Jak donosi BBC, powołując się na słowa krajowej doradczyni ds. bezpieczeństwa USA Susan Rice z 12 sierpnia 2014 r., Stany Zjednoczone zagwarantowały kwotę 180 milionów dolarów amerykańskich / 107 milionów funtów brytyjskich na pilne potrzeby związane ze zwalczeniem żywnościowego kryzysu w Sudanie Południowym.

            Organizacja Narodów Zjednoczonych obecny problem głodu w Sudanie Południowym określiła jako najgorszy na świecie (the worst in the world). Problemy te ściśle związane są z kryzysem politycznym między ekipą prezydenta Salva Kiira, a zwolennikami byłego wiceprezydenta Rieka Machara. Konflikt polityczny szybko przekształcił się w etniczny i spowodował śmierć kilku tysięcy osób oraz przymusową migrację ponad miliona obywateli. W swojej wypowiedzi Susan Rice zasugerowała, że zarówno Kiir jak i Machar muszą przyjąć na siebie odpowiedzialność za los państwa i wspólnie przeciwdziałać żywnościowemu kryzysowi. Wypowiedź Rice ma związek z zaangażowaniem się Rady Bezpieczeństwa ONZ w rozmowy pokojowe jakie obecnie się toczą w etiopskiej stolicy. Wysłannicy mieli wyraźnie dać do zrozumienia, że przedłużanie konfliktu spowoduje nałożenie sankcji na kraj i mogą one dotknąć każdą ze stron konfliktu. Tak też powiedziała, m. in. ambasador USA przy ONZ Samantha Power. Natomiast Sekretarz Stanu USA John Kerry oskarżył obie strony, iż celowo nie wyraziły zgody na proces pokojowy, który polegał na utworzeniu do 10 sierpnia rządu przejściowego wg planu państw z grupy IGAD. Inną kwestią jest uniemożliwianie organizacjom humanitarnym dostarczanie pomocy oraz przypadki zabójstw oraz zaginięć członkom tychże organizacji (BBC).

            Jak możemy przeczytać na internetowym portalu Sudan Tribune, obie walczące strony (dwie frakcje wywodzące się z tej samej partii: Sudan People’s Liberation Movement SPLM podzieliła się po rebelii z grudnia 2013 r. na Sudan People’s Liberation Movemen-Juba SPLM-Juba albo tylko SPLM prezydenta Kiira oraz Sudan People’s Liberation Movemen-in-Opposition SPLM-IO byłego wiceprezydenta Machara) miały zgodzić się w maju na ultimatum wynoszące 60 dni, które zostało postawione przez IGAD i upłynęło 10 sierpnia. Konflikt, który zaczął się w grudniu 2013 r. spowodował według sudańskiego portalu przesiedlenie 1,5 miliona obywateli. Z tej grupy już 400 tysięcy miało znaleźć się w krajach sąsiednich. Powodem niedotrzymania terminu miał być spór o kształt przyszłego rządu przejściowego. Każda ze stron, grając na czas, ma zamiar jak najwięcej stanowisk przejąć dla swojej frakcji. Na uwagę zasługuje fakt, że 10 sierpnia 2014 r. kiedy to w Addis Ababie (Addis Abeba) trwały rozmowy z udziałem wysłanników IGAD, to Riek Machar przybył do Chartumu (Sudan) na rozmowy z liderami państwa na czele z prezydentem Omarem Hassanem al-Bashirem. Od pewnego czasu sudańskie władze oskarża się o podżeganie do konfliktu i wspieranie każdej ze stron. Należy pamiętać, że Sudan Południowy był kiedyś częścią Sudanu. Poza tym, od pewnego czasu inne formacje polityczne w Sudanie Południowym domagają się udziału w rozmowach pokojowych. Do tej pory rozmowy toczyły się głównie na linii Kiir-Machar (zwłaszcza Machar był negatywnie nastawiony do pomysłu dopuszczenia innych stron, co spowodowało kilkudniowe zawieszenie rozmów). W związku z rosnącą presją międzynarodową, prezydent Kiir 10 sierpnia zaproponował, by starcia zbrojne zostały zakończone a Machar dołączył do rządu na stanowisku drugiego wiceprezydenta. Południowosudańska głowa państwa ogłosiła swoją propozycję po przylocie do Stanów Zjednoczonych, gdzie miał wziąć udział w U.S.-Africa Business Forum. Kiir całkowicie odrzucił pomysł utworzenia urzędu premiera, natomiast stwierdził, że udział opozycji w działaniach rządu jest możliwa tylko w jego gabinecie. Tym samym uznał, że Machar mógłby zająć specjalnie dla niego utworzone stanowisko drugiego wiceprezydenta – pierwszym byłby James Wani Igga (za: Sudan Tribune).

