Aneta Słowik, Trzy fale powojennej emigracji. O doświadczeniach biograficznych polskich emigrantów z Newcastle Upon Tyne, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013, ss. 184
Każdy czytelnik podzielający zainteresowania naukowe Anety Słowik, to znaczy zajmujący się kwestiami migracji – nie tylko do Wielkiej Brytanii, przestrzeni transnarodowych, trajektorii migracyjnych tworzonych przez polskich emigrantów na obszarze Europy, powinien sięgnąć po najnowszą monografię naukową autorki pod tytułem „Trzy fale powojennej emigracji. O doświadczeniach biograficznych polskich emigrantów z Newcastle Upon Tyne”. Dostarcza ona wszakże cennych informacji na temat specyfiki i istoty życia emigracyjnego. Odsłania jego ludzkie, niejednokrotnie silnie – wbrew utartym przekonaniom – zindywidualizowane oblicza. Przede wszystkim jednak pokazuje wzorcowe postępowanie metodologiczne, które niewątpliwie może okazać się przydatne dla kontynuatorów podjętych badań.
Postępowanie badawcze autorki odznacza się dbałością o szczegóły. Autorka nie ucieka od trudnych zagadnień wymagającym spojrzenia z różnych perspektyw teoretycznych i badawczych. Widoczne jest to, że Aneta Słownik nie celuje tylko i wyłącznie w zaprezentowaniu autorskiego raportu z własnych analiz, które skądinąd przyniosły fascynujące konkluzje i posiadają cenny walor eksplanacyjny. Najważniejsze jest wszakże to, iż dąży do tego, aby dać czytelnikom podstawy do zrozumienia zarówno samego zjawiska emigracji, jak i samych emigrantów. Wystrzega się przy tym banalnych stwierdzeń czy oklepanych wyliczeń motywacji, potrzeb itd., lecz stara się – i z powodzeniem tego dokonuje – przedstawić porządnie zestandaryzowane typologie sposobów myślenia o rzeczywistości społecznej oraz politycznej właściwych uczestników fal powojennej emigracji.
Warto nadmienić, iż w książce został bardzo wyraźnie i precyzyjnie nakreślony kontekst historyczny omawianych wydarzeń. Wielokrotnie jest to niezbędne dla zrozumienia pewnych emocji, uproszczeń percepcyjnych omówionych przez autorkę. Równie wartościowe jest ukazanie przedmiotu rozważań na szerszym tle historycznym emigracji w ogóle, wzbogacone o elementy komparatystyczne. Żaden inny zabieg metodologiczny nie przyniósłby tak cennych wniosków na temat charakterystyki społecznej minionych okresów dziejowych.
Niezwykle ciekawy jest także najbardziej teoretyczny spośród rozdziałów w książce, mianowicie poświęcony doświadczeniu biograficznemu na emigracji. Aneta Słowik wykazała jego cechy odróżniające od innych doświadczeń tego typu. Scharakteryzowała zjawisko foatingu oraz naświetliła specyfikę sieci i ich modyfikacji. Rozdział ten może z powodzeniem posłużyć jako punkt wyjścia dla badań nad wybranymi procesami społecznymi mającymi miejsce współcześnie.
Świetnym uzupełnieniem dla niego jest ostatni rozdział, w ramach którego autorka zaproponowała autorską typologię zachowań emigrantów, a także zainicjowała refleksję nad gradacją zachowań – od adaptacji do emancypacji. Co ciekawe, omówiła także w kontekście wyzwań dla pedagogiki. Przydatne w tym obszarze – jak przekonująco wyjaśniła autorka – są analizy sposobów negocjowania znaczeń przedstawicieli trzech fal polskiej emigracji. Tworzy to nowe pod względem jakościowym pole badawcze.
Po monografię naukową Anety Słowik pod tytułem „Trzy fale powojennej emigracji. O doświadczeniach biograficznych polskich emigrantów z Newcastle Upon Tyne” warto sięgnąć nie tylko w celu odnalezienia na jej kartach ważkich inspiracji badawczych. Przede wszystkim jest to wszakże publikacja obowiązkowa dla czytelników zainteresowanych poznaniem historii, tradycji, polskości nieco dotychczas zmarginalizowanych. Co więcej, są to ujęcia z nowych perspektyw teoretycznych, wzbogacone o najnowsze osiągnięcia nauki i zdobycze historii. Z pewnością warto do niej sięgnąć – do czego gorąco się zachęca – albowiem przynosi zrozumienie dla ważnego wycinka polskości.
Krzysztof Wróblewski
Książka jest dostępna na stronie Oficyny Wydawniczej „Impuls”: http://impulsoficyna.pl/wyszukaj/trzy-fale-powojennej-emigracji,1519.html
a.me.
a.me.
