Marc Ferro, „Resentyment w historii. Zrozumieć nasze czasy”

Marc Ferro, Resentyment w historii. Zrozumieć nasze czasy, tłum. Wojciech Prażuch, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 2013, ss. 211

            Praca autorstwa znakomitego historyka francuskiego, wykładowcy akademickiego, związanego z czasopismem „Annales”, koncentrującego swoje zainteresowania badawcze na najnowszej historii Rosji i ZSRR Marca Ferro, pod tytułem „Resentyment w historii. Zrozumieć nasze czasy” stanowi ogromny przełom w myśleniu o fenomenie resentymentu. Autor zdołał na kartach polecanej czytelnikowi książki udowodnić oraz zobrazować fakt, iż zjawisko to – pojęte jako zespół urazów, niechęci czy nawet nienawiści agregowanej w pamięci, pojawiającej się na skutek doznanych szkód i krzywd – dotyczy nie tylko relacji pomiędzy jednostkami. Ujęcie to odznacza więc odejście od dotychczasowego paradygmatu indywidualistycznego dostrzeganego w refleksji poświęconej temu zagadnieniu. Jednocześnie stanowi to skłonienie się do przypisania resentymentowi znacznie ważniejszej roli, aniżeli ta, którą zwykliśmy mu przyznawać.

            Punktem wyjścia dla rozważań przedstawionych na kartach książki jest obranie stanowiska przejawiającego się w uznaniu zależności pomiędzy świadomością jako czynnikiem sprawczym historii a samą historią. Autor – posługując się z imponującym znawstwem przedmiotu oraz nieskrywaną pasją – świetnymi przykładami doskonale obrazującymi kolejno obierane tezy, dowodzi, że w wielu przypadkach resentyment warunkuje sytuacje, momenty dziejowe, wydarzenia historyczne, procesy, działania ośrodków decyzyjnych, a także zachowania społeczne. Obranie tak szerokiej perspektywy mogłoby się wydawać z pozoru kontrowersyjne bądź też nieuprawnione. Niemniej jednak w takim ujęciu, jak to jest zaproponowane jawi się ono odbiorcy jako wręcz genialne, a już na pewno fascynujące.

            Nie oznacza to, że Marc Ferro nie dopuszcza do siebie ewentualnej krytyki. Raczej należałoby uznać, iż takowej oczekuje. Prowokuje wszak do ponownego przemyślenia znanych nam wydarzeń z zakresu powszechnej historii, z uwzględnieniem pewnych konstytutywnych dla zaprezentowanego ujęcia czynników. Przykładowo opowiada się za przeanalizowaniem postaci niewolników i prześladowanych przez pryzmat odwiecznych resentymentów. Warto wspomnieć, że resentyment stanowi w tym wypadku kluczową kategorię teoretyczną namysłu nad wątkami historyczno-społecznymi oraz kulturowymi. Efekty, jakie można uzyskać są zdumiewające oraz zachęcają do pojęcia się przeprowadzenia własnych badań w obrębie zaprezentowanego podejścia badawczego. Jest ono świeże, nowatorskie i kuszące swą innością. Dlatego też bez wahania można zaproponować ją wszystkim tym odbiorcom, którzy poszukują inspiracji w świecie nauki, a jednocześnie pragną lepiej poznać oraz zrozumieć otaczającą ich rzeczywistość.

            Trzeba także nadmienić, iż książka posiada bardzo przystępną formę zbioru esejów. Również zaprezentowane w skądinąd atrakcyjny sposób, w ich ramach ścieżki argumentacyjne są przejrzyste i logiczne. Dzięki temu polemika z nimi czy też próby uzupełnienia nie wydają się trudne. Szczególnie interesujące są omówienia poświęcone niuansom towarzyszącym treści konfliktów na tle religijnym w XX wieku oraz współcześnie. Polaków natomiast z pewnością zajmie wątek polski, to znaczy: „resentyment wciąż otwartą raną”. Zwracają one wszak uwagę czytelnika na zagadnienia, z których dotąd niekoniecznie zdawał sobie sprawę, a jakich warto być świadomym.

            Monografia autorstwa Marca Ferro, pod tytułem „Resentyment w historii. Zrozumieć nasze czasy” na pewno zainteresuje historyków, antropologów, etnologów, socjologów i politologów. Ale nie tylko, bo i tych, którzy miłują się w namyśle o świecie. Autor skupił się mianowicie na omówieniu znanych z historii powszechnej resentymentów. Postawił je w zupełnie innym świetle, aniżeli tym, w jakim były one dotychczas stawiane. Dlatego ujęcie to jest tak zachwycające i wnosi wiele świeżości do świata refleksji. Warto je więc polecić wszystkim tym, których zachwyca odkrywanie rzeczywistości społecznej oraz przekraczanie swoich własnych horyzontów w sferze myślenia o niej.

Krzysztof Wróblewski

Książka jest dostępna na stronie Wydawnictwa Czytelnik: http://czytelnik.pl/?ID=ksiazka&ID2=427&nazwa_dzialu=NOWO%A6CI

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 0 Average: 0]
Facebook

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *