Agnieszka Sopińska-Jaremczak, Operacja Muzeum, Warszawa 2014, ss. 240.

            Książka autorstwa Agnieszki Sopińskiej-Jaremczak pod tytułem „Operacja Muzeum” to podnosząca na duchu opowieść o dokonywaniu rzeczy niemożliwych, o podążaniu za głosem serca, w którym tkwi umiłowanie do polskości, a także historia ważnego dla Polaków miejsca, jakim jest Muzeum Powstania Warszawskiego. Dzieło to jest swoistym raportem, w którym zrównane zostało znaczenie opisu fizycznych działań z placu budowy z emocjami nieodmiennie towarzyszącymi wydarzeniom związanym z tą budową. Za sprawą wskazanego zabiegu powstała relacja – właściwie z placu boju, na którym choć wszystkim przyświecała jedna naczelna idea, różniły ich ścieżki ku jej ziszczeniu. Być może właśnie to uczyniło ją tak zajmującą. Warto jednak pozostawić to ocenie czytelników.

            O tym jak skończyła się historia przedmiotu uwagi autorki możemy przekonać się osobiście odwiedzając muzeum. Niemniej jednak najciekawsze – i na tym właśnie skoncentrowała się Agnieszka Sopińska-Jaremczak – było jego powstanie. Nasza powszechna wiedza o nim w dużej mierze ogranicza się do tego, co usłyszeliśmy zza mównicy sejmowej, a także co zostało nam pokazane przez zawsze stronnicze media i dziennikarzy, którzy z chęcią tworzyli własne narracje. Przyczyniło się to w dużej mierze do uproszczenia opowieści, niekiedy jej zakłamania. Z powodzeniem odkłamuje ją niniejszym polecana lektura.

            Czytelnik – przystąpiwszy do lektury – bardzo szybko przekonuje się, że Muzeum Powstania Warszawskiego to nie jest dzieło jednego człowieka, lecz w gruncie rzeczy dzieło wielu ludzi, dla których pamięć o wydarzeniach historycznych – niezależnie od ich ocen – stanowi dobro najwyższe. Wartość dodaną publikacji stanową historyjki, anegdoty, podczas których będziemy uśmiechać się przez łzy. Poznamy tutaj inne – w znakomitej mierze dotychczas niezidentyfikowane – oblicza znanych nam polityków. 

            Istotnym elementem książki, który wiele wnosi do jej odbioru, jest wspaniała, bogata dokumentacja fotograficzna opisywanych faktów. Pokazuje i odzwierciedla zaangażowanie oraz postęp w pracy, beznadziejną walkę z czasem, której przyświecały różne cele i jeden główny obiekt dążeń. Opatrzone cytatami ludzi uczestniczących w opisywanych wydarzeniach pozwalają doskonale wczuć się w ich klimat.

            Ciekawostką dla osób śledzących dzieje muzeum są bardzo dobrze opisane i zweryfikowane zamierzenia oraz faktyczne realizacje. Uświadamiają one stopień odchylenia od wymarzonego stanu, ich przyczyny, konsekwencje, ale także pozwalają na pierwsze oceny, refleksje sprowadzające się do odpowiedzi na pytania czy zmiany, konkretne decyzje były słuszne oraz co wymaga jeszcze głębszego namysłu. Nie można także przeoczyć tego, że sama „operacja”, jak i te wnioski to niezwykle cenna lekcja nie tylko dla budowlańców i polityków, ale i dla nas – czytelników.

            Po monografię autorstwa Agnieszki Sopińskiej-Jaremczak pod tytułem „Operacja Muzeum” warto sięgnąć, aby przekonać się o ilości i jakości przeciwieństw, które jest w stanie pokonać grupa ludzi zjednoczonych wokół realizacji celu. Z historii, które złożyły się na proces powstawania Muzeum Powstania Warszawskiego przebija się wola dialogu ponad podziałami politycznymi oraz wbrew indywidualnym ocenom. To ważna książka dla Polaków zmęczonych brodzeniem w meandrach polityki historycznej i znudzonych zabiegami marketingowymi rodzimych polityków. Dodaje ona nadziei i podnosi na duchu, że podążanie w zgodzie z wartościami chrześcijańskimi może doprowadzić człowieka daleko i to w oczekiwanym kierunku. Jest to zatem bez wątpienia godna naszej uwagi oraz wartościowa lektura.

Krzysztof Wróblewski

/ame/