Opublikowane na łamach naszego portalu dwa teksty koleżanki Magdaleny Ziętek wzbudziły duże emocje tak u naszych Czytelników jak i – chyba najbardziej – pośród członków redakcji naszego portalu. Nie dziwne, w końcu dr Paweł Bała został na wpół-Prusakiem, na wpół-luteraninem, a kol. Arkadiusz Meller prawdziwym eksponentem RAS-iu i V kolumną germanizmu. W ostatnim tekście nawet ja zacząłem nabierać charakteru „krypto-masońskiego”.

Prawdę mówiąc miałem w tej dyskusji się nie wypowiadać, a to z tej racji, że wszystkie biorące w niej osoby to moi znajomi, koledzy lub przyjaciele. Nie chciałem więc brać niczyjej strony, aby nikogo nie obrazić i nie dotknąć (wszyscy, którzy mnie znają wiedzą, ile musiało mnie to kosztować…). Niestety, naciskany ze wszystkich stron, szczególnie z południa Polski, głos muszę zabrać. Odniosę się więc do tematu, a nie do sporów pomiędzy osobami. A temat brzmi: czy prusactwo i konserwatyzm mają ze sobą cokolwiek wspólnego?

I tak i nie. Tak, ponieważ pruski konserwatyzm jest jednym z najznamienitszych w Europie. Nie, ponieważ nie jest to nurt mieszczący się w Cywilizacji Zachodniej.

Aby zrozumieć istotę Niemiec trzeba pamiętać zawsze o jednej rzeczy: lasy Germanii znajdowały się na zewnątrz Porta Nigra w Trewirze, czyli nie znajdowały się we władaniu Rzymu. Nie doszło tu prawo rzymskie, rzymska organizacja i grecki racjonalizm czy prawo natury. O ile Italia czy Galia cieszyły się tym drogocennym darem od podboju przez Rzym, o tyle Niemcy dostały go znacznie później. Problem wyraził doskonale Jacques Bainville pisząc o powstaniu Vercyngetoryxa: jako potomek Galów płaczę nad jego klęską, jako Francuz cieszę się, że przegrało i Galia otrzymała klasyczną cywilizację. Niestety, Niemcy nie zostały podbite przez Rzym. Klęska Rzymian, z rąk Arminiusza, w Lesie Teutoburskim (9 rok po Chrystusie) spowodowała, że klasycyzm przyszedł tutaj dopiero kilkaset lat później wraz z chrześcijaństwem. Germańskie chrześcijaństwo było młodsze, a sieć biskupstw była tu rzadka. Dlatego też – o czym piszę w mojej ostatniej książce o teokracji papieskiej – także ściśle łacińska reforma gregoriańska nie miała tu wstępu. Istotę germańskiego ideału teologiczno-politycznego wyrażają więc cezaropapistyczni cesarze: Henryk IV, Fryderyk I Barbarossa a potem Fryderyk II. To świat, gdzie wszystko zamyka się w pojęciach Obrigkeit i Obrigkeitstaat: posłuszeństwo władzy, która łączy w sobie wizję króla-kapłana, gdzie nie ma rozróżnienia Kościoła i państwa, sacrum od doczesności. Gdzie zaś nie ma tego rozdziału, tam nie ma miejsca na wolność jednostki. Bunt Marcina Lutra to wielka rewolta przeciwko reformie gregoriańskiego w imię starego germańskiego ideału króla-kapłana, czyli przeciwko cezaropapizowi. Hegel nadał tym ideom kształt filozoficzny, kodyfikując ostatecznie ten system cywilizacyjny i stając się prorokiem państwa totalitarnego, które będzie uwieńczeniem (niemieckiej) wolności.

Nie zgadzam się z tezą Feliksa Konecznego, że prusactwo to efekt przeszczepienia cywilizacji bizantyjskiej wraz z księżniczką Teofano. Nie, to może i powierzchownie zhellenizowany, ale rodzimy germański wzorzec cywilizacyjny, wynikły z chrystianizacji, ale ze słabym podłożem rzymskiego (w swojej istocie) prawa kanonicznego i greckiej filozofii wraz z ideą prawa natury. Przez Berlin, Hamburg, Lipsk i Drezno nie przeszły rzymskie legiony! Nie obowiązywało tu prawo rzymskie, nie czytano tu Arystotelesa – i to jest istota problemu niemieckiego! Coś, co Szujski określał mianem „młodszości cywilizacyjnej”, ale tutaj połączonej z cywilizacyjną butą wynikłą z ignorancji germańskiej ciemnoty.

Właśnie dlatego, dla autentycznego konserwatysty łacińskiego, Niemcy pozostaną zawsze odmiennym światem ideowym i cywilizacyjnym, germańską barbarią, która nie dostała koniecznej dla naszej cywilizacji dawki esencjalnych idei. Mimo to jednak, Niemcy stworzyły własną i odrębną ideę porządku, którą wyrażały w sobie Prusy. Fryderyk Wielki i Otto von Bismarck to najwięksi politycy w pruskiej tradycji. Heinrich Heine (choć Żyd z pochodzenia) i Oswald Spengler to najwięksi piewcy tego pruskiego ducha. Kto nie przeczytał ostatniego rozdziału pracy Heinego o historii religii w Niemczech, ten nie zrozumie Prus. Kto nie przeczytał „Ducha pruskiego i socjalizmu” Spenglera, ten także nie zrozumie Prus. Pierwszy pisze o wielkiej wojnie, którą Niemcy wydadzą światu; ten drugi, że hymnem niemieckiego socjalizmu jest rytmiczny stukot butów pruskich żołnierzy. But niemieckiego knechta cywilizacyjnie brzmi inaczej niż but rzymskiego legionisty.

Ja tego świata nie rozumiem i my – Polacy zapewne go nie zrozumiemy. Jest to jednak duch skrajnie konserwatywny (na swój sposób) i dlatego dla konserwatystów polskich i katolickich interesujący poznawczo. Nie jest to jednak duch konserwatyzmu łacińskiego. „Jestem Rzymianinem, jestem człowiekiem” pisał Charles Maurras wyrażając credo naszej cywilizacji.

I ostatnia uwaga, odnośnie naszego portalu. Są dwa sposoby prowadzenia strony internetowej czy gazety: 1/ pisać do przekonanych o znanych wszystkim na pamięć ideach, czyli przekonywać przekonanych w kółko tymi samymi argumentami. 2/ pisać o wszystkim, ponieważ świat jest ciekawy i nie składa się tylko z łacińskich konserwatystów i konserwatywnych łacińsko tematów. Zawsze optowałem za drugą możliwością. Podobnie jak cytowany wcześniej Maurras – łamy „Action Francaise” roją się od tekstów o lewaków, a nawet wywiadów z heretykiem Sagnierem. Maurras uważał bowiem, że świat jest interesujący. Dlatego goszczą u nas i maoiści, i RAS; Prusacy i łacinnicy. Ja nie cofnąłem się przed wywiadem z gen. Jaruzelskim, który mile wspominam, gdyż to było interesujące i poznawcze. Nie twierdzę, że wszyscy, których publikujemy mają rację – zresztą to niemożliwe, bo często sobie przeczą – ale czy nie warto poznać ich argumenty? Możemy uważać, że muzyka Wagnera jest antychrześcijańska, ale czy to znaczy, że nie możemy jej posłuchać? Czyż zresztą wszystko, co niemieckie ex definitione ma być złe? Nie ukrywam, że cenię w prusactwie ducha pracy i jej organizacji. Czy jest w tym coś złego?

Adam Wielomski
Redaktor Naczelny konserwatyzm.pl