Od 10 lat działa na terenie Polski, aby uświadamiać obywateli, że osiągnięcie dobrobytu jest na wyciągnięcie ręki. Szczególną wagę przykłada do moralności, tj. łączenia ekonomii z etyką opartą na uniwersalnych wartościach chrześcijańskich. Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego – bo o niej mowa – została założona w 2007 roku przez Jana Michała Małka, polskiego emigranta i prywatnego przedsiębiorcę, na stałe mieszkającego w Stanach Zjednoczonych.
Za prawdziwą świętość PAFERE uważa własność prywatną. Hasłami przewodnimi organizacji są przykazania z Dekalogu: „Nie kradnij!” i „Nie pożądaj rzeczy bliźniego swego!”. Jak zauważył prof. Feliks Koneczny – polski uczony, twórca oryginalnej koncepcji cywilizacji – własność prywatna, wolna od ingerencji państwa, obok prawa tworzonego na podstawie norm etycznych i moralnego prawa naturalnego stanowi podstawę cywilizacji łacińskiej. Cywilizacji, która – jak wykazał Koneczny – jako jedyna z obecnie istniejących, jest cywilizacją personalistyczną, tzn. nastawioną na jednostkę ludzką i przekonaną o jej niepowtarzalnej wartości, ale też wytwarzającą w człowieku poczucie obowiązku.
Poprzez działalność edukacyjną Polsko-Amerykańska Fundacja Edukacji i Rozwoju Ekonomicznego stara się angażować w obronę wartości konstytuujących właśnie cywilizację łacińską. PAFERE dąży m.in. do nauczenia ludzi, jak – w oparciu o wartości etyczne – osiągnąć samodzielność ekonomiczną. Swoją misję Fundacja realizuje poprzez organizację licznych prelekcji, konferencji i seminariów, mających na celu zachęcenie młodego pokolenia do współuczestniczenia w odpowiedzialnym zarządzaniu naszym krajem.
Prelegentami PAFERE są m.in. prof. Lawrence Reed (ekonomista, działacz wolnorynkowy, prezes Foundation for Economic Education – największego i najstarszego amerykańskiego think tanku promującego wolność gospodarczą), prof. Alejandro Chafuen (argentyński historyk i teoretyk wolnorynkowej myśli ekonomicznej i prawnej; uważany za wybitnego obrońcę wolnej przedsiębiorczości, Prezes The Atlas Economic Research Foundation w Wirginii w USA), prof. Ken Schoolland (profesor ekonomii na prywatnym Uniwersytecie Hawaii Pacific, były ekonomista Komisji Handlu Międzynarodowego Stanów Zjednoczonych i specjalny doradca w Białym Domu), prof. Thomas E. Woods (amerykański historyk, ekonomista i pisarz, tradycjonalista katolicki, libertarianin, zwolennik austriackiej szkoły ekonomii, członek Instytutu Ludwiga von Misesa, autor wielu bestsellerów).
W ramach cyklu Akademia PAFERE, podczas internetowych wykładów omawiane są kluczowe zagadnienia wolnościowe. Za darmo i bez wychodzenia z domu każdy ma dostęp do wykładów prowadzonych przez ekspertów z kraju i zagranicy. Z kolei Gość PAFERE, to seria krótkich filmów, w których specjaliści poruszają tematy związane z ekonomią, polityką i etyką. Dotychczas Fundacja opublikowała wypowiedzi takich osobistości jak Stefan Oleszczuk, Francois Hollande, mec. Piotr Andrzejewski, prof. Witold Kwaśnicki, prof. Michał Wojciechowski, Jan Michał Małek. Pod patronatem Fundacji od lat organizowane są także konkursy. Sztandarowym jest Magister PAFERE, w trakcie którego wyłaniane są najlepsze prace magisterskie poświęcone szeroko rozumianym związkom wolności, gospodarki, odpowiedzialności, przedsiębiorczości, moralności. Zwycięzcom organizacja funduje atrakcyjne nagrody.
PAFERE szczególny nacisk kładzie na szeroko zakrojoną działalność wydawniczą, również w tak zwanych nowych mediach. W ciągu dekady opublikowano setki artykułów edukacyjnych i wydano ponad 20 książek zaliczanych do klasyki ekonomii wolnorynkowej.
Jan Wojciech Kubań, pełniący funkcję prezesa Fundacji od kwietnia 2016 roku, podczas uroczystości 10-lecia organizacji potwierdził, że za jego prezesury postanowiono prowadzić działalność kilkoma torami. Przyznał, że pierwszym projektem na którym szczególnie mu zależało, jest Świat Oczami Przedsiębiorcy. „Każdy przedsiębiorca ma coś ciekawego do powiedzenia, w związku z tym robimy teraz taką serię wywiadów z przedsiębiorcami, która jest umieszczana na YouTubie i każdy może to obejrzeć” – powiedział. Cykl ŚOP przybliża sylwetki i historie ludzi, którzy dzięki własnej pomysłowości, konsekwencji, a przede wszystkim wytężonej pracy odnieśli zawodowy sukces. PAFERE docierając do praktyków biznesu chce pokazać jak z perspektywy małych i średnich firm wygląda polska gospodarka „od kuchni” oraz zachęcić do aktywnego działania mającego na celu dobro naszej Ojczyzny.
