30 czerwca minęła 70. rocznica aresztowania Stefana Roweckiego „Grota” przez Gestapo, dlatego chcę przybliżyć życiorys tej postaci.
Stefan Paweł Rowecki urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim w patriotycznej rodzinie. W 1906 roku zaczął naukę w gimnazjum w swojej rodzinnej miejscowości a po 6 latach przeniósł się do Warszawy, gdzie studiował w Szkole Mechaniczno-Technicznej. Jeszcze za młodu był współzałożycielem i liderem pierwszego tajnego zastępu skautowego w Piotrkowie Trybunalskim. W trakcie studiów wyjechał do Rabki gdzie ukończył kurs podoficerski w 1914 roku, który jeszcze w tym samym roku utorował mu drogę do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego.
Podczas pierwszej wojny światowej walczył w I Brygadzie, lecz po kryzysie przysięgowym w 1917 roku został internowany w obozie w Beniaminowie. Rok później wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych i został tam mianowany porucznikiem. Brał także czynny udział w wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1919-1920 jako szef Oddziału II Frontu Południowo-Wschodniego i Grupy Uderzeniowej gen. Edwarda Rydza-Śmigłego.
W czasach dwudziestolecia międzywojennego kształcił się dalej w Wyższej Szkole Wojennej, dzięki czemu szybko zdobywał nowe stopnie i tytuły, między innymi był oficerem Biura Ścisłej Rady Wojennej oraz dowódcą sporej liczby zastępów wojskowych.
Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził brygadą w obronie środkowej Wisły oraz w pierwszej bitwie pod Tomaszowem Lubelskim. Po kapitulacji Wojsk Polskich, przeniósł się z powrotem do Warszawy, gdzie został zastępcą komendanta Służby Zwycięstwu Polski, generała brygady Michała Tokarzewskiego-Karaszewskiego. W 1940 roku został mianowany generałem brygady oraz komendantem Obszaru Warszawskiego ZWZ, a 30 czerwca komendantem głównym ZWZ i dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju.
W 1941 roku doprowadził do połączenia najważniejszych organizacji konspiracyjnych na terenach Polski, tworząc jednolite wojsko podziemne, później nazwane Armią Krajową, której został komendantem głównym w 1942 roku. Odmawiał współpracy z komunistami, której był zdecydowanie przeciwny, przygotowywał plan powstania powszechnego na terenie całego kraju a pod koniec 1942 roku został mianowany Delegatem Ministra Obrony w Kraju. Podczas okupacji był „celem numer jeden” dla Niemców i umieszczono go na czele listy najbardziej poszukiwanych Polaków. Co ciekawe wiosną 1943 roku został on rozpracowany przez agenta NKWD, jednakże rosyjskie władze w Moskwie nie zgodziły się na jego likwidację.
Jednak parę miesięcy później Rowecki został rozpracowany także przez gestapo, które go aresztowało 30 czerwca 1943 roku i został umieszczony w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Co ciekawe i ważne odnotowania, został tam osadzony, lecz z tytułem gościa honorowego, co świadczy o podziwie z jakim traktowali go Niemcy. Został on jednak zamordowany 2 sierpnia w nocy na rozkaz Himmlera, który wydał go na wieść o powstaniu warszawskim.
W czasach powojennych Rowecki był oczywiście przedstawiany jako postać negatywna, która współpracowała z Niemcami i działała na szkodę Polski. Dopiero po śmierci Bieruta, podjęto próbę rehabilitacji imienia tego bohatera i w 1959 roku został opublikowany pierwszy życiorys Roweckiego w Encyklopedii Współczesnej. W późniejszych czasach, po protestach społecznych w 1980 roku zostały odsłonięte tablice upamiętniające Grota, między innymi w Warszawie i rodzinnym Piotrkowie Trybunalskim. Natomiast w 2011 ustanowiono odznakę honorową jego imienia nadawaną przez szefa ABW.
Co ciekawe 30 marca 2007 roku Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu umorzyła śledztwo w sprawie mordu „Grota” z uwagi na śmierć sprawców. Uznano także, że zbrodnia ta ma charakter zbrodni przeciwko ludzkości ze względu na prześladowania z uwagi na przynależność do danej grupy narodowościowej i politycznej.
Nie pozwólmy ginąć pamięci o zasłużonych Polakach! Cześć i chwała bohaterom!
Przemysław Kicowski
a.me.
