Sambo – historia i specyfika

            Sambo to sport walki, który w Polsce nie jest zbyt popularny. Osobom interesującym się MMA dyscyplina ta kojarzy się z Fedorem Emelianenko, rosyjskim zawodnikiem będącym legendą mieszanych sztuk walki.  Jest to sport łączący elementy zapasów, judo, boksu oraz wykorzystujący proste, skuteczne kopnięcia. Został opracowany w byłym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich  w  pierwszej połowie XX w. przez  naukowców oraz specjalistów od sztuk walki na potrzeby Armii Czerwonej. W chwili obecnej sport ten zdobywa co raz większą popularność na całym świecie (w Polsce obecnie istnieje 5 klubów sambo), zawodnicy biorą udział w mistrzostwach świata oraz mistrzostwach kontynentalnych. Federacja Sambo zapowiedziała, iż dąży do tego aby w 2020 roku sambo było dyscypliną olimpijską

Historia Sambo

Sambo (ros.: самбо ale również nazywane Sombo w USA ) jest nowoczesnym sportem walki i systemem samoobrony opracowanym w byłym Związku Radzieckim. Uznany za oficjalny sport w ZSRR w 1938 r. przedstawiony przez Anatolija Kharlampieva. Twórcy tego stylu  wykorzystali najprostsze i najbardziej efektywne elementy ze wszystkich znanych ówcześnie sztuk walki, aby poprawić skuteczność walki wręcz żołnierzy radzieckich. Ta mieszanka doprowadziła do wyodrębnienia się nowego, bardzo skutecznego stylu. Głównym twórcą był Wasilij Oshchepkov, Rosjanin, który trenował u  japońskiego profesora, mistrza judo Jigoro Kano w 1911 r. W 1913r. Oshchepkov był pierwszym Rosjaninem, a czwartym Europejczykiem w historii, który uzyskał  czarny pas w judo ( drugi dan w 1917 r, wówczas istniało zaledwie pięć stopni mistrzowskich). Pilnie obserwował  Kano, który z Jiu jitsu wypracował  judo. W 1921 r. Oshchepkov służył w Armii Czerwonej, był  wykorzystywany do tajnych  misji specjalnych m.in. w Chinach, gdzie nauczył się Wu-shu. Kiedy wrócił do Rosji, uczył judo w „Dinamo” Centralnym Domu Armii Czerwonej. Dzięki wpływom Jigoro Kano chciał sformułować nowy styl walki oparty o judo.

Sambo zostało częściowo oparte o rosyjskie i inne regionalne style zapasów oraz znanych ówcześnie technik walki z różnych stron świata. Na powstanie tego sportu miały wpływ niezależne starania innego Rosjanina Wiktora Spiridonova, weterana walki z I wojny światowej.  Chciał połączyć techniki Jiu jitsu oraz rodzime style zapaśnicze. Spiridonov był jednym z pierwszych instruktorów zapasów i samoobrony w ośrodku szkoleniowym NKWD „Dinamo”.

Zarówno Oshchepkov i Spiridonov mieli  nadzieję, że rosyjski wojskowy styl walki poprawi techniki prof. Kano, tworząc nowe ,,judo” w armii radzieckiej. W 1923 r. Oshchepkov i Spiridonov współpracowali z zespołem innych ekspertów dla rządu ZSRR. Ich celem była poprawa walki wręcz Armii Czerwonej, stworzenie dla niej idealnego systemu. Zespół uzupełnili Anatolij Kharlampiev oraz Iwan Wasiliewicz Wasiliew, który także podróżował po całym świecie i uczył się sztuk walki. Badania nad stworzeniem idealnego, wojskowego systemu walki wręcz zajęły dziesięć lat. Skupiono się na efektywności stylu, odsunięto tradycyjne azjatyckie wartości duchowe.

