W procesie ustalania ostatecznego tekstu porozumienia znaczącą rolę miała Organizacja Narodów Zjednoczonych oraz Francja, która uznała niepodległość Mali w 1960 r. a także Algieria. Treść traktatu została już wynegocjowana w marcu w Algierze, lecz ze względu na sytuację polityczną oraz sporadyczne walki, które nadal miały miejsce, dopiero teraz Tuaregowie zaakceptowali warunki.
Wiele państw, a zwłaszcza Francja, mocno naciskały na wszystkie strony konfliktu, by jak najszybciej doszło do wprowadzenia w życie postanowień porozumienia. Pojawiła się obawa, że w związku z coraz silniejszą pozycją ugrupowań skrajnie islamistycznych, północ kraju może zostać opanowana przez fundamentalistów. To właśnie na tym terenie 6 kwietnia 2012 r. ogłoszono powstanie państwa Azawad i o nie walczyli Tuaregowie. Ta wspólnota etniczna pragnęła oddzielenia się od Mali i nie może dziwić niechęć do ostatecznego porozumienia oraz zwlekanie z jego akceptacją.
Na czele sojuszu rebeliantów o nazwie Koordynacja Ruchów Azawad (Coordination of Azawad Movements), stoi Bilal Ag Cherif, który podkreślił, że ostatecznym celem jest pokój, lecz nie wszystko co oni by chcieli, zostało w porozumieniu uwzględnione i muszą nastąpić dalsze pertraktacje z rządem w Bamako. Najważniejszą formacją we wspomnianym sojuszu zajmuje Narodowy Ruch Wyzwolenia Azawadu.
Od uzyskania przez Mali niepodległości, Tuaregowie już czterokrotnie powstawali przeciwko władzy centralnej. Ostatnie powstanie z 2012 r. rozpoczęli wspólnie z islamskimi bojownikami, co spotkało się z ostrą krytyką społeczności międzynarodowej i w konsekwencji z francuską interwencją militarną.
Zgodnie z treścią porozumienia, część uprawnień władzy centralnej w zakresie bezpieczeństwa i rozwoju gospodarczego ma zostać przeniesiona na organy lokalne. Natomiast kwestia politycznej niezależności Azawadu ma zostać w przyszłości wynegocjowana między stronami w samym Mali. Rząd w Bamako nie zgodził się na autonomię Azawadu, lecz potwierdził chęć przekazania części uprawnień. Rebelianci natomiast podkreślają, że tylko federalizacja kraju może zostać przez nich zaakceptowana. Należy też podkreślić, że w malijskim konflikcie istnieje wiele jego stron. Sojusz rebeliantów jest bardzo rozbity i nie wszyscy chcą pokoju. To samo dotyczy formacji militarnych, które wspierają rząd centralny. Wciąż w Mali dochodzi do starć zbrojnych (agencja Reutera).
W połowie stycznia 2012 r. organizacja reprezentująca interesy Tuaregów o nazwie Narodowy Ruch Wyzwolenia Azawadu (Mouvement national pour la libération de l’Azawad MNLA), wraz z bojownikami islamskimi z formacji Ansar Dine, Al-Kaida Islamskiego Maghrebu (Al-Qaida in the Islamic Maghreb AQIM) oraz Ruch na Rzecz Jedności i Dżihadu w Afryce Zachodniej (Mouvement pour l’unicité et le jihad en Afrique de l’Ouest MUJAO) przeprowadzili serię ataków na północy Mali. Tuaregowie mieli uzyskać wsparcie od dezerterów oraz żołnierzy wracających po wojnie domowej w Libii. W związku z niepowodzeniami sił rządowych, 22 marca 2012 r. miał miejsce wojskowy zamach stanu, a władzę przejął organ o nazwie Narodowy Komitet na rzecz Przywrócenia Demokracji i Państwa (Comité national pour le redressement de la démocratie et la restauration de l’Etat CNRDR) na czele z kpt. Amadou Sanogo. Konstytucja została zawieszona, a instytucje rządowe rozwiązane. Dnia 6 kwietnia 2012 r. MNLA ogłosił powstanie państwa Azawad na zajętej północy. W tym też czasie Tuaregowie i islamscy bojownicy rozpoczęli walkę ze sobą. W sierpniu 2012 r. powstał rząd jedności narodowej, a Mali oficjalnie poprosiło ONZ o wsparcie. Od stycznia 2013 r. siły islamskie przeszły do ofensywy, a MNLA szukało porozumienia z oficjalnym rządem. Po zdobyciu miasta Konna przez bojowników, malijskie władze otrzymały wyraźne wsparcie wojsk francuskich oraz afrykańskich (AFISMA) w ramach operacji Serval – od stycznia 2013 r. MINUSMA czyli Wielowymiarowa Zintegrowana Misja Stabilizacyjna ONZ w Mali (The United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali) została ustanowiona rezolucją Rady Bezpieczeństwa nr 2100 z 25 kwietnia 2013 r. Obecnie prezydentem Mali wybranym w wyborach powszechnych jest Ibrahim Boubacar Keïta.
Krystian Chołaszczyński
Źródło: P. Markey, Mali rebels sign initial deal, see more work for final accord, 14 maj 2015, http://www.reuters.com/article/2015/05/14/us-mali-security-idUSKBN0NZ10E20150514, [dostęp dn. 14.05.2015]; DÉCLARATION D’INDÉPENDANCE DE L’AZAWAD, http://www.mnlamov.net/component/content/article/169-declaration-dindependance-de-lazawad.html, [dostęp dn. 14.05.2015]; COORDINATION DES MOUVEMENT DE L’AZAWAD (C.M.A.) DECLARATION JOINTE AU PARAPHE DU DOCUMENT DU 1ER MARS 2015 ISSU DU PROCESSUS D’ALGER, http://mnlamov.net/actualites/441-declaration-jointe-au-paraphe-du-document-du-1er-mars-2015-issu-du-processus-d-alger.html, [dostęp dn. 14.05.2015].
