Poinformował o tym Speaker izby niższej parlamentu (Zgromadzenia Narodowego) Baleka Mbete. Ma to miejsce w związku z niekorzystnym wyrokiem Sądu Konstytucyjnego RPA dla Zumy. Sąd Konstytucyjny RPA uznał 31 marca 2016 r., że prezydent Zuma złamał konstytucję ignorując nakaz spłaty części z 16 milionów dolarów amerykańskich, które posłużyły do wyremontowania prywatnej rezydencji w Nkandla, a pochodziły ze środków publicznych. Po wyroku, cała opozycja, działacze społeczni oraz wielu obywateli zaczęło domagać się ustąpienia prezydenta Zumy. Lider opozycyjnego Sojuszu Demokratycznego (Democratic Alliance DA), Mmusi Maimane złożył oficjalny wniosek o usunięcie głowy państwa z urzędu – impeachment.
Powyższe działania nie mogą jednak zmienić faktu, że Jacob Zuma wywodzi się z Afrykańskiego Kongresu Narodowego (African National Congress ANC), który jest najważniejszą partią polityczną, posiada parlamentarną większość i od lat rządzi Republiką Południowej Afryki. Jest niemal oczywiste, że ANC nie poprze wniosku opozycji i tym samym uchroni prezydenta przed usunięciem. Niektórzy jednak mają nadzieję, że obecna burza polityczna skłoni wewnętrzną opozycję w Afrykańskim Kongresie Narodowym do zmian.
Jedenastu sędziów Sądu Konstytucyjnego skrytykowało również działania parlamentu, który zdominowany przez deputowanych ANC, próbował na drodze uchwały uprawomocnić prywatne wydatki z publicznych pieniędzy głowy państwa. Z tego powodu, parlamentarna opozycja domaga się dymisji Speakera Baleka Mbete z zajmowanego stanowiska.
Obecny skandal uważany jest za największy w czasie kadencji prezydenta Zumy, czyli od 2009 r. W tym czasie obecnej głowie państwa już udało się wybronić przed zarzutami o korupcję, a nawet o gwałt. Jacob Zuma, który ma obecnie 73 lata, w specjalnym oświadczeniu telewizyjnym przeprosił obywateli za skandal, obiecał spłacić całą kwotę oraz zapewniał, że nigdy celowo nie chciał złamać ustawy zasadniczej. Obecnie prezydent skupia działania na specjalnym programie pomocowym dla ofiar suszy w prowincji KwaZulu-Natal. Ostatnie upały są najgorsze od ponad 100 lat.
Południowoafrykańska scena polityczna jest rozdrobniona, lecz trzeba wyróżnić pewne cechy. Po pierwsze pozycja Afrykańskiego Kongresu Narodowego jest stabilna i niezagrożona. Po drugie na scenie politycznej RPA od czasu upadku apartheidu dominują partie o centrolewicowym i lewicowym programie. Sam ANC odnosi się do tak zwanej Narodowej Rewolucji Demokratycznej i ideałów socjalliberalnych w swoim programie. Partia została założona w 1912 r., a jej obecnym przewodniczącym jest właśnie Jacob Zuma. Biorąc pod uwagę południowoafrykański system polityczny, w którym głowa państwa wybierana jest przez Zgromadzenie Narodowe i zwyczajowo jest to lider zwycięskiej partii, Jacob Zuma nie musi obawiać się ewentualnego usunięcia z urzędu.
Krystian Chołaszczyński
Źródło: O. Kumwenda-Mtambo, South African parliament to debate Zuma impeachment motion on Tuesday, 3 kwiecień 2016, http://www.reuters.com/article/us-safrica-zuma-idUSKCN0X00EF, [dostęp dn. 04.04.2016].