„Dziesiąty równoleżnik. Doniesienia z pogranicza chrześcijaństwa i islamu”. Recenzja książki

Elisa Griswold, Dziesiąty równoleżnik. Doniesienia z pogranicza chrześcijaństwa i islamu, tłum. Hanna Jankowska, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 2013, ss. 460

            Publikacja pod tytułem „Dziesiąty równoleżnik. Doniesienia z pogranicza chrześcijaństwa i islamu” autorstwa Elisy Griswold to próba spojrzenia na to, co jest obecne w naszym dyskursie publicznym od jedenastego września, w sposób jak najbardziej zobiektywizowany, to znaczy niewykrzywiony przez szklany ekran, tak, aby wyłapać jak najwięcej szczegółów. Innymi słowy jest to opowieść uznanej na całym świecie dziennikarki o jej próbie zrozumienia tego, co dzieje się obecnie tam, gdzie ścierają się ze sobą dwa znaczące fundamentalizmy. Stanowi jednakże również bardzo wnikliwą analizę kontekstu w jakim ów starcie się dokonuje, co pozwala na samodzielną interpretację konfliktów tych cywilizacji istniejących na różnych płaszczyznach – nie tylko religijnej.

            Podróż przez Afrykę – Nigerię, Sudan oraz Azję – Indonezję, Malezję, Filipiny przynosi wiele zaskakujących konstatacji i zapierających dech w piersiach widoków. Pozwalają one dostrzec pozorność wielu sporów, odkryć prawdziwe przyczyny innych, a także złożoność przebudzeni religijnych. Uzmysławiają charakter czynników, których nie wolno nie doceniać, mówiąc o teorii polityki religijnej czy przemocy na tle religijnym, na przykład: „Chrześcijaństwo i islam, chociaż łatwo je postrzegać jako ogromne, niezmienne siły, ulegają nieustannym zmianom. Z upływem czasu kształtują się wzajemnie. Religia jest dynamiczna i płynna. W odrodzeniu religijnym takim, jakie ma obecnie miejsce między równikiem i dziesiątym równoleżnikiem, najczęściej nie dostrzega się faktu, że prowadzi ono do podziałów w obrębie samych przeżywających ten proces religii”.

            Poza globalnym wymiarem zderzenia religii, Elisa Griswold zdołała przyjrzeć się chrześcijaństwu i islamowi takim, jakimi są na co dzień dla zwykłych wyznawców – w większości będących jedynie drobnymi cząstkami wielkiej historii nędzy oraz rozwoju. Dokładnie zapisuje ich poczynania: „Mimo tatuażu z krzyżem mężczyzna był jednym z muzułmańskich pasterzy, którzy w ostatnich latach brali się za łby z chrześcijanami”. Stara się usilnie dotrzeć także do osób stojących wyżej w hierarchii społecznej: „Szukaliśmy wśród chat przywódców miejscowej społeczności. Okazało się, że wszyscy siedzą w szopie (jedynej gdzie było trochę mebli i cienki dywan)”. W związku z tym na książkę składają się liczne obrazy ilustrujące opowieści o ludziach, których każdy dzień – w różnych wymiarach, w mniejszym lub większym stopniu – jest uwarunkowany przez religię.

            Bardzo pomocne dla czytelnika jest to, że autorka nie posługuje się aluzją, lecz mówi wprost o tym, co ważne, a co łatwo przeoczyć poznając specyfikę krain, które odwiedziła. Dzięki temu czytelnicy dowiedzą się ciekawostek między innymi z zakresu kultury oraz historii czy istnienia w świadomości mieszkańców kwestii surowców naturalnych, w jakie często zasobne są ich tereny.

            Elisę Griswold odznacza dążenie do uzyskania pełnego oglądu sytuacji, zdobycia jak największej liczby, jak najlepszych pod względem jakościowym relacji o postrzeganiu rzeczywistości społecznej przez jej uczestników, na przykład: „Dla takich chrześcijan jak pastor J., wierzących, że pozostają w teologicznym i doczesnym konflikcie z wyznawcami wszystkich innych odłamów, przyrost ludności decyduje o przetrwaniu. Decyduje też o nim duża liczba wyznawców. Religie umacniają się tylko wtedy, kiedy mogą być praktykowane, wyjaśnił mi Lamin Sanneh, katolik z Gambii, autor wielu publikacji o chrześcijaństwie i islamie. Jeśli kościół lub meczet jest pusty, nie ma religii”. Autorka stara się także zobrazować zebrane relacje uzasadnieniami motywacji ludzi wynikających z przekazu zawartego w świętych księgach, co doskonale ubarwia i tak już wciągającą czytelnika narrację.

            Współcześni święci i męczennicy, wiara i polityka zagraniczna, wielcy zwycięzcy, wyścigi o zbawienie ostatnich zagubionych dusz, dawanie świadectwa, opowieści wszechczasów, także o tym jak niszczy się świat, odpowiedzi na pytanie do kogo właściwie należy jutro i inne to tylko część zagadnień poruszonych na łamach poruszającej do głębi książki pod tytułem „Dziesiąty równoleżnik. Doniesienia z pogranicza chrześcijaństwa i islamu” autorstwa Elisy Griswold. Jest to książka warta poznania oraz przemyślenia, pełna inspirujących wniosków na tematy ważne we współczesnym dyskursie publiczny. Zdecydowanie godna uwagi lektura!

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa MUZA S.A.: http://www.muzaklub.com/p181,dziesiaty-rownoleznik-eliza-griswold-spectrum.html

 a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *