Dnia 24 października 2014 r. miały miejsce wybory parlamentarne w Botswanie, które po raz 11 z rzędu wygrała Demokratyczna Partia Botswany (Botswana Democratic Party BDP), którą uważa się za formację prawicową, konserwatywną. Obywatele w jednomandatowych okręgach wybierali 57 swoich deputowanych a w związku z tym, by rządzić partia polityczna musi zwyciężyć i zająć 29 miejsc w organie ustawodawczym.
Partia BDP, której liderem jest obecny prezydent Botswany Seretse Ian Khama, rządzi od uzyskania przez wspomniane państwo niepodległości w 1966 r. Jak podaje BBC, zarejestrowanych wyborców, którzy mogli oddać głos było 824 tysiące. Botswana uważana jest za jeden z najstabilniejszych krajów w Afryce a demokracja może uchodzić za wzór. Poza tym, analizowane państwo to największy na świecie producent diamentów.
Według najnowszych wyników wyborczych podanych przez portal internetowy gazety Botswana Daily News, partia BDP zdobyła 37 mandatów. Parasol na rzecz Demokratycznych Zmian (Umbrella for Democratic Change UDC) zdobył 17 miejsc a Partia Kongresowa Botswany (Botswana Congress Party BCP) tylko 3 stanowiska w parlamencie. W botswańskim ciele ustawodawczym oprócz 57 deputowanych zasiada 4 członków wybranych przez nowych parlamentarzystów. Poza tym, prezydent i prokurator generalny są członkami parlamentu. W sumie są to 63 osoby. Zgodnie z artykułem 57 ustawy zasadniczej Botswany z 1966 r. Parlament Botswany składa się z Prezydenta oraz Zgromadzenia Narodowego (National Assembly).
Ważnym elementem kampanii wyborczej była kwestia wysokiego bezrobocia zwłaszcza na obszarach miejskich. Właśnie o ten elektorat trwały największe polityczne tarcia między partiami. Innym tematem kampanijnym była nędza i ubóstwo na wsi. Problem nierównego podziału dochodów między miasta i tereny wiejskie również był poruszany.
Uważa się, że takie zwycięstwo BDP zapewni prezydentowi Khama drugą pięcioletnią kadencję na najwyższym państwowym urzędzie. Jednakże partie opozycyjne też mogą ogłosić pewien sukces, gdyż udało im się zmniejszyć ilość mandatów partii BDP. W trakcie kadencji z lat 2009-2014 Demokratyczna Partia Botswany wprowadziła do parlamentu 45 deputowanych. Spadek jest widoczny. Nie zmienia to faktu, iż parlament wybiera prezydenta a przez to druga kadencja obecnej głowy państwa jest przesądzona. Należy zauważyć, że państwa regionu nie zgłosiły żadnych zastrzeżeń do samego przebiegu głosowania.
Prezydent Seretse Ian Khama, który ma 61 lat, to syn pierwszej głowy niepodległej Botswany. Jest wodzem ludu Bangwato/Bamangwato i z tego powodu posiada silne oparcie w mieszkańcach wsi. Jednakże od powstania w 2010 r. silnej opozycji w postaci UDC botswańską scenę polityczną zaabsorbowały problemy miejskie a zwłaszcza bezrobocie i niski standard życia młodych obywateli. Khama również zdecydował się na powalczenie o miejski elektorat i to był jeden z najważniejszych tematów wyborczej kampanii. Na czele centrolewicowej, socjaldemokratycznej BCP obecnie stoi Dumelang Saleshando a liderem UDC jest Duma Boko, który znany jest z oskarżania prezydenta Khama o zapędy autorytarne. Parasol na rzecz Demokratycznych Zmian to koalicja kilku lewicowych opozycyjnych formacji takich jak Ruch na rzecz Demokratycznej Zmiany Botswany (Botswana Movement for Democratic Change BMD), Narodowy Front Botswany (Botswana National Front BNF) oraz Ludowa Partia Botswany (Botswana Peoples Party BPP).
Według szacunkowych danych za 2014 r. Botswanę zamieszkiwało 2 155 784 obywateli, z czego blisko 33% to były osoby, które nie ukończyły 15 roku życia. Trzy wspólnoty etniczne stanowią 90% wszystkich mieszkańców. Są to Tswana/Setswana – 79%; Kalanga – 11% oraz Basarwa – 3% (CIA Factbook).
Źródło: Constitution of Botswana 1966, http://www.commonlii.org/bw/legis/const/1966/1.html#Ch5S57, [dostęp dn. 27.10.2014]; Election 2014 Results, http://www.dailynews.gov.bw/common_up/dailynews/26-10-2014-2014-general-elections-results-mps-1414342966_image_main15425.jpg, [dostęp dn. 27.10.2014]; 2014 General Elections results (MPs), http://www.dailynews.gov.bw/news-details.php?nid=15425, [dostęp dn. 27.10.2014]; Unemployment is perceived to be the most critical problem for Batswana, http://www.afrobarometer.org/files/documents/press_release/bot_r6_pr_important_problems.pdf, [dostęp dn. 27.10.2014]; Botswana’s ruling Democratic Party wins general elections, 26 październik 2014, http://www.bbc.com/news/world-africa-29776097, [dostęp dn. 27.10.2014]; Botswana ruling party wins national elections, 26 październik 2014, http://www.aljazeera.com/news/africa/2014/10/botswana-ruling-party-wins-national-elections-2014102614335233589.html, [dostęp dn. 27.10.2014]; Botswana CIA Factbook, https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bc.html, [dostęp dn. 27.10.2014]; P. Mmeso, UDC’s political defects widen, 25 październik 2013, http://www.botswanaguardian.co.bw/northren-extra/683-udc-s-political-defects-widen.html, [dostęp dn. 27.10.2014].
dr Krystian Chołaszczyński