Kharlampiev jest często nazywany „ojcem Sombo”. Jednak  może być to tylko wymysł radzieckiej propagandy, tylko on był w partii. Spiridonov był pierwszym, który faktycznie użył nazwy „Samoz”, skrót od „Samozashchita” – samoobrona. Samoz było bardzo płynne, podobne do aikido. System ten  mógłby być stosowany przez osoby słabsze, lekarzy wojskowych lub nawet rannych żołnierzy. Inspiracja Spiridonova do rozwijania Samoz wynikała z rany, którą odniósł na wojnie i która ograniczyła jego możliwości walki. Niektóre elementy tego stylu są wykorzystywane do dziś dla potrzeb rosyjskich komandosów. W 1929 r. Oshchepkov został zaproszony do Dinamo, gdzie przeprowadził pokaz SAMOZ, które w połączeniu z judo i tradycją rosyjskich zapasów miało stworzyć nowy styl walki.

W 1937 r. cały kraj był objęty falą aresztowań, trwającej tzw. „wielkiej czystki”, której hasłem przewodnim było „Lepiej aresztować dziesięciu niewinnych niż przegapić jednego szpiega”. Oshchepkov w przeszłości mieszkający i studiujący  u prof. Kano, został uznany szpiegiem imperialistycznej Japonii. 29 września 1937 r, odczytano dekret: „Oshchepkov Wasilij Siergiejewicz jest wystarczająco zdemaskowany jako szpieg japoński … obywatel Oshchepkov jest ścigany z powodu klauzuli 58 artykułu 6”.  1 października 1937 r. został aresztowany w swoim domu. Niesłusznie oskarżony, wysłany do  syberyjskiego gułagu, a tam w niedługim czasie postrzelony w głowę, co zakończyło się śmiercią.

Sambo przepadłoby, gdyby nie działanie jednego z uczniów Oshchepkova Anatolija Kharlampieva. W 1938 r. Kharlampiev doprowadził  do zarejestrowania Sambo w Komitecie Sportu [16 listopada 1938 r. Unia Komisji Kultury Fizycznej i Sportu wydała rozporządzenie Nr 633 „O rozwoju wolnej walki (sambo)”], przyjęto jego metody szkoleniowe . Od tego momentu nauka Sambo rozpoczęła się w wojsku. Nauka systemu wyrastającego z tradycji zapasów różnych ludów słowiańskich i kaukaskich, połączonych z najbardziej efektywnymi technikami z innych sztuk walki, wzmocnione latami badań naukowych. W 1942 r. zaczęto szkolić profesjonalnych zabójców. Pod okiem Nikolaia Leonova, wybitnego kapitana marynarki, 18 trenerów przygotowywało adeptów Sambo do przetrwania w najtrudniejszych warunkach bojowych. Tak zaczęła się historia SpecNazu.

W 1968 r. Sambo zostało uznane przez FILA (Międzynarodowa Federacja Zapaśnicza) czwartym sportem zapaśniczym. Do momentu powstania Międzynarodowej Federacji Amatorskiego Sambo, FILA sprawowała pieczę nad rosyjskim sportem. Federacja Amatorskiego Sambo powstała w 1985 r. W latach 70. rosyjscy sambiści z powodzeniem startowali w zawodach judo. Inni zawodnicy byli pod wrażeniem siły i umiejętności Rosjan. W 1972 r. zorganizowano pierwsze Mistrzostwa Europy w Sambo. W późniejszym okresie w 1975 r. odbyły się pierwsze, oficjalne Mistrzostwa Świata w Sambo. W 1980 r. Sambo zostaje zaprezentowane podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie. Niestety wcześniej nie powiodła się próba włączenia Sambo do olimpiady. W połowie lat 80. zaczęto walczyć w sambo combat. Początkowo było ono uznawane za „sport barbarzyńców ponieważ bardzo przypominało współczesne MMA.

Od roku 1990 r. zaczęła się wielka ekspansja Sambo na zachód. Szczególnie nastąpił rozwój nieznanego systemu walki Sambo bojowego (combat) trzymanego do tego okresu w ścisłej tajemnicy. Trenowany  był przez żołnierzy i innych funkcjonariuszy byłego już ZSRR. Na początku 2000 r. zostaje zatwierdzona nowa dyscyplina Sambo – Sambo bojowe (combat) która charakteryzuje się stosowaniem uderzeń i duszeń w walce sportowej.

