Postępy postępu postępują dzisiaj w tak zawrotnym tempie, że russowsko-jakobińska koncepcja obywatelstwa opartego na idei granicy, implikującej odmienność obywateli od tych, którzy nimi nie są; uwarunkowanego przynależnością do konkretnej wspólnoty etnicznej i do ludu sprawującego suwerenną władzę na terytorium państwa narodowego, z którą to przynależnością wiążą się nie tylko pewne prawa, ale również określone obowiązki, „przodującym” ideologiom płynnej ponowoczesności jawi się wręcz jako reakcyjna, więc jako przeszkoda, którą należy koniecznie obalić. Czym natomiast owe „przodujące” kierunki, jak marksizm poststrukturalistyczny, liberalizm egalitarny oraz eufemistycznie określane „nowe […]