Kolejny projekt, to Biblioteka Rządzących i Rządzonych, czyli krótka seria wydawnicza, której celem jest zaznajomienie polityków (rządzących) z efektywnymi i moralnymi sposobami sprawowania władzy. Seria stanowi także „podręcznik samoobrony” dla obywateli (rządzonych). Chodzi o to, aby rządzący gospodarowali mądrze, a obywatele chętniej brali sprawy w swoje ręce, np. działając na rzecz swojego miasta czy dzielnicy.
„Pan Jan Małek przetłumaczył książkę Mentalność antykapitalistyczna. To była publikacja przeznaczona zarówno dla rządzących jak i ludzi, żeby wiedzieli na czym to wszystko polega. I myśmy podchwycili ten temat” – powiedział Jan Kubań.
Książki z serii BRiR w prosty sposób wyjaśniają skomplikowane zagadnienia rządzenia i zarządzania. W chwili obecnej wydano pięć publikacji, z czego trzy autorstwa Ludwiga Von Misesa: wspomniana Mentalność antykapitalistyczna, Biurokracja i Planowany chaos, a także Czy wiesz, dlaczego nie wiesz kto jest prezydentem Szwajcarii? Joanny Lampki oraz Zapadnia. Człowiek i socjalizm Anatolija Fiedosiejewa. Fundacja udostępnia publikacje za darmo na stronie ksiazki.pafere.org.
Równolegle pod patronatem PAFERE powstają filmy. Jan Kubań wyjawił, że obecnie trwają prace nad dokumentem przybliżającym postać Stefana Oleszczuka, a konkretnie sposób jego zarządzania kiedy sprawował on funkcję burmistrza Kamienia Pomorskiego. „Ten unikalny film Marcina Janowskiego ukazuje model rządzenia oparty właśnie o te zasady, które są przedstawione w książce o Szwajcarii i które funkcjonują w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych, czyli w oparciu o zasadę subsydiarności i stosowanie niskich podatków” – wyjaśnił prezes PAFERE.
Na niezwykłą potrzebę edukacji w dziedzinie ekonomii wolnorynkowej zwraca uwagę ks. Jacek Gniadek SVD. Werbista od lat sympatyzuje i współpracuje z PAFERE. Podczas uroczystości jubileuszowych Fundacji rzucił pomysł na realizację projektu: Lekcje Ekonomii dla Duchowieństwa. „Przede wszystkim jestem duchownym i na co dzień mam naprawdę bardzo duży problem porozmawiać z duchownymi na temat ekonomii, ponieważ tego typu kwestie bardzo często sprowadzamy do poziomu politycznego. Mówimy o partiach politycznych, ale ja nie mieszam się do polityki, w tym sensie, że nie identyfikuję się z żadną partią” – wyjaśnił kapłan.
Stąd niezwykle ważna rola PAFERE, która działalność edukacyjną prowadzi niezależnie i ponad podziałami politycznymi. „Gdziekolwiek jestem staram się robić to, co PAFERE, tj. poszerzam, jak ja to mówię przestrzeń wolności, ucząc i mówiąc o Misesie, klasycznej ekonomii w bardzo prosty sposób, o ludzkim działaniu” – ciągnął ks. Gniadek. Jako ciekawy przykład przytoczył rozmowy ze znajomymi, którym tłumaczył sens pojęcia zysku. „Przeciwieństwem zysku jest strata. Tymczasem niektórzy uważają, że nie powinno się robić dla zysku. Więc ja się ich pytam: A czy można robić coś dla straty? Przecież wszyscy robią dla zysków. Dlatego należy przywrócić w kategorii myślowej zysk. To właściwie rozumienie i nie ma w tym absolutnie nic złego” – wyjaśnił duchowny.
Zaangażowanie wolnościowców w propagowanie idei którą wyznają, zdaje się przynosić pierwsze owoce. Zauważył to Tomasz Sommer, wydawca tygodnika „Najwyższy Czas!” i portalu wolnosc24.pl. Jako obserwator życia politycznego – a nawet jego bezpośredni uczestnik – potwierdził, że na przestrzeni 25 lat podatność elektoratu na idee wolnościowe wydatnie się zwiększyła. W tym kontekście Sommer przytoczył wyniki kolejnych wyborów. „Jeszcze parę lat temu ruchy wolnościowe były w stanie zdobyć jeden lub dwa procent poparcia. Jak było trzy procent, to w ogóle już wszyscy szaleli. A teraz nagle się okazało, że zdobycie poparcia na poziomie siedmiu, dziesięciu czy nawet kilkunastu procent nie stanowi wielkiego problemu” – potwierdził redaktor naczelny „Najwyższego Czasu!”, podczas jubileuszu PAFERE.
Agnieszka Piwar