„Bal przebierańców”

Janusz Goćkowski, Anna Woźniak, Bal przebierańców, Oficyna Wydawnicza STOPKA, Łomża 2005, ss. 112

            Książka autorstwa Janusza Goćkowskiego i Anny Woźniak pod tytułem „Bal przebierańców” to kolejna interesująca książka z dostarczającej socjologom – ale nie tylko – inspiracji do dyskusji serii „Zaczepki”. Zawiera ona ciekawe ujęcie. Mianowicie spojrzenie na problematykę władzy, dróg do niej wiodących, podmioty o niej marzące – innymi słowy na politykę. Daje spojrzenie na dosłowność frazeologii utrwalonej za sprawą rodzących się skojarzeń i pozwala dostrzec je w nowym świetle.

            Autorzy doskonale zdołali uchwycić istotę polskich aktorów politycznych. Świetnie ich zdemaskowali, szkicując kreacje z „polskiego balu przebierańców”. Obrazowo ukazali na czym polega współcześnie zjawisko przebierania się i czym różni się od tego znanego z reżimu sanacyjnego (1926-1939). Wykazali z czego wynika jego trwałość oraz żywotność, zwracając szczególną uwagę na sprzyjające procederowi przebierańca czynniki i kontekst społeczny.

            Doskonale przemyślane i świetnie opisane są typy idealne postaci z balu przebierańców, które czytelnicy bardzo dobrze znają – czasami sami nimi są, codziennie się z nimi stykają lub oglądają ich wizerunki dzięki środkom masowego przekazu. Są to: socjolog (na przykład: „Dawniejsze uczestniczenie w objaśnianiu świata społecznego wedle reguł materializmu historycznego nie może przeszkadzać w objaśnianiu świata społecznego wedle reguł liberalnego indywidualizmu), historyk („który przedstawia wciąż nowe, a korzystne dla niego, wersje dziejów”), prawnik („którego interpretacje prawa przypominają stare, rosyjskie powiedzenie: prawo, jak dyszel, w którą stronę nie popchniesz – tam i pójdzie”), dziennikarz („musi umieć być przymilny i bluszczowy, a musi także umieć być agresywny i arogancki”), intelektualista katolicki („służy wrogom Kościoła albo tym kręgom w Kościele, które za cenę świętego spokoju gotowe są do paktu nieagresji (do pokojowego współistnienia) z takim relatywizmem etycznym i epistemologicznym, który wiedzie ku nihilizmowi), pisarz („który jest sumieniem narodu, ale strzeże się zasłużenia na zarzut agresywnego moralisty”), reżyser („zawsze przyjmuje pozę rzecznika i szermierza ideałów moralnych oraz trybuna sprawy wolności i godności obywatela) oraz polityk („osobnik chorujący na kompleks Kaczora Donalda (…) i jednocześnie chorującym na kompleks Złej Królowej”). Wszystkie typy idealne są barwnie, obrazowo i niezwykle celnie opisane. Warto tu czytelnika odesłać do książki, by sam zapoznał się z ich treścią – z pewnością nie pożałuje!

            W rozdziale pod tytułem „Gracze i aktorzy” czytelnik odnajdzie twórcze próby odpowiedzenia na pytania: kim są przebierańcy, kogo nie można określić mianem przebierańca, na co przebierańcy się orientują, jakie czynniki skłaniają ich do bycia przebierańcami. Wszystkie odpowiedzi zostały bardzo dobrze zilustrowane przykładami i napisane bez wątpienia z wielką erudycją. Czytelnika zachwyci także koncepcja „siedmiu wersji kameleonizmu przebierańca”. W jej ramach autorzy skoncentrowali się na różnych obliczach przebierańca, ich konsekwencjach oraz przejawach.

            Jak Janusz Goćkowski oraz Anna Woźniak wykazali, iż demokracja jest dobrym klientem dla przebierańców. Dowiedli, że stanowi ona najlepszy klimat dla praktykowania procederu przebierańców. Pozwala także na realizację najbardziej złożonych taktyk i technik aktorstwa przebierańca. Książkę zamyka świetne studium pod tytułem: „86 lat działającego na ziemiach polskich Klubu Przebierańców im. Towarzysza Karskiego”. Warto przemyśleć jego treść w kontekście poprzednich rozdziałów.

            Po publikację pod tytułem „Bal przebierańców” powinny sięgnąć osoby zainteresowane życiem zbiorowym i dyskursem publicznym. Janusz Goćkowski oraz Anna Woźniak dali w nim wszak spojrzenia na zjawiska nieustannie w nich obserwowane na przestrzeni dziejów. Wyeksponowali i z humorem, erudycją, ale i obiektywizmem przedstawili na czym polega rola i znaczenie przebierańca w demokracji. To także pewna na nie satyra. Zdecydowanie godna polecenia wszystkim czytelnikom, których odznacza dążenie do uzyskania pełnego oglądu świata za sprawą ciekawych źródeł.

Krzysztof Wróblewski   

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa STOPKA: http://www.stopkapress.com.pl/opis,35,81.html

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *