Jeżeli ktoś na początku nie wiedział, co znaczy zapowiedziane kopę lat temu (przez Jarosława Kaczyńskiego) nadawanie „narodowi polskiemu tożsamości antykomunistycznej”, to teraz chyba już wie, a wkrótce będzie wiedział jeszcze lepiej.

Jerzy Urban sformułował zwięźle („Nie”, nr 44/2015) ideę rozprawy politycznej, która jest do napisania. Polityka historyczna – twierdzi – „niszczy zdolności ludzi do świadomego i racjonalnego wybierania władz i formułowania pragnień. Patriotyczne zakłamywanie przeszłości cofa bowiem społeczeństwo do stanu przedpolitycznego i wiary w dowolne mity proplemienne”. Przekształca społeczeństwo w tłum gotowy do ślepych uniesień i czynów zarówno zbrodniczych, jak i samobójczych. „Zwycięska jest polityka historyczna tworząca kult powstania warszawskiego, czyli sojuszu zbrodni popełnionej na mieście i jego mieszkańcach z głupotą polityczną i militarną”. Pobiła rozum, zniszczyła pamięć i wszelką moralność w ocenianiu świata.

Podobało mi się, że Jerzy Urban wyszedł tym razem z roli libertyńskiego gorszyciela i dał się ponieść słusznemu gniewowi z powodu fałszerstw, jakich dokonano i nadal się dokonuje na pamięci zbiorowej, mimo że żadna przemożna zewnętrzna siła do tego nie zmusza. Wnoszę jedynie drobne uściślenie: nie dokonała tego sama partia PiS ze swoim prezesem; to dzieło całego obozu postsolidarnościowego, a PiS-owcy dodają od siebie karykaturalną przesadę, w czym nadzieja, że ta polityka w końcu sama się ośmieszy.

A może się nie ośmieszy i Polacy rzeczywiście staną się innym narodem, wykorzenionym ze swojej realnej historii i już nie polskim, lecz antykomunistycznym. Polszczyzna polityczna jest niesamowicie wieloznaczna, nieprecyzyjna i niedosłowna, tak że co drugi wyraz chciałoby się opatrzyć cudzysłowem. Co znaczy „tożsamość”, „komunizm” i „komunistyczny”? Nie mam tu ani miejsca, ani ochoty na mozolne definiowanie terminów. Powiem najkrócej: polityka historyczna obu dominujących partii dąży do tego, żeby Polak mały na pytanie, kto ty jesteś, odpowiedział: Polak antykomunistyczny. Artykuł Urbana odnosi się do jednej z najważniejszych obecnie kwestii, nie powiem społecznych, nie powiem krajowych – lecz narodowych. Czy Polacy mają się określać narodowo zgodnie ze swoją realną historią, długim trwaniem i wielkimi zdobyczami, z jakimi wyszli z największej i najbardziej niszczącej wojny, czy lekceważąc wszystko, co istotne, mają sobie nadać tożsamość zdefiniowaną przez odniesienie do zjawiska powierzchownego i krótkotrwałego.

Reedukacja Polaków środkami polityki historycznej mająca na celu wytworzenie Polonusa anticomunisticusa jednych śmieszy, drugich nic nie obchodzi, ale dla znacznej (lecz milczącej) części społeczeństwa jest przygniatająca, a w swych niektórych akcjach upiorna (masowe nieustające ekshumacje, religia katyńska, wymieszanie w jednym symbolicznym tyglu kryminalistów i konspiratorów jako „żołnierzy wyklętych” itp.).

Dopóki żywotna była utopia komunistyczna, antykomunizm był wyraźnym stanowiskiem i miał sens. Obecnie jest kryptonimem, za pomocą którego jednostki i ugrupowania demonstrują uległość i konformizm ułatwiający karierę i wejście do panującego układu. Sukces polityki historycznej z jej antykomunistyczną (ściśle biorąc anty-PRL-owską) obsesją jest zadziwiający. Przyzwyczailiśmy się do tego, że PiS-owcy, narodowcy, wszechpolacy itp. podczas swoich demonstracji ciągle wykrzykują „precz z komuną”. Polityka historyczna rozszerza swoje wpływy wszerz i w głąb i mamy już antykomunistyczną nową lewicę. Partia Razem manifestowała swoje „precz z komuną” w wieczór wyborczy i przedtem. Znaleźliśmy się w tunelu, w którym nie widać światełka.

Bronisław Łagowski

Tekst ukazał się pierwotnie na stronie tygodnika „Przegląd”:

http://www.tygodnikprzeglad.pl/polak-maly-antykomunistyczny/