Powstanie takich formacji było priorytetem w kampanii wyborczej nowego prezydenta Nigerii Muhammadu Buhari’ego. Na jednodniowym szczycie tych państw, który odbył się na międzynarodowym lotnisku w Abudży w Nigerii (Nnamdi Azikiwe International Airport Abuja), a którego gospodarzem był Buhari – prezydent Nigerii zaprzysiężony zaledwie dwa tygodnie wcześniej – pojawili się także prezydenci Czadu oraz Nigru oraz minister obrony Kamerunu. Ustalono, że z dniem 30 lipca 2015 r. w stolicy Czadu, Ndżamenie powstanie siedziba wspólnych sił zbrojnych, na czele których stanie obywatel Nigerii. Wcześniejsza koncepcja rotacyjnego zmieniania dowodzącego wspomnianą grupą zbrojną, wobec której sprzeciwiał się Buhari, mogłaby zdaniem nigeryjskiego prezydenta utrudniać wykorzystanie potencjału militarnego; zwłaszcza w kontekście wysokiej mobilności i szybkiej adaptacji bojowników Boko Haram. Czad i Kamerun mają zagwarantowane stanowiska zastępców dowódcy oraz kilka wyższych stanowisk. Głównym zadaniem tychże sił ma być zniszczenie Boko Haram, którego sześcioletnia walka o utworzenia państwa islamskiego miała kosztować życie co najmniej kilku tysięcy osób oraz zmusić do opuszczenia domów ponad 1,5 miliona obywateli. Prezydent Buhari wygrał wybory właśnie pod hasłem zniszczenia Boko Haram, co nie udało się jego poprzednikowi Goodluck’owi Jonathan’owi, który po porwaniu ponad 200 dziewczynek z Chibok w kwietniu 2014 r. był oskarżany o niekompetencję.

Analitycy jednak podkreślają, że o ile w zakresie polityki zagranicznej Buhari może ogłosić sukces, o tyle sytuacja wewnętrzna się bardzo komplikuje. Partia obecnego prezydenta All Progressives Congress (APC) to luźny sojusz wielu środowisk, w którym silną pozycję mają różne osobowości. Przed wyborami połączyła ich chęć odsunięcia od władzy prezydenta Jonathana i jego formacji politycznej People’s Democratic Party (PDP). Obecnie można zaobserwować coraz większe tarcia w ramach APC. Prezydent Buhari na wiceprezydenta mianował Yemi Osinbajo – chrześcijańskiego prawnika z Lagos; Buhari jest muzułmaninem – a powszechnie wiadomo było, że o to stanowisko ubiegał się były gubernator Lagos i autor sukcesu wyborczego APC w tymże stanie Bola Tinubu. To może sugerować, że w najbliższym czasie będzie dochodzić do sporów personalnych przy tworzeniu gabinetu. Podkreśla się ponadto, że stanowisko przewodniczącego Senatu (trzecia osoba w państwie) przypadło Bukola Saraki’emu, którego nie popierał Buhari. Tym samym może wydawać się, że polityczna pozycja wewnątrz Nigerii w ostatnim czasie bywa umniejszana.

Zwycięzca w wyborach, Muhammadu Buhari ma teraz 72 lata. To jego czwarta z kolei kampania wyborcza i tylko ta zakończyła się sukcesem. Tym razem za jego zwycięstwem stała zjednoczona opozycja w APC, która przejęła władzę od PDP. Partia Jonathana rządziła nieprzerwanie od 1999 r., kiedy to zakończyły się rządy wojskowe. Według analityków Buhari zwyciężył głównie dzięki głosom biedniejszych obywateli ze stanów północnych, których z języka hausa określa się mianem talakawa. Poza tym, jego doświadczenie wojskowe miało przekonać wielu obywateli, że jest on w stanie poradzić sobie z rosnącym w siłę Boko Haram – zwłaszcza pamięta się w Nigerii jego ostrą postawę podczas konfliktu z Czadem o wyspy na jeziorze Czad w 1983 r. Nowy prezydent pochodzi ze stanu Katsina, gdzie obowiązuje prawo szariatu, lecz on sam wielokrotnie zaprzeczał by miał mieć radykalne poglądy religijne – jest muzułmaninem. Poza tym, w 2014 r. on sam stał się celem jednego z ataków Boko Haram, czym przekonał chrześcijan mieszkających na południu kraju, że kandydat z innej religii nie musi być zły. Poza tym, na uwagę zasługuje fakt, że od stycznia 1984 r. do sierpnia 1985 r. Buhari rządził Nigerią po zamachu stanu z grudnia 1983 r. Mimo okoliczności w społecznej pamięci określa się ten czas jako spokojny i bez przemocy. Czas pokaże jakim będzie prezydentem.

Organizacja Boko Haram została założona w 2002 r. a na jej czele stoi Abubakar Shekau – pogłoski o jego śmierci na początku października 2014 r. zostały zdementowane. Sama nazwa w języku hausa znaczy: zachodnia edukacja jest zakazana – pojawiają się też inne tłumaczenia. Od 2009 r. głównym celem organizacji jest stworzenie sunnickiego państwa islamskiego a ostatnio ogłosili wierność Państwu Islamskiemu. Oblicza się, że w wyniku działań Boko Haram mogło zginąć kilka tysięcy osób, a około 3 milionów dotkniętych różnego rodzaju niedogodnościami. Od 2013 r. Stany Zjednoczone traktują wspomnianą grupę jak organizacje terrorystyczną.

Krystian Chołaszczyński

Źródło: J. Payne, Nigeria, neighbors forge anti-Boko Haram force, 11 czerwiec 2015, http://www.reuters.com/article/2015/06/11/us-nigeria-violence-idUSKBN0OR13420150611, [dostęp dn. 13.06.2015]; TABLE-Nigerian parliamentary election results, 9 kwiecień 2015, http://af.reuters.com/article/nigeriaNews/idAFL5N0X645O20150409, [dostęp dn. 13.06.2015].