

            Rozmówcy P. Szumlewicza prawią w książce o pontyfikacie Jana Pawła II jako okresie czystek, zabijania wewnętrznej debaty w ramach Kościoła. Wprost mówią o mechanizmach manipulacji wykorzystywanych przez media do tworzenia kultu „Ojca Świętego” – „Jego Świątobliwości” i zakazie jego krytyki, o triumfującym autorytaryzmie „Papieża »Frondy« i Radia Maryja”. Celnie łączą motywy bezkrytycznej adoracji papieża z polskimi kompleksami i popędem Polaków do posiadania „papieża celebryty”, J. Urban zaznacza: „Na podstawie tego kryterium, głodu prestiżu specyficznego dla Polski, Wojtyła zostanie w pamięci zdecydowanej większości Polaków jako ten Polak, który zrobił największą światową karierę, ponieważ zapewne nikt w najbliższym czasie takiej nie zrobi”. Komentują także równie ciekawie wydarzenia z przeszłości, na przykład znany tekst J. Urbana – „Obwoźne sado-maso”, z perspektywy teraźniejszości. Wszystko to składa się na warty zestawienia z własnym obraz papieża.

            J. Senyszyn mówi wprost, że Jan Paweł II był toksyczny i przereklamowany oraz że „Różne dziwne rzeczy dzieją się w polskim parlamencie. Były już modły o deszcz, relikwią jest fotel, na którym siedział Jan Paweł II. Do tej pory w kaplicy sejmowej, ale kto wie – może teraz zostanie porąbany i podzielony na tysiące relikwii?”, J. Palikot dodaje – bez niego Polacy byliby nowocześniejsi i tłumaczy: „Uważa się, że był on wielkim Polakiem, bo był papieżem. Chodzi o to, wydaliśmy człowieka, który objął bardzo wysokie stanowisko na świecie”, J. Krzyszpień wskazuje – toksyczny ojciec lesbijek i gejów – „tak silnie zaabsorbowany seksualnością, postrzeganą z perspektywy wiedzy o niej z XIII wieku – wrogo zareagował na ruch wyzwolenia lesbijek i gejów”, M. Balicki dodaje – grzeszył przeciwko życiu – „Poglądy Jana Pawła II w sprawie antykoncepcji, a przede wszystkim prezerwatyw, były jednak szczególnie szkodliwe. W wyniku przestrzegania jego stanowiska umierali bowiem konkretni ludzie”, J. Urban utyskuje – miał na sumieniu więcej ofiar aniżeli najgorsi zbrodniarze skazywani przez trybunały międzynarodowe, by dalej nadmienia: „Jan Paweł II głosił pasujące wszystkim ogólniki, frazesy tak wieloznaczne, że każdy skrzydło katolicyzmu mogło je interpretować jak chciało. Również socjalistyczna władza mogła tam znajdować coś dla siebie”.

Ważne są kwestie na temat: seksualności partnerów wzmacniającej ich relacje, znaczenia antykoncepcji, partnerstwa w dobie XXI wieku, homoseksualności jako spuścizny ideowej człowieka, idei będących spoiwem współczesnego społeczeństwa, reinterpretowania tekstów biblijnych w odniesieniu do par i związków homoseksualnych – zestawionych z nauczaniem Jana Pawła II. Pokazują one dotąd pomijane milczeniem, lecz ważne dla Polaków sprawy.

            Pewne sfery pontyfikatu – według M. Środy straconych szans – polskiego papieża nie powinny ulec tabuizacji – jak przekonują autorzy, ożywiając debatę jego dotyczącą. Owocu „krytyki narodowej świętości” trzeba najpierw spróbować, by móc się wypowiedzieć na temat jego smaku. A autor niniejszej recenzji znamienitej i niesłychanie ciekawej publikacji przygotowanej przez P. Szumlewicza, pod tytułem „Ojciec nieświęty. Krytyczne głosy o Janie Pawle II”, poleca jego posmakowanie każdemu, kto w mniejszym lub większym stopniu uczestniczy bądź tylko przysłuchuje się publicznemu dyskursowi w Polsce.

Piotr Tomaszewski

Książka do kupienia na stronie Wydawnictwa Czarna Owca: http://www.czarnaowca.pl/literatura_faktu/ojciec_nieswiety,p424649508