            W związku z faktem przekroczenia terminu 10 sierpnia na zakończenie zbrojnego konfliktu w Sudanie Południowym, Rada Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych podjęła decyzję o aktywniejszym udziale w procesie pokojowym i wysłaniu specjalnych przedstawicieli. Pojawili się oni 12 sierpnia 2014 r. w Dżubie/Juba a ich misja miała trwać dwa dni – mają spotkać się z liderami obu zwaśnionych frakcji. W związku z tym 11 sierpnia postanowiono o jednodniowym odroczeniu rozmów. Podczas rozmów z przedstawicielami ONZ pojawił się kolejny problem. Frakcja Machara sugerowała dymisję niektórych urzędników wybranych w wyborach, na co zwolennicy Kiira się nie zgadzają. Sam prezydent Kiir we wspomnianym wywiadzie powiedział, że rebelianci mogą albo dołączyć do rządu albo czekać do następnych wyborów i spróbować je wygrać. Idea przedterminowych wyborów przez ekipę rządzącą w Sudanie Południowym jest bezwzględnie odrzucana i uważana za zły precedens (bad precedent) sprzeczny z ustawą zasadniczą. Co raz to nowe problemy powodują, że RB ONZ coraz głośniej sugeruje nałożenie sankcji na Sudan Południowy jeśli proces pokojowy będzie opóźniany. Nacisk społeczności międzynarodowej na Kiira i Machara jest coraz większy, zwłaszcza po doniesieniach, że obie strony konfliktu poczyniły staranie o zwiększenie ilości dostępnego uzbrojenia.

            W Sudanie Południowym zamieszkuje około 60 wspólnot etnicznych z czego najliczniejsze są: Dinka (35.8%), Nuer (15.6%), Shilluk, Azande, Bari, Kakwa, Kuku, Murle, Mandari, Didinga, Ndogo, Bviri, Lndi, Anuak, Bongo, Lango, Dungotona oraz Acholi (dane za 2011 r.). Według danych za czerwiec 2014 r. państwo zamieszkiwane jest przez 11 562 695 obywateli. Blisko czterem milionom osób w związku z konfliktem grozi głód. Przyjmuje się, że Dinka/Dinkowie wspierają prezydenta Kiira a Nuer/Nuerowie byłego wiceprezydenta Machara.

Międzyrządowy Organ ds. Rozwoju (The Intergovernmental Authority on Development IGAD) został utworzony w 1996 r. Do głównych zadań IGAD należy: walka z głodem, ochrona środowiska, promocja i utrzymanie pokoju, bezpieczeństwo, sprawy humanitarne, współpraca i integracja gospodarcza. Sekretariat znajduje się w stolicy Republiki Dżibuti, czyli Dżibuti i przyjmuje się, że jest to siedziba organizacji a poza tym do IGAD należą: Etiopia, Kenia, Somalia, Sudan, Uganda, od 1993 r. Erytrea a od 2011 r. Sudan Południowy – dane ze strony internetowej IGAD.

Źródło: US offers South Sudan $180m in aid to combat food crisis, 12 sierpień 2014, http://www.bbc.com/news/world-africa-28761013, [dostęp dn. 13.08.2014]; South Sudan peace talks could miss 60-day ultimatum, 9 sierpień 2014, http://www.sudantribune.com/spip.php?article51979, [dostęp dn. 13.08.2014]; South Sudan rebel leader arrives in Khartoum, 10 sierpień 2014, http://www.sudantribune.com/spip.php?article51985, [dostęp dn. 13.08.2014]; S. Sudan says IGAD allowed bilateral negotiations with rebels, 10 sierpień 2014, http://www.sudantribune.com/spip.php?article51992, [dostęp dn. 13.08.2014]; South Sudan’s Kiir offers to appoint Machar second VP, 10 sierpień 2014, http://www.sudantribune.com/spip.php?article51993, [dostęp dn. 13.08.2014]; SPLM-Juba claim negotiations resume in Addis Ababa, 7 sierpień 2014, https://radiotamazuj.org/en/article/splm-juba-claim-negotiations-resume-addis-ababa, [dostęp dn. 13.08.2014]; The SPLM-in-Opposition, http://www.smallarmssurveysudan.org/facts-figures/south-sudan/conflict-of-2013-14/splm-in-opposition.html, [dostęp dn. 13.08.2014]; UNSC warns South Sudan of sanctions if peace talks fail, 13 sierpień 2014, http://www.islamicinvitationturkey.com/2014/08/13/unsc-warns-south-sudan-of-sanctions-if-peace-talks-fail/, [dostęp dn. 13.08.2014]; S. Sudan peace talks adjourned ahead of UNSC members visit, 11 sierpień 2014, http://www.sudantribune.com/spip.php?article52004, [dostęp dn. 13.08.2014]; South Sudan oppossed to dissolution of elected institutions, 12 sierpień 2014, http://www.sudantribune.com/spip.php?article52015, [dostęp dn. 13.08.2014]; C. Odera, D. Jorgic, Concerns over South Sudan arms reports as famine looms: U.N., 12 sierpień 2014, http://www.reuters.com/article/2014/08/12/us-southsudan-unrest-idUSKBN0GC1GM20140812, [dostęp dn. 13.08.2014]; oficjalna strona IGAD, http://www.igad.org/, [dostęp dn. 06.08.2014].

dr Krystian Chołaszczyński

/ame/