Ostatnia wielka wędrówka ludów w Europie miała miejsce w pierwszych wiekach po Chrystusie, gdy setki tysięcy Germanów, Hunów i innych ludów maszerowało przez stepy Eurazji, docierając do granic Cesarstwa Rzymskiego. Granica ta stanowiła limes między światem cywilizacji a światem barbarzyńców. Pamiętam, że była to myśl, która przyszła mi do głowy, gdy byłem w Trewirze i spojrzałem z granicznej twierdzy-bramy Porta Nigra w dwie strony świata. Z jednej była helleńsko-rzymska wielka cywilizacja, a z drugiej strony niegdyś nie było tam dosłownie nic, przynajmniej w znaczeniu […]