Rodzaje Sambo:

Samoobrona: mieszanina wielu różnych sztuk walki. Bardzo podobna do MMA, z tym, że nie obowiązują żadne reguły. Adepci uczą się obrony przed przeciwnikiem z bronią i walki w ekstremalnych miejscach chociażby w aucie. Obowiązkowa forma Sambo dla żołnierzy Armii Czerwonej, w szczególności Specnazu. Obecnie stosowana w armii rosyjskiej

Sambo sportowe: kombinacja judo, zapasów i jiu-jitsu. Pojedynki odbywają się macie  zapaśniczej o wymiarach 11×11 lub 14×14 z kołem w środku maty o średnicy od 6 do 9 metrów. Podczas starcia ubiera się judogi i spodnie 3/4. W walce sportowej zabronione są wszelkiego rodzaju duszenia. Ponadto zabrania się  ciosów, ataków kośćmi szczęki. Walki trwają od 3 do 5 minut, Można wygrać na punkty, na przewagi bądź też przez poddanie rywala. Istnieje również wygrana przez dyskwalifikację rywala. Dozwolone są dźwignie na ręce i nogi. Niestety z racji noszenia judogi i braku ataków na szyję jest to mało skuteczny styl walki pod MMA.

Sambo bojowe – znane przede wszystkim dzięki Fedorowi Emelianenko. Jest to formuła bardzo podobna do MMA, z tym, że zdobywa się punkty. Dozwolone są ciosy w parterze  walczy się w kaskach.

W sportowych odmianach sambo zawodnicy (sambiści) noszą kurtki podobne do keikogi ( „kurtki z kimona” ros. курткa), zawsze w kolorze niebieskim i czerwonym. Uzupełnienie ubioru  stanowią spodenki i pas (w kolorze kurtki) oraz specjalne buty zwane „sambówkami” (самбовки). Zawodnicy sportowego sambo bojowego noszą, umożliwiające chwytanie rękawice oraz kask.

Stopnie w sambo są przyznawane na podstawie krajowych przepisów. Polski Związek Sambo przedstawia następujący podział : nowicjusz( minimalny wiek 8 lat), młodzieżowiec (min. wiek 10 lat), senior (min. wiek 14 lat) , kandydat na mistrza sambo (min. wiek 16 lat), mistrz sambo (min. wiek 18 lat), mistrz sambo klasy międzynarodowej( min. wiek 20 lat), wielki mistrz( min. wiek 21 lat), wielki nauczyciel ( w zależności od stopnia 30,40,50 lat). Każdy z wymienionych stopni dzieli się na 3 kolejne po uzyskaniu, których można uzyskać wyższy tytuł.

W chwili obecnej sambo staje się co raz bardziej popularne. Na pewno związane jest to z mitem Fedora Emelianenko, który swoimi walkami w najlepszych federacjach MMA rozsławił Rosję i jej styl walki. Sambo w dalszym ciągu rozwija się, ewoluuje, przystosowuje się do współczesnych zagrożeń i stara się na nie odpowiadać. Jest to sport dla każdego, w którym można znaleźć zarówno sposób na spędzanie wolnego czasu, jak i bazę pod zawody grapplingowe, czy MMA. Trening sambo pozwoli z jednej strony poczuć się pewniej na ulicy, w sytuacjach zagrożenia życia z drugiej nauczy dyscypliny.

Na podstawie

Scott Sonnon The Three Patriarchs:Spiridonov, Oshchepkov, Kharlampiev

Materiały zawarte na stronach internetowych:

Europejska Federacja Sambo

Polski Związek Sambo

Przydatne informacje:

www.pzsambo.pl – Polski Związek Sambo

www.eurosambo.com – Europejska Federacja Sambo

www.sambo.com – Międzynarodowa Federacja Sambo

Tomasz Kosiński

Artykuł pierwotnie został opublikowany w czasopiśmie „Magna Polonia” nr 2 (http://www.magnapolonia.net/)

a.me.

Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 2]
Facebook

0 thoughts on “Sambo – historia i specyfika”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *