Celem powrotu jest chęć wystartowania w wyborach prezydenckich zaplanowanych na październik 2015 r. O tym fakcie poinformował opinię publiczną lider partii Kwa Na Kwa, z której wywodzi się właśnie Bozize.
Już teraz pojawiają się opinie, że powrót byłego przywódcy Republiki Środkowoafrykańskiej do kraju, może być poważnym problemem. Za Bozize został wydany przez władze Republiki międzynarodowy nakaz aresztowania w 2013 r., w którym oskarżono go o zbrodnie przeciwko ludzkości i podżeganie do ludobójstwa. Natomiast Organizacja Narodów Zjednoczonych nałożyła na byłego przywódcę analizowanego państwa sankcje dotyczące podróżowania oraz działań o charakterze finansowym.
Sam Francois Bozize został zmuszony do ustąpienia po 10 latach urzędowania. Za tym wydarzeniem stały ruchy rebelianckie skupione wokół muzułmańskiej koalicji o nazwie Seleka. Chodziło wtedy zwłaszcza o niedotrzymywanie warunków pokojowego porozumienia. Były prezydent najpierw udał się do Kamerunu, a następnie podróżował między Ugandą i Kenią. W tym też czasie konflikt religijny między muzułmanami i chrześcijanami się zaostrzył. Miały miejsce walki między wspomnianą Seleką a milicją chrześcijańską o nazwie Anti-Balaka. Do dziś konflikt nie został do końca wygaszony, pomimo wprowadzenia misji pokojowej ONZ.
Pierwsza tura wyborów prezydenckich ma się odbyć 18 października, a druga 22 listopada 2015 r.
Dnia 2 sierpnia 2015 r. członek sił pokojowych ONZ (UN MINUSCA) został zastrzelony, a osiem innych osób zostało rannych podczas ataku nieznanych napastników w stolicy Bangi. Podejrzewa się, że za atakiem mogli stać członkowie głównie muzułmańskiej organizacji Seleka. Za jej byłym liderem wydano nakaz aresztowania, a atak miał być odpowiedzią na ten akt. Pojazdy ONZ miały zostać poważnie uszkodzone. Do tej pory nie podano narodowości zastrzelonego żołnierza. Większość rannych to cywile, którzy mieli ucierpieć podczas wymiany ognia. Sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej pozostaje napięta. Relacje na linii Seleka – Anti-Balaka wciąż są trudne i skonfliktowane. Poza tym, Anti-Balaka powstała na skutek, z jednej strony, rosnącej w siłę muzułmańskiej formacji, a z drugiej, znacznej przemocy ze strony członków Seleka. Chrześcijańska milicja powstała z zamysłem utworzenia formacji samopomocowych.
Już teraz możemy w różnych analizach przeczytać, że obecny kryzys w tymże afrykańskim państwie, jest największy od uzyskania niepodległości z rąk Francji w 1960 r. Nieznana liczba obywateli, co najmniej 100 tysięcy, musiała ze względów bezpieczeństwa uciekać poza granicę własnego kraju. Wstępne przypuszczenia, że zaplanowane na 2015 r. wybory prezydenckie mogą doprowadzić do ustabilizowania sytuacji politycznej prawdopodobnie się nie sprawdzą w związku z rzekomym powrotem do kraju byłego prezydenta Bozize. Niektórzy już podkreślają, że powrót byłego przywódcy zamiast uspokojenia, może doprowadzić do zaostrzenia religijnego i politycznego konfliktu. Z innej strony, obecne władze Republiki Środkowoafrykańskiej mają podjąć działania zmierzające do wykluczenia uchodźców w procesie wyborczym. Na uwagę zasługuje fakt, że większość z nich to muzułmanie. Prawdopodobnie bierne ofiary działań militarnych. Szacuje się, że w najbardziej gorącym okresie konfliktu – początek 2014 r. – blisko 25% obywateli tego kraju zostało zmuszonych do opuszczenia swych domów. Wielu musiało wyemigrować i żyją do dnia dzisiejszego w specjalnych obozach, w złych warunkach.
Sytuacja w Republice Środkowoafrykańskiej uległa zdecydowanemu zaostrzeniu pod koniec 2012 r. Dotychczas skłócone muzułmańskie środowiska polityczne, luźno zrzeszyły się w koalicji o nazwie „Seleka”, a na jej czele stanął Michel Djotodia – podstawą tej koalicji były organizacje: Convention des Patriotes pour la Justice et la Paix (CPJP), l’Union des Forces Démocratiques pour le Rassemblement (UFDR), le Front Démocratique du Peuple Centrafricain (FDPC), la Convention Ppatriotique du Salut du Kodro CPSK. Należy zauważyć, że w analizowanym państwie większość ludzi to chrześcijanie (około 50%), a muzułmanie to tylko 15% – natomiast 35% obywateli kultywuje tradycyjne wierzenia. Rebelianci z organizacji Seleka zdobyli stolicę, a Djotodia ogłosił się prezydentem. Zrezygnował ze stanowiska w styczniu 2014 r. na skutek międzynarodowych presji. Dotychczasowy prezydent François Bozizé, który przejął władzę poprzez wojskowy zamach stanu w 2003 r., został zmuszony do ucieczki do Demokratycznej Republiki Kongo. Według danych za lipiec 2014 r. Republiki Środkowoafrykańskiej szacuje się na 5 227 959 – CIA World Factbook. Należy zauważyć, że Seleka nie propaguje religijnego fundamentalizmu, mimo że reprezentuje interesy muzułman.
Informacje na temat chrześcijańskiej milicji są niezwykle skromne, dlatego oprę się na analizie portalu Terrorism Research & Analysis Consortium TRAC. Formacja anti-Balaka to ogólny termin na różne grupy straży obywatelskiej, które powstały z związku ze wzrostem pozycji organizacji Seleka – mają je popierać zarówno chrześcijanie jak i wyznawcy tradycyjnych wierzeń. Przyjmuje się, że anti-Balaka powstała w sierpniu 2013 r. a głównymi członkami są młodzi obywatele najczęściej bez wykształcenia oraz byli żołnierze służący w czasach prezydentury Bozizé. Obok lokalnie tworzonych formacji samoobrony w skład anti-Balaka ma wchodzić głównie Association of Central African Farmers ACP, który uznaje się za ruch ludowy skierowany przeciwko Seleka oraz Front for the Return to the Constitutional Order in Central Africa FROCCA, formacja milicyjna skupiająca byłych żołnierzy. Siła obliczana jest na 72 000 członków. Balaka w języku sango znaczy „maczeta”. Wg TRAC anti-Balaka ma znaczyć „niezwyciężony”, choć można spotkać się z tłumaczeniem „anty-maczeta” w odniesieniu do rebeliantów z Seleka, którzy często uzbrojeni są właśnie w maczety.
Krystian Chołaszczyński
Źródło: Exiled Central African leader Bozize to stand at election, 10 sierpień 2015, http://www.reuters.com/article/2015/08/10/us-centralafrica-election-idUSKCN0QF1UQ20150810, [dostęp dn. 11.08.2015]; CAR issues arrest warrant for ex-president, 1 czerwiec 2013, http://www.aljazeera.com/news/africa/2013/06/20136145514922218.html, [dostęp dn. 11.08.2015]; UN peacekeeper shot dead in Central African Republic, 2 sierpień 2015, http://www.i24news.tv/en/news/international/africa/80685-150802-un-peacekeeper-shot-dead-in-central-african-republic, [dostęp dn. 11.08.2015].
