Michel Maffesoli, Rytm życia. Wariacje na temat świata wyobraźni ponowoczesnej, tłum. Agnieszka Karpowicz, Zakład Wydawniczy »NOMOS«, Kraków 2012, ss. 152

            Kolejna bardzo dobra książka ze znanej i cenionej serii wydawniczej „Współczesne Teorie Socjologiczne” ukazała się nakładem Zakładu Wydawniczego »NOMOS«. Jest to dzieło autorstwa Michela Maffesoli, pod tytułem „Rytm życia. Wariacje na temat świata wyobraźni ponowoczesnej”. Zachwyci ono wszystkich czytelników, którzy lubią odkrywać meandry ponowoczesności, przypatrywać się jej fascynującym zjawiskom, by dostrzec to, co ich jako jej uczestników warunkuje i pojąć to, co oni warunkują.

            Postmodernista Michel Maffesoli rysuje obraz społeczeństwa, które zrywa z dotychczasowym, znamiennym dla nowoczesności pragnieniem formy. Trudno go dostrzec w ramach abstrakcyjnych praw. Daje strategię teoretyczną podpartą teorią społeczeństwa oraz diagnozą współczesności. Zwraca się ku funkcjonowaniu w bezpośredniości. Uznaje jedność życia. Odważnie podważa paradygmat kartezjański. Przydatne dla lepszego zrozumienia tez autora okażą się doskonałe pod względem merytorycznym teksty otwierające książkę, a będące jej przedsłowiem. Ich autorzy to świetni znawcy refleksji socjologicznej Michela Maffesoli. Są to: Michał Roch Kaczmarczyk z tekstem pod tytułem „Radykalizm ponowoczesności” oraz redaktor naukowy książki – Marta Bucholc – „Przyszłość plemienne socjologów. Michel Maffesoli o ponowoczesnym społeczeństwie i nauce”. Odsłaniają one główne jego tezy, pokazują inspiracje i kontynuatorów. Przede wszystkim jednak stanowią wartościowe kompendium uporządkowanej wiedzy, która umożliwi efektywniejsze samodzielne poznanie treści publikacji i ułatwi podejmowanie prób ich interpretacji czy konfrontacji z refleksjami innych postmodernistów.

            Wizja rzeczywistości Michela Maffesoli posiada właściwy sobie urok. Jest pełna przekonania o przezwyciężeniu filozoficznego lęku przed życiem, niegdyś zinstytucjonalizowanego. Autor dostrzega jej niuanse. Wskazuje na przykład, że: „Pustka pozorów w pewnych momentach stanowi jedną z form wyrazu życia społecznego. Trzeba tylko umieć ją rozpoznać”. Dalej dodaje, że jednak: „Pozór jest rzeczywistością, której nie można pominąć: bombardowanie nas różnorodnymi obrazami, czynienie ze wszystkiego spektaklu: od polityki do filozofii, przez religię”. Istniejące w niej społeczeństwa Zachodu odznacza powrót trybalizmu: ekonomicznego, politycznego, społecznego, kulturowego i emocjonalnego. Ważna jest też wrażliwość pierwotna. 

            W związku z tym trzeba zwrócić uwagę na kwestie wspólnoty zlokalizowanej istniejącej w takich społeczeństwach. W ogóle, według Michela Maffesoli trzeba rozważyć kwestię pojęć i w związku z nimi postępowania. Ale nie tylko, bo i wszystko to, co się uwidacznia i wymaga teoretycznej prezentacji. To, co ma aspekt paranoiczny i jest jego pozbawione. To co jest i nie jest fenomenem. Przebyć drogę doświadczenia, pojąć czym jest doświadczenie zrozumieć konsekwencje „świadomości spontanicznej”. Zastanowić się nad drogą „od ja do się” i przemyśleć sam proces przedstawiania rzeczy.

            Michela Maffesoli postulat otwarcia jest szczególnie godny uwagi. Pisze on z właściwą sobie trafnością: „Myśleć bez gniewu i nienawiści to doby sposób, żeby nie paść ofiarą błędów intelektualnych naszej epoki, przede wszystkim, gdy nakładają one maskę przyzwoitości: aby nie zostać zwiedzionym pozorną logiką dobrych intencji. Ten zdemaskowany sposób postępowania dobrze skrywa żądzę władzy, dominacji czy wykluczania, stanowiąc doskonałą oznakę resentymentu…”.

            Książka pod tytułem „Rytm życia. Wariacje na temat świata wyobraźni ponowoczesnej” autorstwa Michela Maffesoli to współczesna klasyka socjologiczna. Pozwala dostrzec złożoność teraźniejszości i zastanowić się nad przyszłością. Uzmysławia obecność pewnych nowych zjawisk i potrzebę ich uznania w świecie ponowoczesnym, który znacząco różni się od nowoczesnego. To jedno z najważniejszych przedstawień wizji postmodernistycznego społeczeństwa. A w związku z tym pozycja obowiązkowa dla socjologów i czytelników, którzy chcą lepiej pojąć rzeczywistość społeczną, w ramach której funkcjonują.

Krzysztof Wróblewski  

Książka jest dostępna na stronie Zakładu Wydawniczego »NOMOS«: http://www.nomos.pl/products/154/p/534

a.me.