Elaine Fox, Między pesymizmem a optymizmem. Szczęście w rozumie, tłum. Julita Mastalerz, Grupa Wydawnicza PWN, Warszawa 2013, ss. 312

            Dwa w swej istocie różne od siebie podejścia do życia, pryzmaty wedle których formułujemy oceny rzutujące na jakość naszego życia – optymizm i pesymizm – wydają się nam raz na zawsze przypisane. Warunkują to w jaki sposób odbieramy zachowania innych ludzi i to jak oceniamy swoją pozycję i status społeczny. Niezwykle rzadko jednak uświadamiamy sobie sam ten fakt oraz jego konsekwencje. Jeszcze rzadziej odznacza nas świadomość możliwości dokonania zmiany w tym obszarze. Nie wyobrażamy sobie wszak jak mogłaby się ona dokonać oraz jakie korzyści nam przynieść. Ta niewiedza ogranicza nas znacząco, sprawiając, że nie wykorzystujemy w pełni swojego potencjału, to znaczy bezwiednie godzimy się na to, że nie odnosimy takich sukcesów, jakie moglibyśmy oraz nie jesteśmy tak szczęśliwi jak na to zasługujemy. Warto zastanowić się nad wspomnianymi zależnościami po to, aby lepiej zrozumieć własną naturę i nauczyć się realizować towarzyszące jej możliwości. W tym zakresie bez wątpienia przydatna okaże się nowa, w pełni zachwycająca książka autorstwa psycholog eksperymentalnej i neurofizjolog Elaine Fox, pod tytułem „Między pesymizmem a optymizmem. Szczęście w rozumie”.

            Autorka zabiera czytelnika w niezwykłą podróż, u której kresu mamy nadzieję odnaleźć szczęście. Jednakże szczęście to jest znacznie bliżej aniżeli nam się wydaje i wcale nie na końcu dzieła. Na końcu dzieła wszakże odnajdziemy wyzwanie w postaci wskazań, co do tego w jaki sposób nauczyć się w pewnych sferach kontrolować swój mózg, aby uczynić własny sposób postrzegania świata, a w rezultacie i siebie samego, bardziej satysfakcjonującymi. To, że możemy kształtować nie tylko pozorną jakość swojego życia, mogło nam się zdawać dotychczas jedynie mrzonką, częścią fabuły filmu science fiction. Za sprawą tej książki zaczniemy myśleć inaczej. I z pewnością na tym skorzystamy.

            Pasjonujące są przedstawienia osobowości, jakie stworzyła autorka w odniesieniu do poziomu afektywności umysłu. Opisała je na tyle precyzyjnie, że jesteśmy w stanie rozpoznać w nich siebie i swoich znajomych. Co więcej, opatrzyła je wskazaniami neurofizjologa, to znaczy omówiła charakter ich źródeł tkwiących w naszych mózgach. Nie ma jednak potrzeby, abyśmy się obawiali, że książka okaże się dla nas za trudna czy napisana specjalistycznym językiem. Nic bardziej mylnego – jest ona przystępna, posiada żywą narrację, wiele obrazowych przykładów, materiały o charakterze wizualnym, rozliczne opisy sytuacji z życia wziętych, które pomogą nam zrozumieć procesy zachodzące w naszych mózgach. Nie powinniśmy się także obawiać, że do realizacji wskazówek autorki będziemy potrzebować jakichś specjalistycznych narzędzi. Techniki, które zaprezentowała Elaine Fox zastosujemy bez problemów w każdej chwili i miejscu, bez żadnych dodatkowych urządzeń.

            Warto, abyśmy zwrócili uwagę, że znajdziemy w książce konkretne porady, które pozwolą nam wykształcić w sobie dokładnie takie cechy, jakich oczekujemy i pozbyć się właśnie tych, jakie nam przeszkadzają. W związku z tym widoczne jest to, że publikacja ta nie powtarza błędów wielu innych popularnonaukowych opracowań o nazbyt ogólnych wskazówkach o wszystkim i o niczym. W tym przypadku otrzymujemy program zmian i poszczególne typy zmian dostosowane do naszych potrzeb oraz wymagań. Oznacza to, że między innymi dowiemy się jak nauczyć się rozpoznawać kiedy ryzyko jest zbyt wysokie, czyli mamy do czynienia z grą niewartą świeczki, jak stłumić w sobie naturę lekkoducha, od czego zacząć drogę do bycia człowiekiem w pełni odpowiedzialnym za swoją rodzinę, jak myśleć pozytywnie i używać powstałego w ten sposób nastawienia do podnoszenia komfortu swojej codzienności. Innymi słowy – każdy zagubiony czytelnik, niezadowolony z czynników, które nie pozwalają mu w pełni cieszyć się życiem, znajdzie w tej publikacji coś dla siebie, coś co pomoże mu chwycić stery życia w swojej ręce, aby następnie pewnie je trzymać i swobodnie manewrować.

            Bardzo ciekawe są opisy ludzkich poszukiwań własnych typów osobowości. Pozwalają one wszak pojąć nam wiele procesów, które obserwujemy każdego dnia, a z jakich wagi nie zdawaliśmy sobie sprawy. Czytelników sceptycznych względem cudownych właściwości człowieka na pewno przekonają twarde fakty podparte najnowszymi badaniami naukowymi, jakie zostały zaprezentowane przez autorkę. Wiele z nich, nie dość, że burzy dotychczasowe mity i poglądy co do naszego wyłącznego uwarunkowania genetycznego, to w dodatku pozwala na zrozumienie mechanizmów rządzących naszymi upodobaniami, skłonnościami, słabościami. Wszakże – jak pokazuje Elaine Fox – nie wystarczy świadomość potrzeby zmiany ani znajomość dróg ku niej prowadzących, lecz kluczowe jest zrozumienie siebie. Dopiero to stanie się odpowiednią podstawą do tego, aby nasze działania uczynić dobrodziejstwem, to znaczy nie zaszkodzić sobie.

            Książkę Elaine Fox pod tytułem „Między pesymizmem a optymizmem. Szczęście w rozumie” gorąco poleca się wszystkim czytelnikom zafascynowanym emocjonalnością i dyspozycyjnością ludzkiego umysłu. Daje ona bowiem szerokie spojrzenie na to, co w istocie warunkuje jakość naszego życia i co tak naprawdę możemy – wbrew obiegowym opiniom – sami kształtować. Warto pamiętać, że motywem przewodnim publikacji jest wykorzystanie optymizmu i pesymizmu do szczęścia. Jest to więc podejście całkiem nowe, dotychczas nie zgłębione w dostępnych na światowym rynku wydawniczym poradnikach psychologicznych. Warto więc, abyśmy do niej zajrzeli i skorzystali z dorobku współczesnej nauki, aby uczynić swą rzeczywistość choć trochę lepszą.

Książka jest dostępna na stronie Grupy Wydawniczej PWN: http://www.dwpwn.pl/produkty/806/miedzy-pesymizmem-a-optymizmem-szczescie–w-rozumie

Krzysztof Wróblewski

a.me.